Twistronika (ing. Twistronics) — İki ölçülü materialların qatları arasındakı bucağın (burulma) onların elektrik xüsusiyyətlərini necə dəyişdirdiyini öyrənən elm sahəsi. Mahiyyəti Twistronika, materialların elektrik xüsusiyyətlərini idarə etmək üçün yeni üsullar təqdim edir və bu, nanoelektronika, kvant hesablama və digər texnologiyalar üçün geniş tətbiq imkanları açır. Məsələn, ikiqat qrafen kimi materialların elektron davranışı, qatlar arasındakı bucaqdan asılı olaraq izolyasiyadan superkeçiriciliyə qədər geniş spektr göstərə bilir. Bu termin ilk dəfə Harvard Universitetində Efthimios Kaxirasın araşdırma qrupu tərəfindən qrafen superötmələrinin nəzəri təhlili zamanı təqdim edilmişdir. Tarix 2007-ci ildə Milli Sinqapur Universitetinin fiziki Antonio H. Castro Neto, iki uyğunlaşmamış qrafen təbəqəsini bir-birinə sıxmaqla yeni elektrik xüsusiyyətləri əldə edilə biləcəyini irəli sürmüşdü, lakin bu ideyanı superkeçiriciliklə əlaqələndirməmişdi. 2010-cu ildə Rutgers Universitetində Eva Andrei laboratoriyasında tədqiqatçılar burulmuş ikiqat qrafeni onun xarakterik moirə nümunəsi vasitəsilə kəşf etdilər və burulma bucağının elektronik bant strukturuna güclü təsirini göstərdilər. 2011-ci ildə Allan H. Makdonald və Rafi Bistritzer, əvvəllər tapılmış "sehrli bucaq" üçün elektronların iki qrafen təbəqəsi arasında tunelləşməsi üçün tələb olunan enerjinin kəskin şəkildə dəyişdiyini nəzəri model vasitəsilə tapdılar. 2018-ci ildə Pablo Xarillo-Herrero və onun tələbəsi Yuan Cao, 1.1° bucaq altında ikiqat qrafendə superkeçiriciliyi təsdiqlədi. Xüsusiyyətlər Superkeçiricilik və izolyasiya Pablo Xarillo-Herrero və onun komandası 2018-ci ildə 1.1° bucaq altında ikiqat qrafendə superkeçiriciliyi təsdiqlədi. Onlar iki qatlı cihazlar yaratdılar ki, bunlardan biri maqnit sahəsi olmadan izolyator kimi davranırdı, maqnit sahəsinin gücləndirilməsi ilə isə ikinci cihaz superkeçiriciyə çevrildi. Heterostrukturlar Təcrübələr göstərdi ki, qrafen qatları ilə digər materialların kombinasiyasından istifadə edərək Van-der-Vaals qüvvələri ilə birləşdirilən atom qalınlığında heterostrukturlar yaradıla bilər. Məsələn, 2019-cu ildə "Science" jurnalında dərc olunan bir araşdırmada, iki qrafen təbəqəsi arasına bor nitrid qəfəsi əlavə edildikdə, 1.17° bucaq altında unikal orbital ferromaqnit effektləri yarandığı müşahidə edildi. Elektron "gölməçələri" Northeastern Universitetindəki tədqiqatçılar, bismut selenid və dixalkogenid arasında müəyyən bir burulma bucağında yalnız təmiz elektronlardan ibarət yeni bir qəfəsin yarandığını kəşf etdilər. Bu, elektronların stabilləşdirildiyi və idarə edilə biləcəyi yeni bir mexanizm təqdim edir. Ferromaqnitlik İki qrafen təbəqəsi və bir bor nitrid təbəqəsindən ibarət üç qatlı quruluş, superkeçiricilik, izolyasiya və ferromaqnitlik xüsusiyyətlərini nümayiş etdirir. 2021-ci ildə bu xüsusiyyətlər tək qrafen təbəqəsində də əldə edildi.
https://www.diamond.ac.uk/Science/Research/Highlights/2024/Building-Trust-in-Twistronics-Models.html
https://news.harvard.edu/gazette/story/2024/09/a-smoother-way-to-study-twistronics/
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1361-648X/acb984
https://www.azonano.com/article.aspx?ArticleID=6001
https://www.nature.com/collections/hiabihcjae
https://physicsworld.com/a/twistronics-tunes-2d-material-properties/
https://www.royce.ac.uk/news/breakthrough-twistronics-research-published-in-the-latest-issue-of-nature-journal/
https://www.researchgate.net/publication/348343900_Twistronics_A_turning_point_in_2D_quantum_materials
https://www.ictp.it/news/2024/1/twisted-physics
https://www.britannica.com/biography/twistronics
https://arxiv.org/abs/2212.04801
https://www.nature.com/articles/s41563-022-01290-6
https://scholar.harvard.edu/efthimios_kaxiras/twistronics
https://www.mdpi.com/2227-7390/11/7/1579
https://advanced.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/adma.202305072
https://pubs.aip.org/books/monograph/100/chapter-abstract/55258629/Twistronics-Investigating-Twist-Angles-in-2D
https://www.manchester.ac.uk/about/news/manchester-group-help-fine-tune-twistronics-of-2d-crystals/
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1361-648X/acb984/pdf
https://anr.fr/Project-ANR-19-GRF1-0004
https://psi-k.net/report-about-workshop-twistronics-of-2d-materials-from-modelling-to-real-systems/
https://www.monash.edu/news/articles/applying-magic-angle-twistronics-to-manipulate-the-flow-of-light
https://opg.optica.org/ome/fulltext.cfm?uri=ome-11-5-1377&id=449982
https://www.icfo.eu/news/1777/twistless-simulation-of-twistronics/
https://news.mit.edu/2020/mit-pablo-jarillo-herrero-wins-wolf-prize-physics-0116
https://journals.aps.org/prresearch/abstract/10.1103/PhysRevResearch.2.022010
https://arxiv.org/abs/1611.00649
https://www.researchgate.net/publication/350749607_Twistronics_for_photons_opinion
https://worldnanotechnologyconference.com/program/scientific-sessions/twistronics-of-2d-materials
https://www.royce.ac.uk/events/twistronics-of-2d-materials-from-modelling-to-real-systems/
https://www.mdpi.com/2076-3417/10/14/4690
https://advanced.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/adma.202305072
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38616775/
https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.125.030504
https://df.units.it/en/news/65379
Tarix : 6 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
