Turku kafedralı (Fin: Turun tuomiokirkko, İsveç: Åbo domkyrka) - Finlandiyanın yeganə orta əsrlərə aid bazilikası və Finlandiya Evangelist Lüteran Kilsəsinin Ana kilsəsi. Turku Lüteran Arxeparxiyasının mərkəzi kilsəsi və Finlandiyanın Lüteran Arxepiskopu Tapio Luomanın iqamətgahıdır. Həmçinin Finlandiya memarlıq tarixinin əsas abidələrindən biri hesab olunur. Finlandiyanın ən mühüm dini tikilisi sayılan kafedral, ölkə tarixinin bir çox mühüm hadisəsinə şahidlik etmiş və şəhərin ən tanınmış simvollarından birinə çevrilmişdir. Kafedral, Turku şəhərinin mərkəzində, Köhnə Böyük Meydanın yanında, Aura çayının sahilində yerləşir. Onun zənglərinin günorta vaxtı milli radioda yayımlanması ilə fəaliyyəti yerli ərazidən kənara da yayılır. Həmçinin, Finlandiyanın illik Milad bayramı mərasimlərinin mərkəzindədir. Kafedral ilk dəfə 13-cü əsrin sonlarında taxtadan inşa edilmiş və 1300-cü ildə Finlandiyanın əsas kafedralı kimi təqdis edilərək Turku katolik yepiskopunun iqamətgahı olmuşdur. 14-cü və 15-ci əsrlərdə əsasən daşdan istifadə edərək xeyli genişləndirilmişdir. Kafedral, 1827-ci ildə baş vermiş Turku Böyük Yanğını zamanı ciddi zərər görmüş və daha sonra böyük ölçüdə bərpa edilmişdir. Tarix Turku şəhəri 13-cü əsrdə Finlandiyanın ən mühüm ticarət mərkəzinə çevrildikcə, Finlandiya Yeparxiyasının yepiskopluq mərkəzi də əvvəlki yeri olan Aura çayının yuxarı sahilindəki Koroinen'dən şəhərin mərkəzinə köçürüldü. 13-cü əsrin sonuna qədər Unikankare təpəsindəki əvvəlki taxta kilsənin yerində yeni bir daş kilsə inşa edildi və 17 iyun 1300-cü ildə yepiskop I Magnus tərəfindən Müqəddəs Məryəm və Finlandiyanın ilk yepiskopu Müqəddəs Henrinin şərəfinə kafedral kilsəsi kimi təqdis edildi. Kilsənin materialları Turku Kafedralının ilk kilsəsi taxtadan tikilmişdi, lakin Orta əsrlərdə şəhərlərdə yanğın təhlükəsini azaltmaq üçün taxtanın tikinti materialı kimi istifadəsi tövsiyə edilmirdi. Hazırkı kilsənin ilk hissələri boz daş və kərpicdən inşa edilmişdi, baxmayaraq ki, o dövrdə Finlandiyada kərpic istehsalı olduqca məhdud idi və kərpic əsasən yalnız kilsə binaları üçün istifadə edilirdi. Kərpicin uzaq məsafələrə daşınması qeyri-adi hesab edilirdi və buna görə də kərpic istehsalı sahələrinin əsas tikinti sahəsinin yaxınlığında qurulduğu güman edilir. Yerli Dominikan ordeninə məxsus olan kafedral yaxınlığında bir gil mədəni haqqında yazılı qeydlər tapılmışdır. Qeyd etmək lazımdır ki, orta əsrlərdən qalan bir çox digər kilsələr əsasən daş və taxtadan tikilmişdir və kərpicdən istifadə əsasən kərpic istehsalı imkanları olan yerlərlə məhdudlaşmışdır. 14-cü əsrdə Finlandiyada daşın emalı hələ inkişaf etməmişdi və bəzi kilsələr və zirzəmilər üçün istifadə edilsə də, daha ətraflı istifadə üçün praktik deyildi.

İstinadlar

https://en.visitturku.fi/kohdekortit/turku-cathedral#:~:text=Turku%20Cathedral%20is%20Finland's%20National,Finland's%20most%20valuable%20historical%20monument.

https://www.turuntuomiokirkko.fi/english/history-of-turku-cathedral

https://www.explorearchipelago.com/finnish-archipelago/turku/central-turku/turku-cathedral

https://www.turuntuomiokirkko.fi/english

https://finnisharchitecture.fi/turku-cathedral/

https://www.mycityhunt.ie/cities/turku-fi-10497/poi/turku-cathedral-52697

https://en.wikipedia.org/wiki/Turku_Cathedral

Tarix : 16 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.