Tsering Woeser – Tibet əsilli Çin yazıçısı, şairi və jurnalisti. O, Tibet mədəniyyətinin qorunması, insan haqları və siyasi azadlıqlar mövzularında açıq danışması ilə tanınır. Həyatı Tsering Woeser 1966-cı ildə Çinin Tibet Muxtar Bölgəsində, Lhasada doğulmuşdur. Atası Çin Xalq Azadlıq Ordusunda zabit olduğu üçün uşaqlıq illərinin böyük hissəsini Siçuan əyalətində keçirmişdir. Siçuan Universitetində Çin ədəbiyyatı üzrə təhsil almış və məzun olduqdan sonra Lhasaya qayıdaraq Tibet Yazıçılar Birliyində və “Tibet Daily” qəzetində jurnalist kimi çalışmışdır. Lakin Çin hökumətinin Tibet siyasətini tənqid etdiyinə görə 2004-cü ildə Pekinə köçməyə məcbur olmuşdur. O vaxtdan bəri bloklanmış vebsaytlarda və xarici nəşrlərdə məqalələr yazmağa davam edir. Ədəbi və jurnalistik fəaliyyəti Tsering Woeser Tibet mədəniyyətinin, dini inanclarının və siyasi vəziyyətinin müdafiəçisi kimi tanınır. O, kitablarında Çinin Tibetdəki siyasətini və tibetlilərin mübarizəsini qələmə almışdır. Əsas əsərləri "Notes on Tibet" (2003) – Çin hökuməti bu kitabı "separatçı" məzmunlu hesab edərək qadağan etmişdir. Bu əsərdə Tibet tarixi, dini və siyasi məsələlərdən bəhs olunur. "Forbidden Memory: Tibet During the Cultural Revolution" (2006) – Mədəni İnqilab dövründə Tibetdə baş verən dağıntılar və insan haqları pozuntuları barədə geniş araşdırma. Kitabda Woeserin atası tərəfindən çəkilmiş arxiv fotoları və şəxsi hekayələri də yer alır. "Tibet on Fire: Self-Immolations Against Chinese Rule" (2013) – Çin hökumətinə etiraz olaraq özünü yandıran tibetlilər haqqında yazılmış güclü və emosional əsər. O, həmçinin bloq və sosial media yazıları vasitəsilə Tibetdə baş verən hadisələri dünya ictimaiyyətinə çatdırır. Lakin Çin hökuməti onun bloqunu dəfələrlə bloklamış və internet üzərindən fəaliyyətini məhdudlaşdırmağa çalışmışdır. Mövzuları və ədəbi üslubu Tibet kimliyi və mədəniyyəti – O, Tibet mədəniyyətinin asimilyasiya təhlükəsi altında olduğunu vurğulayır. İnsan haqları və siyasi repressiyalar – Kitab və məqalələrində Çin hökumətinin tibetlilərə qarşı siyasətini açıq şəkildə tənqid edir. Şəxsi və tarixi narrativlərin birləşməsi – Əsərlərində şəxsi xatirələr və tarixi sənədləri bir araya gətirərək Tibet tarixini fərqli perspektivdən təqdim edir. Mükafatlar və beynəlxalq tanınma Tsering Woeser, Çin daxilində məhdudiyyətlərə baxmayaraq, beynəlxalq aləmdə böyük diqqət və dəstək qazanmışdır. O, bir çox beynəlxalq insan haqları və jurnalistika mükafatlarına layiq görülmüşdür: 2010 – "Courage in Journalism Award" (Beynəlxalq Qadın Media Fondunun mükafatı) 2013 – U.S. State Department’s International Women of Courage Award (ABŞ Dövlət Departamentinin "Beynəlxalq Cəsur Qadınlar" mükafatı) 2018 – Václav Havel İnsan Haqları Mükafatı Çində senzura və məhdudiyyətlər Çin hökuməti onun fəaliyyətini "separatçılıq və dövlətə qarşı təbliğat" kimi qiymətləndirmiş və yazılarının ölkə daxilində yayılmasına mane olmuşdur. O, ev dustaqlığında saxlanıldığı hallar və daimi nəzarət altında olduğu dövrləri dəfələrlə qeyd etmişdir. Buna baxmayaraq, o, qorxmadan yazmağa və Tibet xalqının səsini dünyaya çatdırmağa davam edir.
https://princeclausfund.nl/awardees/tsering-woeser
https://www.nybooks.com/contributors/tsering-woeser/
https://chinabooksreview.com/contributor/tsering-woeser/
https://www.asymptotejournal.com/interview/an-interview-with-tsering-woeser/
https://pen.org/writer-at-risk/tsering-woeser/
https://www.goodreads.com/author/show/5522885.Tsering_Woeser
https://wordswithoutborders.org/contributors/view/woeser/
Tarix : 5 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
