Tristan Tzara (16 aprel 1896 – 25 dekabr 1963) — Rumıniya əsilli Fransa şairi, yazıçı və dadaizm hərəkatının qurucularından biri. O, 20-ci əsrin ən məşhur avangard şairlərindən biri kimi tanınır və öz eksperimental, anti-ənənəvi və inqilabi yaradıcılığı ilə məşhurdur. Tzara həmçinin sürrealizm hərəkatının inkişafında da mühüm rol oynamışdır. Həyatı Tristan Tzara (əsl adı Samuel Rosenstock) 16 aprel 1896-cı ildə Rumıniyanın Moineşti şəhərində anadan olmuşdur. O, Buxarest Universitetində təhsil almış və gənc yaşlarından ədəbiyyata maraq göstərmişdir. Tzara 1916-cı ildə İsveçrəyə köçmüş və burada dadaizm hərəkatının əsasını qoymuşdur. I Dünya Müharibəsi zamanı Tzara Zürixdə yaşamış və burada Hugo Ball, Hans Arp və Richard Huelsenbeck kimi məşhur dadaistlərlə birlikdə fəaliyyət göstərmişdir. Müharibədən sonra o, Parisə köçmüş və burada sürrealizm hərəkatı ilə əlaqələr qurmuşdur. Yaradıcılığı Tristan Tzara öz eksperimental, anti-ənənəvi və inqilabi yaradıcılığı ilə tanınır. Onun yaradıcılığı dadaizm və sürrealizm hərəkatlarının təsirlərini özündə birləşdirir. Tzara tez-tez əsərlərində ənənəvi ədəbiyyat qaydalarını rədd edir və yeni ifadə formaları yaradır. Əsas əsərləri: Şeir topluları "La Premiere Aventure celeste de Monsieur Antipyrine" (Cənab Antipyrinenin ilk səma macərası, 1916) — Bu toplu Tzaranın ilk uğurlu əsəri hesab olunur. "Vingt-cinq poemes" (İyirmi beş şeir, 1918) — Bu toplu şairin ən məşhur əsərlərindən biridir. "L'Homme approximatif" (Təqribi insan, 1931) — Bu əsər Tzaranın sürrealizm dövrünə aid əsərlərindən biridir. Esselər və məqalələr "Sept Manifestes Dada" (Yeddi Dada Manifesti, 1924) — Bu əsər dadaizm hərəkatının əsas prinsiplərini təqdim edir. "Le Surréalisme et l'après-guerre" (Sürrealizm və müharibədən sonrakı dövr, 1947) — Bu əsər sürrealizm hərəkatının inkişafını araşdırır. Dadaizm hərəkatı Tristan Tzara dadaizm hərəkatının qurucularından biri hesab olunur. Bu hərəkat I Dünya Müharibəsi zamanı yaranmış və ənənəvi ədəbiyyat və incəsənət qaydalarını rədd edərək yeni ifadə formaları yaratmağı məqsəd qoymuşdur. Tzara öz manifestlərində və əsərlərində dadaizmin əsas prinsiplərini təqdim etmişdir. İrsi Tristan Tzara 20-ci əsrin ən mühüm avangard şairlərindən biridir. Onun yaradıcılığı eksperimental, anti-ənənəvi və inqilabi mövzularla zəngindir. Tzara öz əsərləri ilə ədəbiyyat və incəsənət dünyasında dərin izlər buraxmışdır. Onun adı Fransa və Rumıniyada küçələrə, məktəblərə və mədəniyyət mərkəzlərinə verilmişdir. Tzaranın əsərləri hər il keçirilən ədəbi tədbirlərdə və məktəb proqramlarında öyrədilir. Ölümü Tristan Tzara 25 dekabr 1963-cü ildə Paris şəhərində vəfat etmişdir. Onun ölümü ədəbiyyat və incəsənət dünyası üçün böyük itki hesab olunur. Tzara öz yaradıcılığı ilə avangard mədəniyyətdə əbədi iz qoymuşdur.

İstinadlar

https://www.britannica.com/biography/Tristan-Tzara

https://www.moma.org/artists/13398-tristan-tzara

https://www.poetryfoundation.org/poets/tristan-tzara

https://fresques.ina.fr/europe-des-cultures-en/fiche-media/Europe00022/tristan-tzara-speaks-about-the-dada-movement.html

https://www.selyayincilik.com/yazar/tristan-tzara-511?srsltid=AfmBOopLpFQJOobQ2dh-D0dTtmgnjUUWfhmggI-z21EhWC4QFNjdHzh6

https://www.theartstory.org/artist/tzara-tristan/

https://monoskop.org/Tristan_Tzara

https://www.metmuseum.org/research-centers/leonard-a-lauder-research-center/research-resources/modern-art-index-project/tzara

Tarix : 7 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.