Toyuq tısbağası (Deirochelys reticularia) - ABŞ-nin cənub-şərqində yayılmış bir tısbağa növü. Deirochelys cinsinin yeganə müasir nümayəndəsidir və Emydidae fəsiləsinə daxildir. Taksonomiya və təkamül Bu növ ilk dəfə 1801-ci ildə iki fransız zooloq tərəfindən müstəqil şəkildə təsvir edilmişdir: Pierre André Latreille tərəfindən Testudo reticularia və François Marie Daudin tərəfindən Testudo reticulata kimi. Hər iki təsvir Lui Avqusten Giyom Bosk tərəfindən Cənubi Karolinanın Çarlston ətrafında toplanmış bir nümunə və rəsmlər əsasında hazırlanmışdır. Sonrakı tədqiqatlar bu tısbağanı müxtəlif yaxın cinslərə (Emys, Clemmys və Terrapene) aid etmişdir. Lui Aqassiz 1857-ci ildə onu hazırkı cinsə aid etdi. O, D. reticularia-nı Emydidae fəsiləsinin digər şimali Amerika növlərindən boynunun uzunluğu ilə, Avstraliyanın Chelodina növündən isə boyun fəqərələrinin birləşməsi ilə fərqləndirdi. 1940-cı ildə Fransis Harper Latreille və Daudin-in ilkin təsvirlərini müqayisə edərək, Latreille-in təsvirinin daha əvvəl nəşr olunduğunu müəyyən etdi və bu, hazırda qəbul edilən elmi adın əsasını təşkil edir. Fosil qeydləri Toyuq tısbağasının və Chrysemys cinsinə aid yaxın tısbağaların əcdadları Şimali Amerikada 40 milyon ilə qədər mövcud olmuşdur. 1978-ci ildə Dale Cekson yazırdı ki, D. reticularia "müasir tısbağalar arasında ən tam təkamül qeydlərindən birinə" malikdir. Fosillər onun hazırkı yayılma sahəsi boyunca tapılmışdır; Florida-da Pliosen dövrünə (təxminən 5.33–2.58 milyon il əvvəl) aid nümunələr və sub-Rekent dövrünə (Holosen dövründən əvvəl, təxminən 11,700 il əvvəl) aid nümunələr tapılmışdır. Cənubi Karolinada Pleistosen dövrünə aid fosillər də aşkar edilmişdir. Florida-nın Alachua qraflığında tapılan orta Pliosen dövrünə aid bir fosil əvvəlcə D. reticularia-ya aid edilsə də, sonradan Dale Cekson tərəfindən nəsli kəsilmiş qohum növ D. carri kimi təsnif edilmişdir. Bu növ müasir qohumundan bir qədər böyük idi və qabığı təxminən iki qat qalın idi. Hemingfordian dövrünə (20.6–16.3 milyon il əvvəl) aid digər fosil fraqmentləri isə cinsin daha qədim və primitiv nümayəndələrinə aid edilir. Təsvir Toyuq tısbağası görünüşcə rəngli tısbağa (Chrysemys picta) və Pseudemys cinsinə aid bəzi növlərə bənzəyir, lakin qabığının uzunluğuna yaxın olan qeyri-adi uzun boynu ilə fərqlənir. Həmçinin, qabığın alt hissəsində (karapaks və plastronu birləşdirən hissədə) qara ləkələr ola bilər ki, bu da digər növlərdə yoxdur. Toyuq tısbağasının qabığı uzunsov və armud şəkilli olub, arxa yarısı ön yarısından xeyli genişdir. Rəngi tünd yaşıldan qəhvəyiyə qədər dəyişir və üst səthində xarakterik sarı şəbəkəvari naxış var. Üst qabığın pulcuqları qırışlı və ya təpəli bir faktura malikdir və toxunduqda kobuddur. Qabığının altında xüsusilə incə qabırğalar var ki, bu da uzun və əzələli boynunu dəstəkləmək üçün inkişaf edib. Toyuq tısbağası Blandinq tısbağası (Emydoidea blandingii) ilə morfoloji oxşarlıqlar paylaşsa da, DNA təhlili göstərir ki, onlar yaxın qohum deyil.
https://www.britannica.com/animal/chicken-turtle
https://herpsofnc.org/chicken-turtle/
https://animalia.bio/chicken-turtle
https://srelherp.uga.edu/turtles/chicken-turtle/
https://edisto.org/chicken-turtle/
https://animaldiversity.org/accounts/Deirochelys_reticularia/
https://en.wikipedia.org/wiki/Chicken_turtle
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
