Tonkori - Yaponiyanın yerli Aynu xalqına aid olan ənənəvi simli musiqi aləti. Bu alət əsasən Hokkaydo adasında yaşayan Aynular tərəfindən ifa olunur və onların mədəni irsinin mühüm bir hissəsidir. Tonkori, beş simli, səs qutusu olan və arfa tipli çalınma texnikasına malik bir alətdir. Tarixi və mənşəyi Tonkori, Aynu xalqının qədim musiqi alətlərindən biridir və əsrlər boyu ifa olunmuşdur. Onun mənşəyi tam məlum olmasa da, bəzi nəzəriyyələr onun Saxalin adasından Hokkaydoya keçdiyini göstərir. Əvvəllər tonkori yalnız dini ayinlərdə və şifahi ənənənin qorunması üçün istifadə edilirdi. Zaman keçdikcə bu alət ənənəvi Aynu musiqisinin əsas elementi halına gəldi. Struktur və dizayn Material: Əsasən ağacdan (sərt və ya yüngül ağac növlərindən) hazırlanır. Uzunluq: Təxminən 100-120 sm ölçüsündədir. Simlər: 5 simə malikdir və simlər heyvan bağırsağından və ya bitki liflərindən hazırlanırdı (müasir versiyalarda isə sintetik materiallardan istifadə olunur). Səs Qutusu: Ənənəvi olaraq oyma texnikası ilə hazırlanır və akustik rezonansı artırır. Xüsusiyyətlər: Alətdə heç bir barmaq taxtası (fretboard) yoxdur, simlər boş halda ifa edilir. İfa texnikaları və səslənmə Tonkori, əsasən iki əllə ifa edilir və hər iki əl simləri yüngülcə dartaraq titrəyişlər yaradır. Simlərə toxunulmadan buraxılan notlar sayəsində çox xüsusi, rezonanslı və atmosferik bir səs əldə edilir. İfaçılar simləri ritmik şəkildə çalaraq melodik və hipnotik səs effektləri yaradırlar. Müasir musiqidə bəzən elektron effektlərlə birləşdirilərək fərqli janrlarda istifadə edilir. İstifadə sahələri 1. Ənənəvi Aynu mədəniyyətində Şamanik mərasimlərdə, xalq mahnılarında və dini ayinlərdə istifadə edilir. Aynu nağılları və mifologiyasını musiqi ilə birləşdirən ənənəvi ifalarda istifadə olunur. 2. Müasir musiqidə Aynu musiqisini yaşatmaq istəyən bəstəkarlar və ifaçılar tərəfindən yenidən populyarlaşdırılır. Elektron musiqi və eksperimental janrlarla birləşdirilərək yeni üslublarda istifadə edilir. 3. Təhsil və mədəni irsin qorunması Yaponiyada və beynəlxalq səviyyədə Aynu mədəniyyətinin qorunmasına yönəlmiş layihələrdə istifadə edilir. Tonkori-nin ifa qaydaları və ənənələri muzeylərdə və musiqi məktəblərində öyrədilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Tonkori
https://www.britannica.com/art/tonkori
https://subsequence.tv/topics_stories/artisan/1540/
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/500691
https://www.wikidata.org/wiki/Q1328494
http://kai-hokkaido.com/archives/en/town_vol31_discover03_tonkori/
https://swarajmusic.com/en/2021/10/20/%E3%82%A2%E3%82%A4%E3%83%8C%E6%A5%BD%E5%99%A8%E3%83%88%E3%83%B3%E3%82%B3%E3%83%AA%E3%81%8C%E3%83%A6%E3%83%BC%E3%83%A9%E3%82%B7%E3%82%A2%E8%B5%B7%E6%BA%90%E3%81%AE%E7%90%86%E7%94%B1/
Tarix : 14 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
