Tonkinese pişiyi - Siam və Birma pişiklərinin çarpazlaşdırılması nəticəsində yaranan bir ev pişiyi cinsi. Tarix Müasir Tonkinese cinsi, 19-cu əsrdə Qərbə gətirilən bir cinsin yenidən qurulmasıdır. Bu pişiklər əvvəllər "şokolad Siam" kimi tanınırdı. Malayziyadan idxal edilən pişiklər üzərində işləyən yetişdiricilər, bəzi pişiklərin akvamarin gözlərə və Siam pişiklərindən daha tünd tük rənginə malik olduğunu müşahidə etdilər. 1901-ci ildə "Siam Pişik Klubu" bu pişikləri "şokolad" tipli Siam pişikləri kimi tanıdı. Qərbdə Siam və Birma pişiklərinin əsasını qoymaq üçün istifadə edilən bir çox pişiyin Tonkinese olduğu güman edilir, o cümlədən Wong Mau. Tonkinese pişikləri çoxdan yetişdirilsə də, ya Birma, ya da Siam kimi qeydiyyata alınırdı. 1950-ci illərdə yetişdiricilər bu pişiklərə maraq göstərməyə başladı və 1965-ci ildə Tonkinese cinsi Kanadada ayrı bir cins kimi tanındı — bu zaman Tonkinese adı meydana çıxdı. Daha müasir Tonkinese pişikləri, iki yetişdiricinin müstəqil olaraq apardığı çarpazlaşdırma proqramlarının nəticəsidir. Kanadalı Margaret Conroy və Amerikalı Jane Barletta, Siam və Birma pişiklərini çarpazlaşdıraraq hər iki cinsin xarakterik görünüşünü və canlı şəxsiyyətini birləşdirməyi hədəflədi. Bu pişiklər 2001-ci ildə çarpaz cinsdən müəyyən edilmiş bir cinsə çevrildi. Ad, Tonkin bölgəsinə istinad edir, baxmayaraq ki, pişiklərin bu bölgə ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Tanınması Tonkinese cinsi, 1984-cü ildə "Cat Fanciers' Association" (CFA) tərəfindən çempionat statusu aldı. "Governing Council of the Cat Fancy" (GCCF) isə 1991-ci ildə bu cinsi tanıdı. Bu gün Tonkinese cinsi Avropanın əksər ölkələrində, Avstraliya, Yeni Zelandiya, Honq Konq, Yaponiya və Cənubi Afrikada tanınır. 30-dan çox ölkədə Tonkinese pişikləri poçt markalarında təsvir edilmişdir. Təsvir Tonkinese pişikləri orta ölçüdə olub, incə və uzun bədənli müasir Siam pişikləri ilə daha dolğun bədənli Amerika Birma pişikləri arasında bir aralıq tipdir. Burma əcdadları kimi, onlar da fərq edilməz şəkildə əzələlidir və adətən gözləniləndən daha ağır görünürlər. Quyruq və ayaqlar incə, lakin bədənlə mütənasibdir, xarakterik oval ayaqları var. Yumru, bir qədər pazşəkilli baş və yumşaq burunları, orta ölçüdə badamşəkilli gözləri və başın xarici tərəfinə yerləşdirilmiş qulaqları var. Tonkinese pişikləri aşağıdakı rənglərdə ola bilər: -Qara (təbii, seal, qəhvəyi) -Mavi -Şokolad (şampan) -Bənövşəyi (platin) -Darçın -Fawn (açıq qəhvəyi) -Qırmızı -Krem -Dilute modifikatorlar (karamel, ərik rəngi) Xarakter Tonkinese pişikləri hər iki valideyn cinsi kimi fəal, səsli və insanlara yönəlikdir. Onlar oyuncaq və ətrafda baş verən hər şeylə maraqlanırlar, lakin bu, onların asanlıqla tənhalıq və ya cansıxıntısı hiss etməsinə səbəb ola bilər. Səsləri Birma pişiklərinə bənzəyir, davamlı, lakin Siam pişiklərindən daha yumşaq və şirindir. Birma pişikləri kimi, Tonkinese pişikləri bəzən it kimi davranışlar (məsələn, top gətirmək) sərgiləyir və yüksək yerə tullanmağı sevirlər. Sağlamlıq 2012-ci ildə aparılan bir araşdırmada, 5000-dən çox "urat urolitiaz" (sidik yollarında daş) halı arasında Tonkinese pişikləri əhəmiyyətli dərəcədə az təmsil olunmuşdur — yalnız bir Tonkinese pişiyi bu xəstəlikdən əziyyət çəkmişdir. Genetika Tonkinese pişikləri çarpaz cinsdir və tük rəngi və naxışı, fərdlərin Siam və ya Birma genini daşımasından asılıdır. İki mink naxışlı Tonkinese pişiyini çarpazlaşdırmaq adətən tam mink balalar vermir, çünki bu aralıq naxış, bir Birma tünd naxış geni və bir Siam nöqtəli naxış geni ilə əlaqədardır. Balalarda rənglər və naxışlar həm statistik şansa, həm də valideynlərin rəng genetikasına və naxışlarına bağlıdır. İki mink naxışlı pişiyin çarpazlaşdırılması orta hesabla yarı mink, dörddə bir nöqtəli və dörddə bir sepia balalar verir. Nöqtəli və sepia pişiklərin çarpazlaşdırılması həmişə mink naxışlı balalar verir. Nöqtəli və mink pişiklərin çarpazlaşdırılması yarı nöqtəli, yarı mink balalar verir. Sepia və mink pişiklərin çarpazlaşdırılması isə yarı sepia, yarı mink balalar verir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Tonkinese_cat
https://www.thesprucepets.com/tonkinese-cat-full-profile-history-and-care-4694353
https://www.purina.co.nz/find-a-pet/cat-breeds/tonkinese
https://cfa.org/breed/tonkinese/
https://www.petplan.co.uk/pet-information/cat/breed/tonkinese/
https://vcahospitals.com/know-your-pet/cat-breeds/tonkinese
https://brit-petfood.com/ua/node/193771
https://www.hillspet.com.au/cat-care/cat-breeds/tonkinese-cat?lightboxfired=true
https://www.catsbest.eu/cat-breed/tonkinese/
https://scrumbles.co.uk/blogs/news/tonkinese-cat
https://www.petmd.com/cat/breeds/c_ct_tonkinese
https://www.webmd.com/pets/cats/what-to-know-about-tonkinese-cat
https://www.petinsurance.com/healthzone/pet-breeds/cat-breeds/tonkinese/
https://www.tonkinesecatclub.co.uk/about-the-tonkinese-breed
https://www.tonkinesebreedassociation.org/TonkineseColors.html
https://www.catster.com/cat-breeds/tonkinese/
https://www.litter-robot.com/blog/tonkinese-cat/?srsltid=AfmBOoobHq5Z9vSi7DS49CdW2eouzhT9hpmk8UeFHvI4oJBhzpHerIPg
https://cats.com/cat-breeds/tonkinese
https://www.zooplus.co.uk/magazine/cat/cat-breeds/tonkinese
https://cattime.com/cat-breeds/tonkinese-cats
https://www.dailypaws.com/cats-kittens/cat-breeds/tonkinese
Tarix : 23 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
