Thomas Wyatt (1503–1542) – İngilis şairi və diplomat. O, İngilis Rönesans ədəbiyyatının əsas simalarından biri hesab olunur və xüsusilə İtaliya poeziyasını İngiltərəyə gətirən ilk şairlərdən biri kimi yadda qalmışdır. Wyatt həmçinin İngilis sonet ənənəsinin əsasını qoyan yazıçılardan biri kimi tanınır. Həyatı və karyerası Thomas Wyatt 1503-cü ildə Kent qraflığının Allington qalasında anadan olmuşdur. O, nüfuzlu bir ailənin övladı idi və atası Henry Wyatt, VIII Henri dövründə kral sarayında mühüm vəzifələrdə çalışmışdı. Wyatt Cambridge Universitetində təhsil almış və erkən yaşlarında kral sarayında xidmət etməyə başlamışdır. O, VIII Henri dövründə diplomatik xidmətlərdə çalışmış və bir neçə dəfə Avropaya, xüsusən də İtaliyaya və Fransa saraylarına səfər etmişdir. Diplomatik vəzifələri sayəsində Avropa ədəbiyyatı ilə yaxından tanış olmuş və xüsusilə İtalyan şairi Francesco Petrarca (Petrark) yaradıcılığından ilham almışdır. Ədəbiyyatdakı rolu Wyatt İngilis poeziyasında mühüm islahatlar aparmışdır. Onun ən böyük nailiyyətlərindən biri, İngilis dilində sonetin ilk nümunələrini yazmasıdır. O, Petrarkanın sonet formasını İngilis dilinə uyğunlaşdıraraq, sonralar William Shakespeare kimi nəhəng şairlərin istifadə edəcəyi poetik ənənənin əsasını qoymuşdur. Wyattın poeziyası şəxsi və siyasi mövzulara toxunurdu. Onun şeirlərində sevgi, xəyanət, saray intriqaları və insanın daxili dünyası kimi mövzular əks olunurdu. O, həmçinin sarkazm və kinayə ilə dolu satirik əsərlər yazmışdır. Wyattın əsərləri içərisində ən məşhur olanlar arasında "Whoso List to Hunt", "They Flee from Me" və "My Lute, Awake!" kimi şeirlər yer alır. Anna Boleyn və siyasi gərginliklər Thomas Wyattın VIII Henrinin ikinci həyat yoldaşı Anna Boleyn ilə münasibətləri olduğu iddia edilir. Tarixi mənbələrə görə, Wyatt və Boleyn arasında romantik bağların olması ehtimal edilir, lakin bunun nə dərəcədə doğru olduğu dəqiq məlum deyil. Boleynin edam edildiyi zaman Wyatt da qısa müddət həbs edilmiş, lakin sonra sərbəst buraxılmışdır. Ölümü və irsi Thomas Wyatt 1542-ci ildə, 39 yaşında ikən vəfat etmişdir. Onun ölüm səbəbi dəqiq bilinməsə də, bəzi mənbələr onun yüksək gərginlik və xəstəlik səbəbindən öldüyünü bildirir. Wyattın poeziyası ölümündən sonra yayımlanmışdır. Onun əsərləri 1557-ci ildə "Tottel's Miscellany" adlı antologiyada nəşr olunmuş və bu nəşr Wyattın şair kimi tanınmasında mühüm rol oynamışdır. Onun təsiri sonrakı İngilis poeziyasına, xüsusilə də sonet ənənəsinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir etmişdir.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Wyatt_(poet)

https://www.britannica.com/biography/Thomas-Wyatt

https://simple.wikipedia.org/wiki/Thomas_Wyatt

https://www.poetryfoundation.org/poets/thomas-wyatt

https://sites.udel.edu/britlitwiki/sir-thomas-wyatt-the-elder/

https://www.geni.com/people/Sir-Thomas-Wyatt-MP/6000000003702860714

https://www.npg.org.uk/collections/search/person/mp04946/sir-thomas-wyatt

Tarix : 21 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.