Thomas Wyatt (1503–1542) – İngilis şairi, diplomat və saray adamıdır. O, İngiltərə ədəbiyyatında sonet janrını populyarlaşdıran ilk şairlərdən biri hesab edilir. Wyatt, İntibah dövrü İngilis poeziyasının əsas simalarından biri olmuş və xüsusilə İtalyan şairi Francesco Petrarca'nın sonet üslubunu İngilis dilinə uyğunlaşdırmışdır. O, həmçinin kral VIII Henrinin sarayında mühüm diplomatik və siyasi vəzifələrdə çalışmışdır. Həyatı Thomas Wyatt 1503-cü ildə Kent qraflığında zadəgan bir ailədə doğulmuşdur. O, təhsilini Kembric Universitetində almış və gənc yaşlarında kral VIII Henrinin sarayında xidmət etməyə başlamışdır. Saray həyatı Wyatt üçün həm siyasi yüksəliş, həm də təhlükələr gətirmişdir. O, kralın İspaniya və Fransa ilə olan diplomatik əlaqələrində iştirak etmiş və müxtəlif dövrlərdə İtaliyada, İspaniyada və Fransa saraylarında səfir kimi fəaliyyət göstərmişdir. Wyatt, kralın ikinci həyat yoldaşı Anne Boleyn ilə münasibətdə olduğu iddia edilən şəxslərdən biri kimi tanınmışdır. Bu səbəbdən o, bir müddət həbs edilsə də, sonradan azadlığa buraxılmış və siyasi fəaliyyətinə davam etmişdir. 1542-ci ildə o, sətəlcəmdən dünyasını dəyişmişdir. Ədəbi karyera Thomas Wyatt İngiltərə ədəbiyyatında sonet formasını inkişaf etdirən əsas fiqurlardan biridir. O, Petrarca'nın İtalyan sonet formasını ingilis dilinə uyğunlaşdıraraq, Şekspir sonetlərinin inkişafı üçün zəmin hazırlamışdır. Wyatt’ın şeirləri əsasən sevgi, saray həyatı və insan təbiətinin mürəkkəbliyi mövzularını əhatə edir. Wyatt, həmçinin lirik şeirlər, satirik əsərlər və tərcümələr yazmışdır. Onun poeziyası saray həyatının təhlükələri və insanın daxili hissləri arasındakı qarşıdurmaları təsvir edir. O, şeirlərində təbii və səmimi bir üslubdan istifadə etmiş, mürəkkəb emosiya və düşüncələri sadə, lakin təsirli bir şəkildə ifadə etmişdir. Əsərlərinin əsas mövzuları Sevgi və ehtiras – Wyattın şeirləri sevginin həm gözəlliyini, həm də əzablarını təsvir edir. O, xüsusilə, bir zamanlar sevdiyi qadının ona olan etinasızlığını və dəyişkənliyini vurğulamışdır. Saray həyatı və siyasi təhlükələr – Wyatt, İngilis sarayında mövcud olan intriqaları, xəyanətləri və güc mübarizələrini şeirlərində əks etdirmişdir. İnsan təbiəti və azadlıq arzusu – O, insanın daxili dünyasını araşdırmış və saray həyatının insana gətirdiyi məhdudiyyətlərə qarşı öz azadlıq arzusunu ifadə etmişdir. Məşhur şeirləri Whoso List to Hunt – Bu şeir, kral VIII Henrinin həyat yoldaşı Anne Boleynə olan gizli sevgini təsvir edən metaforik bir əsər kimi qəbul edilir. They Flee from Me – Wyatt, burada dəyişkənlik və xəyanət mövzusunu işləyərək, bir zamanlar ona yaxın olan insanların uzaqlaşmasını təsvir edir. My Lute, Awake! – Bu şeir, qarşılıqsız sevginin verdiyi əzabı və ümidsizliyi ifadə edir. Mirası və təsiri Thomas Wyatt İngilis poeziyasında mühüm bir islahatçı hesab edilir. O, Petrarca sonetlərini İngilis dilinə uyğunlaşdırmaqla yanaşı, daha sərbəst və fərdi bir üslub inkişaf etdirmişdir. Onun poeziyası, sonralar Henry Howard, Surrey qrafı tərəfindən daha da inkişaf etdirilmiş və Şekspir sonetlərinin meydana gəlməsində əsas təsirlərdən biri olmuşdur. Wyattın şeirləri onun sağlığında geniş yayılmasa da, ölümündən sonra Tottel’s Miscellany (1557) adlı antologiyada nəşr olunmuş və böyük maraq doğurmuşdur. Onun əsərləri, İntibah dövrü İngiltərə poeziyasının əsasını təşkil etmiş və sonrakı şairlər üçün ilham mənbəyi olmuşdur.
https://www.poetryfoundation.org/poets/thomas-wyatt
https://thelondonmagazine.org/article/the-life-and-art-of-sir-thomas-wyatt/
https://www.britannica.com/biography/Thomas-Wyatt
https://www.britannica.com/biography/Thomas-Wyatt-the-Younger
https://poets.org/poet/thomas-wyatt
https://mypoeticside.com/poets/sir-thomas-wyatt-poems
https://sites.udel.edu/britlitwiki/sir-thomas-wyatt-the-elder/
https://study.com/academy/lesson/sir-thomas-wyatt-biography-poems-sonnets.html
Tarix : 5 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
