Təhlükəsiz soket qatı (ingiliscə Secure Sockets Layer, qəsaca SSL) - İnternet üzərindən məlumatların təhlükəsiz ötürülməsi üçün istifadə olunan protokol. Mahiyyəti SSL, müştəri (məsələn, veb brauzeri) və server (məsələn, veb saytı) arasında məlumatların şifrələnmiş şəkildə ötürülməsini təmin edir. Bu protokol, informasiya mübadiləsi zamanı məlumatların gizliliyini və bütövlüyünü qorumaq üçün istifadə olunur. Tarix SSL 1994-cü ildə Netscape Communications Corporation tərəfindən hazırlanmışdır. İlk versiyası SSL 1.0, 1994-cü ildə meydana çıxdı, lakin təhlükəsizlik zəiflikləri səbəbi ilə yayımlanmadı. SSL 2.0 versiyası 1995-ci ildə yayımlandı, lakin o da təhlükəsizlik problemləri yaşadı. Buna görə SSL 3.0 versiyası 1996-cı ildə daha güclü təhlükəsizlik tədbirləri ilə təqdim edildi. Lakin SSL protokolunun yerini 2000-ci illərin əvvəllərində Transport Layer Security (TLS) aldı, çünki SSL təhlükəsizlik zəiflikləri ilə əlaqəli idi. SSL, əsasən iki funksiyanı təmin edir: - Şifrələmə (Encryption): Məlumatlar müştəri ilə server arasında ötürülərkən, üçüncü tərəflərin məlumatları oxumasını çətinləşdirən bir şifrələmə prosesi tətbiq olunur. Bu, məlumatların gizliliyini qoruyur. - Kimlik doğrulama (Authentication): SSL sertifikatları, serverin kimliyini təsdiqləyir, yəni müştərinin doğru serverə əlaqə qurduğundan əmin olmasına kömək edir. Bu, "man-in-the-middle" hücumlarının qarşısını almağa kömək edir. SSL protokolu, veb saytların və serverlərin identifikasiyasını təmin etmək üçün SSL sertifikatları istifadə edir. Sertifikatlar, veb serverlə müştəri arasındakı əlaqənin təhlükəsiz olduğunu sübut edən rəqəmsal imzalardır. Sertifikatların bir neçə növü vardır: - Domain Validated (DV): Sadəcə domenin sahibi olduğu təsdiqlənir. - Organization Validated (OV): Domenin sahibi və təşkilatın kimliyi təsdiqlənir. - Extended Validation (EV): Ən yüksək səviyyəli təhlükəsizlik təmin edir və veb brauzerlərdə yaşıl ünvan çubuğu ilə göstərilir. Tətbiq sahələri - E-ticarət: Ödəniş məlumatlarının qorunması üçün SSL sertifikatları geniş istifadə edilir. - Bankçılıq və maliyyə xidmətləri: Müştəri hesab məlumatlarının təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə SSL sertifikatları tətbiq olunur. - Elektron poçt: E-poçt şifrələməsi üçün SSL istifadə olunur, beləliklə istifadəçilər arasında məlumatların gizliliyi qorunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/SSL
https://www.cloudflare.com/learning/ssl/what-is-ssl/
https://www.geeksforgeeks.org/secure-socket-layer-ssl/
https://www.digicert.com/what-is-ssl-tls-and-https
https://www.techtarget.com/searchsecurity/definition/Secure-Sockets-Layer-SSL
https://www.ovhcloud.com/en/learn/what-is-ssl/
https://csrc.nist.gov/glossary/term/secure_sockets_layer
https://www.ibm.com/docs/en/ibm-http-server/9.0.5?topic=communications-secure-sockets-layer-ssl-protocol
https://rdplus.com.au/documents/https-ssl-certificates-tutorial-2/?gad_source=1&gclid=CjwKCAiA7Y28BhAnEiwAAdOJUHGsHDzaPxgfEA3zOvbFDmJ_rpB5QmgeYHf0fSK9T6dTUasR-aMuRhoChAwQAvD_BwE
https://www.wallarm.com/what/what-is-an-ssl-certificate
https://flyuptechnology.com/server-socket-layer-ssl/
https://docs.oracle.com/cd/E19509-01/820-3503/6nf1il6ek/index.html
Tarix : 12 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
