Superstring nəzəriyyəsi - Müasir fizikanın ən mürəkkəb və yenilikçi konsepsiyalarından biri. Bu nəzəriyyə, kainatdakı bütün maddələrin və qüvvələrin əsas strukturunun ölçüsüz nöqtələr (hissəciklər) deyil, hədsiz dərəcədə kiçik, titrəyən “ipliklər” və ya "superstringlər" olduğunu irəli sürür. Nəzəriyyə, kvant mexanikası ilə ümumi nisbilik nəzəriyyəsini birləşdirərək, kainatın fundamental iş prinsiplərini izah etmək məqsədi daşıyır. Əsas prinsiplər Stringlər (İplər): Superstring nəzəriyyəsinə görə, kainatın ən kiçik hissəcikləri nöqtə şəklində deyil, bir ölçülü titrəyən ipliklərdir. Bu ipliklərin fərqli titrəmə rejimləri müxtəlif hissəcik növlərini əmələ gətirir. Məsələn, elektron, kvark və foton kimi hissəciklər bu ipliklərin fərqli vibrasiya formalarının nəticəsidir. Supersimmetriya: Superstring nəzəriyyəsi supersimmetriya prinsipi üzərində qurulmuşdur. Bu prinsipə əsasən, hər bir hissəcik üçün onun bir “superyoldaşı” mövcuddur. Yəni, hər bir fermionun bir bozon yoldaşı və hər bir bozonun bir fermion yoldaşı vardır. Supersimetriya kainatın daha dərin bir simmetriyaya malik olduğunu göstərir. Əlavə ölçülər: Superstring nəzəriyyəsi, kainatın yalnız üç məkan və bir zaman ölçüsü ilə məhdudlaşmadığını, əksinə, ümumilikdə 10 və ya 11 ölçünün mövcud olduğunu irəli sürür. Bu əlavə ölçülər hədsiz dərəcədə kiçik olduğu üçün adi həyatda müşahidə edilmir və yalnız xüsusi şərtlərdə ortaya çıxır. Birləşdirici nəzəriyyə: Superstring nəzəriyyəsi, kainatdakı bütün təməl qüvvələri – cazibə, elektromaqnetizm, güclü və zəif nüvə qüvvələrini – birləşdirərək “hər şeyin nəzəriyyəsi” kimi çıxış edir. Nəzəriyyənin əhəmiyyəti: Superstring nəzəriyyəsi, kvant mexanikası ilə ümumi nisbilik nəzəriyyəsi arasında olan uyğunsuzluqları həll etmək üçün irəli sürülmüşdür. Kvant mexanikası atomaltı hissəcikləri və onların qarşılıqlı təsirini izah etdiyi halda, ümumi nisbilik nəzəriyyəsi cazibə qüvvəsini və böyük ölçülü strukturları təsvir edir. Lakin bu iki nəzəriyyə bir araya gətiriləndə uyğunsuzluq yaranır. Superstring nəzəriyyəsi bu problemləri həll etməyə çalışır və kainatın hərtərəfli izahını təmin edə biləcək bir model təklif edir. Çətinliklər Superstring nəzəriyyəsi tam şəkildə eksperimental olaraq sübut edilməmişdir. Nəzəriyyənin çətinliyi onun riyazi olaraq çox mürəkkəb olması və hazırkı texnologiyanın nəzəriyyənin proqnozlarını test etmək üçün kifayət etməməsidir. Bundan əlavə, əlavə ölçülər və supersimmetriya ilə bağlı birbaşa müşahidələr hələlik mümkün olmayıb. Bu səbəbdən, superstring nəzəriyyəsi bəzi fiziklər tərəfindən tənqid edilir və tamamilə təsdiq olunmamış bir nəzəri model kimi qəbul edilir. Nəzəriyyənin perspektivləri Superstring nəzəriyyəsi, hər şeyin nəzəriyyəsini qurmaq istiqamətində fizikanın ən ümidverici sahələrindən biri olaraq qalır. Əgər nəzəriyyə eksperimental sübutlarla təsdiqlənərsə, kainatın dərinliklərindəki qanunları və bütün qüvvələrin mənşəyini anlamaq üçün inqilabi bir addım olacaq. Bu nəzəriyyə, həm də qara dəliklərin, böyük partlayışın və digər astronomik hadisələrin dərinliklərini izah etmək üçün yeni imkanlar yarada bilər. Superstring nəzəriyyəsi, kainatın sirrini açmaq üçün insan ağlının sərhədlərini genişləndirən bir elm sahəsi olaraq müasir fizikanın və kosmologiyanın ən maraqlı sahələrindən biridir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Superstring_theory
https://universe-review.ca/R15-18-string.htm
https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/superstring-theory
https://futurism.com/brane-science-complex-notions-of-superstring-theory
https://www.space.com/17594-string-theory.html
https://www.britannica.com/science/string-theory
http://www.yasarozkan.net/makaleler/super-sicim-kurami-ve-gizli-boyutlar/makale28.html
https://sayostudio.com/portfolio/superstring-theory/
Tarix : 12 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
