Sudan zirehli kərtənkələsi (Broadleysaurus major) - həmçinin qərb zirehli kərtənkələsi, böyük zirehli kərtənkələ və ya Broadleyin kobud təbəqəli zirehli kərtənkələsi kimi tanınır, orta ölçülü, gündüz fəal olan Afrika kərtənkələsidir. Təsvir Sudan zirehli kərtənkələsi orta ölçülü bir kərtənkələdir və ümumi uzunluğunun yarısından az olan quyruğu ilə birlikdə 20-24 düymə qədər böyüyə bilər. Onların bədəni möhkəm, ətrafları qısa və quyruqları orta dərəcədə genişdir. Bu növ, ağır zirehlənmə görünüşü ilə asanlıqla tanınır. Bədən və quyruq, təxminən kvadrat formalı, təbəqəli və kələ-kötür pullarla örtülmüş enli zolaqlarla örtülüdür, baş zirehləri isə kəlləyə birləşmişdir. Bu zireh, heyvanları Mezozoy dövrünün sürünənlərinin nadir görünüşünə bənzədir. Rənglənmə, açıq qəhvəyi rəngdən boz-qəhvəyiyə və tünd qəhvəyiyə qədər dəyişir, üzərində krem rəngli ləkələr və ya zolaqlar, alt hissəsi isə açıq rəngdədir. Erkəklər dişilərdən daha iri olur və çütləşmə mövsümündə parlaq rəngli boğaz inkişaf etdirə bilər. Yayılması Sudan zirehli kərtənkələsi Şərqi və Mərkəzi Afrikanın bəzi hissələrində, o cümlədən Tanzaniya (Zanzibar arxipelaqı daxil olmaqla), Keniya və Mozambik kimi ölkələrdə tapıla bilər. Onlar sahil meşələri, sıx kolluqlar, rütubətli savanna və quru savanna kimi yarı açıq qayalıq əraziləri üstün tuturlar. Xüsusilə qaya yığınları və yarıqları xoşlayırlar. Qidalanma Sudan zirehli kərtənkələləri həmçiçi heyvanlardır. Əsasən həşəratla qidalanırlar, lakin bəzən meyvə, bitkilər və kiçik onurğalılar (məsələn, kiçik kərtənkələlər və gəmiricilər) də yeyirlər. Onlar həmçinin meyvə və tərəvəzləri də sevirlər. Qapalı şəraitdə saxlanması Zirehli kərtənkələlər adətən çox utancaq olsalar da, sakit xarakter daşıyırlar və müntəzəm əlləşmə ilə tez bir zamanda əhliləşə bilirlər. Fərdlər üçün ən azı 48 düym uzunluq, 24 düym en və 24 düym hündürlük ölçüləri olan bir terrarium tələb olunur, içərisində qazmaq və yuva qurmaq üçün uyğun bir altlıq olmalıdır. Terrariumda onların təhlükəsiz hiss etməsi üçün kifayət qədər gizlənmə yerləri təmin edilməlidir. Terrariumun gündüz temperaturu 70-85 °F arasında olmalıdır, lokal qızmar ərazi isə rəqəmsal termometr və ya infraqırmızı termometrlə ölçüldükdə 105-115 °F arasında olmalıdır. Gecə ərzində terrariumun soyumasına icazə verilməlidir, lakin 60 °F-dən aşağı düşməməlidir. Sudan zirehli kərtənkələlərinə həmçinin yüksək keyfiyyətli T5 HO (səhra) UVB lampası təmin edilməlidir, lampa terrariumun uzunluğunun yarısı qədər olmalı və istilik lampası ilə eyni tərəfdə yerləşdirilməlidir. Onlar kifayət qədər quru növ olsalar da, 80%-ə qədər rütubətli ərazilərə çıxış təmin edildikdə daha yaxşı inkişaf edirlər. Sudan zirehli kərtənkələləri canlı cırcırama, dubiya tarakanları və digər həşəratlarla qidalanır. Bitkilər üçün isə kələm yarpaqları, xardal yarpaqları, endiv, eskarol və yaz qarışığı, həmçinin kök və şirin kartof kimi tərəvəzlər verilə bilər. Mango dilimləri və giləmeyvə kimi meyvələr isə əlavə qida kimi istifadə edilə bilər. Sitrus meyvələri (məsələn, portağal) və digər turş meyvələr qarın xoraları və həzm problemlərinə səbəb ola biləcəyi üçün qaçınılmalıdır. Bəzi saxlayıcılar, fərdin ölçüsündən asılı olaraq, vaxtaşırı kiçik çəpiş siçanı ilə də qidalandırırlar. Təmiz və təzə su qabı həmişə mövcud olmalıdır.
https://www.oaklandzoo.org/animals/sudan-plated-lizard
https://www.riverviewparkandzoo.ca/en/zoo/plated-lizard.aspx
https://animalia.bio/index.php/sudan-plated-lizard
https://reptifiles.com/sudan-plated-lizard-care/
https://winghamwildlifepark.co.uk/animal/sudan-plated-lizard/
https://racinezoo.org/sites/default/files/_Sudan%20Plated%20Lizard.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Sudan_plated_lizard
Tarix : 9 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
