Şotland Baronial memarlığı - Şotlandiyanın orta əsr qalalarından və qotik üslubdan ilhamlanaraq inkişaf edən unikal bir memarlıq üslubudur. Bu üslub, xüsusilə 16-17-ci əsrlərdə yayılmış, daha sonra isə 19-cu əsrdə Viktorian dövründə yenidən populyarlıq qazanmışdır. Əsas xüsusiyyətləri arasında qüllələr, konusvari damlar, dekorativ krenelyasiyalar (qala dişləri), dar pəncərələr və daş fasadlar yer alır. Şotland Baronial üslubu sadəcə müdafiə məqsədli deyil, həm də estetik və simvolik dəyəri olan bir memarlıq tərzidir. Şotland Baronial üslubunun tarixi Şotland Baronial memarlığının kökləri orta əsr qalalarına və qotik üsluba dayanır. Orta əsrlərdə Şotlandiyada tikilmiş qalalar və manor evləri müdafiə məqsədilə inşa edilirdi. Bu dövrün tikililəri əsasən qalın daş divarlara, dar pəncərələrə və möhkəmləndirilmiş girişlərə sahib idi. Xüsusilə 16-17-ci əsrlərdə bu qalalar tədricən daha dekorativ hala gəldi və bu üsluba "Baronial" adı verildi. Əsas səbəb Şotland aristokratiyasının öz gücünü və statusunu simvolizə etmək üçün bu tərzdə evlər tikdirməsi idi. 19-cu Əsrdə Viktorian dövründə yenidən canlanma Şotland Baronial üslubu 19-cu əsrin əvvəllərində yenidən populyarlaşdı. Bu dövrə Viktorian Baronial və ya Scottish Baronial Revival deyilir. Bu üslubun canlanmasının əsas səbəbi Kraliça Viktoriyanın Şotlandiyaya olan marağı idi. 1852-ci ildə Kraliça Viktoriya və Şahzadə Albert Balmoral Qalasını alıb yenidən tikdirdilər və bu, aristokratlar arasında Şotland Baronial üslubuna marağı artırdı. Şotland Baronial üslubu 19-cu əsrin sonlarına qədər geniş istifadə olundu və bir çox qala, malikanə, otel və ictimai bina bu üslubda inşa edildi. Şotland Baronial üslubunun əsas xüsusiyyətləri Qüllələr və konusvari damlar Şotland Baronial üslubundakı binaların əsas xüsusiyyətlərindən biri qüllələr və konusvari damlardır. Bu elementlər binaya qalamsı görünüş qazandırır və orta əsr qotik üslubuna istinad edir. Krenelyasiyalar (Qala Dişləri) və müdafiə elementləri Bir çox Baronial binaların damlarında və fasadlarında müdafiə məqsədilə istifadə edilən qala dişləri (crenellations) mövcuddur. Bu, binaya həm estetik, həm də tarixi əhəmiyyət qazandırır. "Corbeling" və dekorativ kəmərlər Corbeling – binanın yuxarı hissəsində daş çıxıntıların yaradılmasıdır. Bu, pəncərələr və ya eyvanlar üçün istifadə edilirdi. Dekorativ daş kəmərlər pəncərələrin və girişlərin ətrafında xüsusi vurğu yaradırdı. Asimmetrik dizayn Klassik Avropa üslublarında simmetriya əsas olsa da, Şotland Baronial üslubu asimmetrik kompozisiyanı üstün tuturdu. Binalar fərqli yüksəkliklərdə tikilir, müxtəlif formalı pəncərələr və qüllələr asimmetrik yerləşdirilirdi. Kiçik, dar və yağışdan qoruyan pəncərələr Pəncərələr əsasən kiçik və dardır. Bəzi binalarda yağışdan qorunmaq üçün xüsusi pəncərə çıxıntıları (hood mouldings) olur. Daş fasadlar və qırmızı qum daşı istifadəsi Bu üslubda əsas material daşdır. Xüsusilə qırmızı qumdaşı (red sandstone) və boz qranit istifadə edilirdi. Böyük, zərif bacalar Baronial üslubundakı binalarda böyük və bəzəkli bacalar mövcuddur. Bacalar estetik cəhətdən binaya daha qədim və monumental görünüş verir. Şotland Baronial üslubunun məşhur nümunələri Balmoral Castle (1852-1856, Aberdeenshire, Şotlandiya) Kraliça Viktoriyanın şəxsi iqamətgahı olan bu qala, Şotland Baronial üslubunun ən məşhur nümunələrindən biridir.Geniş qüllələri, qırmızı qumdaşından fasadı və dekorativ crenellations bu üslubun klassik xüsusiyyətlərini nümayiş etdirir. Abbotsford House (1817-1824, Şotlandiya) Şotland yazıçısı Sir Walter Scott tərəfindən inşa edilmişdir.Bu bina Baronial Revival dövrünün başlanğıc nöqtələrindən biri hesab edilir. Glamis Castle (Angus, Şotlandiya, 17-ci əsr) Şotlandiyanın ən qədim və məşhur qalalarından biridir.Qüllələri, dekorativ pəncərələri və qala dişləri ilə Şotland Baronial üslubunun tipik nümunəsidir. Dunrobin Castle (1835-1845, Şotlandiya) Fransız chateau üslubu ilə Baronial üslubunun qarışığıdır.Möhtəşəm qüllələri və qotik pəncərələri var.
https://en.wikipedia.org/wiki/Scottish_baronial_architecture
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwinxoCt-4mMAxU1QPEDHasSKEwQFnoECBUQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.historicenvironment.scot%2Farchives-and-research%2Fonline-exhibitions%2Fsir-walter-scott%2Fbaronial-influence%2F&usg=AOvVaw14tCx9YJAOObxMX_f6vx6V&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwinxoCt-4mMAxU1QPEDHasSKEwQFnoECCgQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.research.ed.ac.uk%2Fen%2Fpublications%2Fscotch-baronial-architecture-and-national-identity-in-scotland&usg=AOvVaw3MGYG3cda0ZScMnSWkMh0t&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwinxoCt-4mMAxU1QPEDHasSKEwQFnoECCYQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.scottishpropertymagazine.co.uk%2Farticle%2F17&usg=AOvVaw34jw-tMtxhBtjxY53KDX_D&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwinxoCt-4mMAxU1QPEDHasSKEwQFnoECDUQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.cambridge.org%2Fcore%2Fjournals%2Farchitectural-history%2Farticle%2Froots-of-scottish-baronial-drawings-for-david-bryces-book-project-182736%2F24225B0E56907BEFDD095E56D7030F89&usg=AOvVaw2wNkPyBUvqs_saL2P1SeyB&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwinxoCt-4mMAxU1QPEDHasSKEwQFnoECC4QAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.edinburghexpert.com%2Fblog%2Farchitecture-in-edinburgh-the-scots-baronial-style&usg=AOvVaw2NOhPowJ6CwI6lL8tLFS7M&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwinxoCt-4mMAxU1QPEDHasSKEwQFnoECC8QAQ&url=https%3A%2F%2Fjournals.openedition.org%2Ferea%2F8191%3Flang%3Den&usg=AOvVaw2JoTa1moOytdqJxMt7dlHo&opi=89978449
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
