Somali pişiyi - Genetik olaraq "Abyssinian" pişiyi ilə yaxından əlaqəli növ. Tarix 1940-cı illərdə Britaniyalı yetişdirici Janet Robertson bəzi "Abyssinian" balalarını Avstraliya, Yeni Zelandiya və Şimali Amerikaya ixrac etdi. Bu pişiklərin nəsilləri bəzən uzun və ya tüklü xəzə malik balalar doğurdu. 1963-cü ildə Kanadalı yetişdirici Mary Mailing belə bir pişiyi yerli bir ev heyvanı sərgisində nümayiş etdirdi. Sərginin hakimi Ken McGill yetişdirilmə üçün belə bir pişik istədi. 1953-cü ildə Şimali Amerikada ilk məlum uzun tüklü "Abyssinian pişiyi", "Raby Chuffa of Selene" adlı pişik ortaya çıxdı. Yetişdiricilər uzun tük geninin onun nəsli vasitəsilə ötürüldüyünü güman edirlər. Əksər yetişdiricilər balalarda görünən bu fərqliliyə təəccübləndi və onları qeyd etməkdən imtina etdi. Lakin bəzi yetişdiricilər maraqlandı və uzun tüklü "Abyssinian" pişiklərini yetişdirməyə davam etdi. İlk vaxtlar digər "Abyssinian" yetişdiriciləri Somali pişiklərinə mənfi yanaşdı və onları "Abyssinian" pişikləri ilə əlaqələndirməkdən imtina etdi. Onlar uzun tük geninin öz pişiklərində olmaması üçün çox çalışdılar. Amerikalı "Abyssinian" yetişdiricisi Evelyn Mague də öz pişiklərindən uzun tüklü balalar aldı və onları "Somali" adlandırdı. Mague, digər yetişdiriciləri uzun tüklü "Abyssinian" pişikləri ilə yetişdirmək üçün çağırış etdi və bir neçə ildir ki, uzun tüklü "Abyssinian" pişiklərini yetişdirən bir çox beynəlxalq yetişdirici tapdı. Don Richings adlı başqa bir Kanadalı yetişdirici McGillin balalarını istifadə edərək Mague ilə işləməyə başladı. Bir pişiksevər təşkilatı tərəfindən Somali kimi tanınan ilk pişik, McGillin pişiklərindən biri olan Mayling Tutsuta idi. 1979-cu ildə bu cins Şimali Amerikada "Cat Fanciers' Association" (CFA) tərəfindən tanındı. Yeni cins 1982-ci ildə Avropada qəbul edildi. 1991-ci ilə qədər bu cins geniş şəkildə (hər yerdə olmasa da) beynəlxalq səviyyədə qəbul edildi. Etimologiya "Somali" adı Afrika ölkəsi Somaliyə istinad edir. Somali, müasir adı Efiopiya olan "Abyssinia" ilə həmsərhəddir. Cinsin adı Efiopiya-Somali münaqişəsinin unikal bir şərhi kimi qəbul edilir. Mague, torpaq sərhədlərinin insan yaradıcılığı olduğu kimi, "Abyssinian" pişiyi ilə uzun tüklü Somali pişiyi arasındakı genetik sərhədlərin də insan yaradıcılığı olduğunu iddia etdi. Mague həmçinin "Somali Pişik Klubunu" (SCCA) qurdu, bu klub Kanadadan da üzvlərə malik idi. "SCCA", "CFA" tərəfindən cinsə çempionat statusu verilməsi üçün çalışdı və bu 1979-cu ildə baş verdi. 1975-ci ildə "CFA" Beynəlxalq Somali Pişik Klubunu qurdu. Xüsusiyyətlər Somali pişikləri enerjili və ictimai təbiəti ilə tanınır. Onların zərif bədənləri, uzun quyruqları və iri, ucu biz qulaqları onlara "Tülkü Pişik" ləqəbini qazandırıb. Xəzləri hər bir tükdə 4 ilə 20 arasında rəng dəyişikliyi ilə zəngindir və toxunmaq üçün digər pişik cinslərindən daha yumşaqdır. Pişik özü orta və iri ölçüdədir. "GCCF" (UK Governing Council of the Cat Fancy) daxilində qısa tüklü Somalilər "Abyssinian" pişiklərindən ayrıca tanınır. Bütün Somali pişikləri "ticked tabby" naxışına malikdir. Adi və ya "ruddy" rəngli Somalilərin qızılı-qəhvəyi əsas rəngi qara nöqtələrlə örtülüdür, buna görə rəsmi genetik termin qara "ticked tabby"-dir. Ümumilikdə 28 rəngli Somali pişiyi var, lakin bəzi təşkilatlar yalnız bəzi rəngləri qəbul edir. Bütün qeydiyyat təşkilatları adi (genetik olaraq qara, ruddy və ya tawny), mavi, "sorrel" (genetik olaraq darçın, qırmızı) və "fawn" rənglərini qəbul edir. Əksər klublar həmçinin gümüş variantlarını (məsələn, mavi gümüş, sorrel gümüş) tanıyır. Digər rənglərə şokolad, bənövşəyi, qırmızı, krem, "tortie" (tortoiseshell) və gümüş variantları daxil ola bilər. Sağlamlıq Somali pişiyi "piruvat kinaz" çatışmazlığından ən çox təsirlənən cinslərdən biridir. Bu vəziyyət "PKLR" genindəki avtosomal resessiv mutasiya ilə əlaqədardır. Somali pişikləri həmçinin "rdAc" allelindəki mutasiya səbəbindən irsi "retinal degenerasiyaya" meylli ola bilər. Bu mutasiya "Abyssinian", Siam pişikləri və digər əlaqəli cinslərdə də müşahidə edilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Somali_cat
https://www.thesprucepets.com/somali-cat-breed-profile-5191399
https://www.purina.co.uk/find-a-pet/cat-breeds/somali
https://cfa.org/breed/somali/
https://fifeweb.org/cats/breeds/somali/
https://tica.org/breed/somali/
https://www.hillspet.co.za/cat-care/cat-breeds/somali
https://www.petmd.com/cat/breeds/somali
https://www.dailypaws.com/cats-kittens/cat-breeds/somali
https://cats.com/cat-breeds/somali
https://www.zooplus.co.uk/magazine/cat/cat-breeds/somali
https://www.webmd.com/pets/cats/what-to-know-about-a-somali-cat
https://vcahospitals.com/know-your-pet/cat-breeds/somali
https://scrumbles.co.uk/blogs/news/somali-cat
https://brit-petfood.com/en/breed-catalog/siamese-and-oriental-cats/somali-cat
https://www.catster.com/cat-breeds/somali-cat/
https://www.petrebels.com/en/cat-breeds-somali-cat/
https://animalia.bio/pets/somali-cat
Tarix : 23 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
