Solendon (lat. Solenodonta) — Yalnız Kuba və Hispaniola adalarında yaşayan, ən qədim məməlilərdən biri olan nadir heyvan. Solendon, təkamül tarixində çox qədim bir növ olaraq, 76 milyon ildən çox bir müddət əvvəl yer üzündə yaşamış, lakin zaman keçdikcə sayları ciddi şəkildə azalmışdır. Bu heyvan, təbii seçilmənin maraqlı nümunələrindən biri olaraq tanınır. Fiziki təsviri və xüsusiyyətləri Solendon, təxminən 60 santimetr uzunluğunda və 0.5-1.0 kq ağırlığında, gecə aktiv olan bir məməlidir. Bədəni sıx tüklərlə örtülmüşdür və uzun quyruğu var. Başında kiçik, burnunun ucunda isə uzun və çox həssas reseptorlara malik tükcüklər mövcuddur. Bu xüsusiyyətlər, heyvanın torpaqda yaşayan həşəratları tapmasına kömək edir. Solendonlar, bədən quruluşu və davranışları ilə bənzəri olan digər heyvanlardan fərqlənirlər. Məsələn, onların dişləri iti və uzun olmaqla, qədim heyvanların qidalanma tərzini hələ də qoruyur. Bu heyvanlar əsasən gecə fəaliyyət göstərir və yeraltı həyatla əlaqədar çox vaxt quyu və torpaq altında yaşayırlar. Yayılma və Yaşama Sahəsi Solendonlar yalnız Kuba və Hispaniola adalarında mövcuddur. Onlar tropik meşələrdə və alçaq dağlarda yaşayırlar. Lakin son illərdə bu heyvanın populyasiyası çox azalmış və təbii yaşayış sahələrinin məhdudlaşması səbəbi ilə tükənmə təhlükəsi ilə üzləşmişdir. Solendonların qeydə alınan təbii yaşayış mühitləri çox daralmışdır və artıq bu heyvanlar yalnız müəyyən qorunan ərazilərdə yaşayır və nadir olaraq görülə bilər. Davranış və həyat tərzi Solendonlar əsasən gecə aktiv olan heyvanlardır. Onlar yer üzərindəki kiçik həşəratlarla, qurdlarla və torpaqda yaşayan digər orqanizmlərlə qidalanırlar. Bu heyvanlar, əslində tək bir həyat tərzi sürən və təkbaşına yaşayan varlıqlardır. İstədikləri zaman gizlənmək üçün yeraltı mağaralar və ağac kökləri arasında yuva qururlar. Onlar öz ərazilərində müstəqil şəkildə fəaliyyət göstərir və hər hansı bir sosial struktura malik deyillər. Solendonlar yalnız cütləşmə mövsümündə bir araya gəlirlər. Bu zaman dişi heyvanlar 2-3 bala dünyaya gətirirlər. Təhlükələr və qorunma Solendonlar, bir çox başqa nadir heyvanlar kimi, ciddi təhdid altındadır. Əsas səbəblərdən biri onların təbii yaşam ərazilərinin məhv olmasıdır. Meşə sahələrinin kəsilməsi və kənd təsərrüfatının genişlənməsi, bu heyvanların həyat sahələrini əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdırmışdır. Həmçinin, invaziv növlər (xüsusilə vəhşi pişiklər və itlər) onların təbii düşmənlərinə çevrilmişdir. Bu heyvanın qorunması üçün bir neçə təşəbbüs həyata keçirilir. Bəzi təşkilatlar, solendonların təbii yaşayış sahələrinin qorunmasına yönəlmiş qoruma proqramları həyata keçirir. Bu tədbirlər, meşələrin qorunması, invaziv növlərin aradan qaldırılması və heyvanların sayını artırmaq məqsədilə sığınacaqların yaradılmasını əhatə edir. Təhlükəsiz yetişdirilmə və tədqiqatlar Solendonların bioloji və ekoloji tədqiqatları davam edir. Son illərdə bəzi qurumlar, bu heyvanların daha yaxşı anlaşılması və təbii mühitində qorunması üçün genetik tədqiqatlar aparmışdır. Genetik materiallardan istifadə edərək, növün gələcəkdə tükənmə riskini azaltmaq üçün yeni tədbirlər və proqramlar inkişaf etdirilməkdədir. Taksanomiyası Solendon, Solenodontidae ailəsinin yeganə nümayəndəsidir. Bu ailə, bu günə qədər mövcud olan ən qədim məməlilərdən biridir və təkamül baxımından çox az dəyişmişdir. Solendonların xüsusiyyətləri, onların çox qədim dövrlərdən bəri təbiətə uyğun şəkildə inkişaf etdiyini göstərir. Ekoloji rolu Solendon, ekosistemlərdə mühüm bir rol oynayır. O, yeraltı canlıların sayını tənzimləyərək, təbii dövrün davam etməsinə kömək edir. Həşəratları və torpaq qurdlarını yedikdə, bu heyvan torpağın keyfiyyətinin yaxşılaşmasına və ətraf mühitin balansının qorunmasına yardım edir. Bununla yanaşı, solendonun ekosistemdəki yeri, həmin bölgənin digər heyvan növləri üçün də əhəmiyyətlidir. Solendon, nadir və qədim bir heyvan növü olaraq, dünya faunasının unikal nümayəndəsidir. Onun ekosistemdəki rolu və bioloji xüsusiyyətləri onu tədqiqatçılar üçün maraqlı edir. Ancaq bu heyvanın qorunması və təbii yaşayış sahələrinin genişlənməsi üçün hələ də çoxlu tədbirlər görülməlidir.
https://eksisozluk.com/solenodon--2058769
https://www.sci.news/genetics/solenodon-genome-05825.html
https://www.bbc.com/news/10149148
https://www.edgeofexistence.org/blog/edge-species-of-the-week-hispaniolan-solenodon-solenodon-paradoxus/
https://www.britannica.com/animal/solenodon-mammal-family
Tarix : 2 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
