Smolensk əməliyyatı - 1943-cü ilin iyul ayında Sovet İttifaqı tərəfindən həyata keçirilmiş əks-hücum əməliyyatı olub, II Dünya Müharibəsinin Şərq Cəbhəsindəki əsas döyüşlərdən biri hesab edilir. Bu əməliyyatın ətraflı tarixi və hərbi detalları belədir: Önəmli hadisələr 1941-ci ilin iyununda başlayan Almaniya-Sovet müharibəsi (Vətən müharibəsi), Sovet İttifaqı üçün çox ağır keçmişdi. 1941-ci ilin yayında almanlar, Sovetlərə qarşı Blitzkrieg (yüngül və sürətli hücum) taktikası tətbiq edərək, böyük əraziləri işğal etdilər. Smolensk şəhəri də bu dövrdə almanların əlində idi və o dövrün Sovet İttifaqı üçün strateji əhəmiyyətli bir nöqtə idi. Smolensk, həm də Rusiya və Ukraynanın sərhədində yerləşir və onun işğalı Almaniya üçün mühüm strateji üstünlük təmin edirdi. Bu səbəbdən Smolensk üzərindəki nəzarət müharibənin gedişatını ciddi şəkildə təsir edirdi. 1943-cü ildə, almanların Sovet cəbhəsindəki irəliləmələri dayandı və Sovet ordusu öz qarşı-hücumlarını artırmağa başladı. Bu dönəmdə Sovet İttifaqı müharibədə inisiativi geri almış, müxtəlif uğurlu əməliyyatlar həyata keçirmişdi. Smolensk əməliyyatının başlanğıcı 1943-cü ilin iyulunda Sovetlərin qərb istiqamətindəki qarşı-hücum əməliyyatı olaraq başlamışdır. Bu əməliyyatın məqsədi Smolensk şəhərini azad etmək, almanların Müdafiə Cəbhəsinin Zəncirini zərərsizləşdirmək və Sovet İttifaqı ilə Almaniyanın arasındakı xətti daha da möhkəmləndirmək idi. Sovet qüvvələri cəbhənin hər iki tərəfini qapamaq və almanların müdafiə xətlərini kəsmək üçün irəlilədilər. Smolensk şəhərinin ətrafında almanlar öz möhkəm müdafiə xətləri ilə tanınırdılar, buna görə də Sovetlər təcili bir hərbi əməliyyatla bu mövqeləri sındırmağı hədəflədilər. Əməliyyatın gedişatı Smolensk əməliyyatı, Sovet Qızıl Ordu tərəfindən çoxsaylı hərbi hissələrin iştirakı ilə həyata keçirildi. Sovetlər alman müdafiəsini pərçimləmək üçün geniş bir müharibə taktikasına keçdilər, burada həm tanklar, həm də piyadalar qarşılıqlı dəstək verdilər. Tank hücumları: Sovet ordusunun tank qüvvələri, alman müdafiəsini sındırmağa çalışdılar. Tanklar şəhərin ətrafındakı ərazilərə nüfuz edərək, almanlar arasında böyük çaxnaşmalara səbəb oldu. Hava dəstəyi: Sovet Hava Qüvvələri, əməliyyatın başlanğıcında alman mövqelərini hədəf aldı və bu da almanların reaksiya qabiliyyətini zəiflətdi. Piyada hücumları: Sovet piyadaları, həmçinin tank dəstəyindən istifadə edərək almanların dərin müdafiə mövqelərinə hücum etdilər. Sovet qüvvələri, almanların müdafiə xətlərini sıradan çıxarmağa başladılar. Alman ordusunun əks-hücumları da qarşısı alındı və Sovetlərə böyük bir irəliləyiş əldə etməyə imkan verdi. Smolensk şəhəri almanlardan azad edildi. Nəticələr Smolensk şəhərinin azad edilməsi: Sovetlər Smolensk şəhərini azad etdilər və bu, böyük bir strateji qələbə oldu. Şəhər üzərindəki alman nəzarətinin itirilməsi, Sovetlərə Qərb Cəbhəsində mühüm bir üstünlük təmin etdi. Alman ordusunun itkiləri: Almanlar, Smolensk əməliyyatında böyük itkilər verdilər. Onların tankları, piyada qüvvələri və hava qüvvələri əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədi. Sovet irəliləyişi: Smolensk əməliyyatı, Sovet ordusunun ümumiyyətlə müharibə boyunca daha da irəliləməsi və Almaniyanın şərq cəbhəsində müharibə uğursuzluqları yaşaması ilə nəticələndi. Bu əməliyyat, 1943-cü il boyunca Sovet İttifaqının digər əks-hücumlarını və böyük qələbələrini müşayiət etdi. Strateji təsir Smolensk əməliyyatı, şübhəsiz ki, Sovet İttifaqı üçün mühüm əhəmiyyət daşıyırdı, çünki bu qələbə Almaniyanın şərq cəbhəsindəki mövqelərini zəiflətdi və Sovetlərin əks-hücumlarını davam etdirmək üçün əhəmiyyətli bir mühit yaratdı. Həmçinin bu əməliyyat, Sovet İttifaqının döyüşdəki psixoloji üstünlüyünü gücləndirdi və müharibənin gedişatını dəyişdi.
https://dbpedia.org/page/Smolensk_operation
https://codenames.info/operation/smolensk-roslavl-offensive-operation/
https://www.prlib.ru/en/history/619570
https://beyondbarbarossa.podbean.com/e/the-second-battle-of-smolensk-1943-episode-57/
https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9781580468299-006/pdf?licenseType=restricted&srsltid=AfmBOorDgJfGjd1i1efYiQrlPCs1ghlUViW8u96uyx4Yi8JOtajRJ4_T
Tarix : 9 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
