Şiveluç vulkanı (rus. Шивелуч) - Həmçinin Şeveluç adı ilə tanınan vulkan növü. Etimologiya Adı itelmen dilində "tüstülənən dağ" mənasını verən "suelich" sözündən götürülmüşdür. Rusiyanın Kamçatka diyarında yerləşən ən şimal fəaliyyətdə olan vulkandır. Şiveluç və Karymski, Kamçatkanın ən böyük, ən fəal və ən davamlı püskürən vulkanlarıdır, həmçinin planetin ən fəal vulkanlarından biridir. Şiveluç hər il təxminən 0,015 km³ (0,0036 kub mil) maqma püskürdür, bu da tez-tez böyük isti kütləvi sürüşmələrə və zirvədə lava günbəzlərinin yaranmasına səbəb olur. Bu vulkanın püskürdüyü vulkanik küllər tez-tez Asiya və Şimali Amerika qitələrini birləşdirən hava nəqliyyatını pozur. Coğrafiya Şiveluç, Kamçatkanın mərkəzində, Ust-Kamçatskdan 84 kilometr (52 mil) şimal-qərbdə yerləşən Klyuçevskaya vulkan qrupuna aiddir. Vulkana ən yaxın yaşayış məntəqəsi Klyuçidir və dağdan 50 km (31 mil) məsafədə yerləşir. Bu yaşayış məntəqəsi kifayət qədər kiçik olduğu üçün böyük bir püskürmə zamanı tez bir şəkildə təxliyə edilə bilər. Geoloji quruluş Şiveluç, Kuril-Kamçatka vulkanik qövsündə yerləşən onlarla vulkandan biridir. Sakit okean qabığı Oxot qabığının altına daha dərin batdıqca, yeraltı mineralların ərimə nöqtəsi su kimi digər materiallar tərəfindən azaldılır və bu da materialların əriyərək maqma yaratmasına və səthə qalxaraq vulkanların yaranmasına səbəb olur. Struktur Şiveluç, Kamçatkanın ən böyük və ən fəal vulkanik strukturlarından biridir. Bu, bərkimiş küllərin, sərtləşmiş lavanın və vulkanik süxurların növbəli təbəqələrindən ibarət stratovulkandır. Geoloji tarix Şiveluç təxminən 60,000-70,000 il əvvəl, Son Pleistosen dövründə formalaşmağa başlamışdır və Holosen dövründə ən azı 60 böyük püskürmə yaşamışdır. Bu dövrdə ən intensiv vulkanizm dövrü, təxminən e.ə. 6500-6400, e.ə. 2250-2000 və e.ə. 50-650-ci illərdə baş vermişdir. Bu, Kamçatkanın digər vulkanlarının fəallıq pik dövrü ilə üst-üstə düşür. Hazırkı fəal dövr təxminən e.ə. 900-cü ildən başlayır. O vaxtdan bəri böyük və orta püskürmələr 50-400 illik fasilələrlə bir-birini izləyir.
https://volcano.oregonstate.edu/sites/volcano.oregonstate.edu/files/oldroot/volcanoes/sheveluch/sheveluch.html
https://kamchatkaland.com/note/volcano-sheveluch
https://eeps.wustl.edu/news/exploring-most-explosive-volcano-world
https://volcano.si.edu/volcano.cfm?vn=300270
https://earthobservatory.nasa.gov/images/39666/activity-at-shiveluch-volcano
https://earthobservatory.nasa.gov/images/40608/activity-at-shiveluch-volcano
https://en.wikipedia.org/wiki/Shiveluch
Tarix : 18 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
