Sitka döyüşü, Alyaskada baş vermiş ən əhəmiyyətli qarşıdurmalardan biri idi və bu döyüş həm Rusların, həm də yerli Tlingit xalqının tarixində dərin izlər buraxdı. Kontekst və səbəblər Sitka Döyüşü, 18-ci əsrin sonlarında və 19-cu əsrin əvvəllərində Alyaskada Rusların kolonizasiyasının bir hissəsi olaraq baş vermişdir. Ruslar, Alyaskada ticarət postları qurmağa başlamışdılar, xüsusən də 1740-cı illərdə, Çukotka və Kamçatka sahillərindən Alyaskaya doğru yayıldılar. Rusların əsas məqsədi mədəniyyət və ticarət məqsədilə bölgəyə yerleşmək və buradakı resurslardan, xüsusən də dəri ticarətindən istifadə etmək idi. 1799-cu ildə, Rusiya-Amerika Şirkəti (Russo-American Company) quruldu və bu şirkət Rusların Alyaskadakı fəaliyyətlərini təşkil etməyə başladı. Tlingitlər, Alyaskanın cənub sahilində, xüsusilə Sitka ərazisində yaşayırdılar və rusların bu ərazilərdə irəliləməsi onlara qarşı təhdid kimi qəbul edildi. Sitka Döyüşü, əsasən, rusların Tlingitlərin ən güclü qəsəbələrindən biri olan Sitka bölgəsinə hücum etməsi ilə əlaqəli idi. Rusların 1804-cü ildə bu bölgədə qalalarını qurmaq istəmələri, Tlingit xalqı tərəfindən rədd edildi və bu da qarşıdurmanın başlıca səbəbi oldu. Döyüşün başlanması 1804-cü ilin avqust ayında, Rus İmperiyasının komandası olan Aleksandr Baranov, 700 nəfərlik bir ordu ilə Sitka qalasına hücum etmək qərarına gəldi. Tlingitlər isə bölgələrini qorumaq üçün 400 nəfərlik bir ordu qurmuşdular. Ruslar və Tlingitlər arasında əslində əvvəllər də gərginliklər olmuşdu, amma bu döyüş vəziyyətin ən pik nöqtəsi idi. Tlingitlər, şəhər ətrafındakı sitadel və müdafiə məntəqələrini müdafiə etmək üçün möhkəm bir müdafiə qurmuşdular. Tlingit ordusunun əsas üstünlüyü isə yerlərində yaxşı tanınmış olmaları və dənizdəki hərəkətlərinə hakim olmaları idi. Döyüşün gedişi Döyüş 1804-cü ilin oktyabrında başladı. Ruslar və Tlingitlər arasındakı qarşıdurma sərt və qanlı oldu. Tlingitlər, şəhəri qorumaq üçün böyük müqavimət göstərdilər, lakin rusların yaxşı təchiz edilmiş və çoxsaylı ordusu qarşısında dayana bilmədilər. Baranov rəhbərliyindəki Rus ordusu, Tlingitlərə qarşı müasir silahlarla təchiz olunmuşdu, buna görə də Tlingitlər müqavimət göstərməkdə çətinlik çəkdilər. Döyüşün intensivliyi yüksək idi, lakin Ruslar qalib gəldilər və Sitka qalasını ələ keçirdilər. Döyüşün nəticələri Sitka Döyüşü, Tlingit xalqı üçün böyük bir itki oldu. Döyüşdən sonra ruslar Sitka şəhərini tam nəzarətlərinə aldılar və bu da Alyaskadakı Rus İmperiyasının möhkəmlənməsinə səbəb oldu. Tlingitlər isə bu döyüşdən sonra Ruslarla diplomatik əlaqələr qurmaq və müqavimət göstərmək üçün daha ehtiyatlı olmağa başladılar. Ruslar Sitka qalasını qurduqdan sonra, onlar bölgəni genişləndirməyə və yerli əhali ilə ticarət əlaqələri qurmağa başladılar. Tlingitlər isə ruslar tərəfindən əsir alınan ərazilərini geri almaq məqsədilə bir neçə il boyunca müxtəlif mübarizələrə girdilər. Tarixi əhəmiyyəti Sitka Döyüşü, yalnız Rusiya İmperiyasının Alyaskadakı mövqeyini gücləndirmək üçün əhəmiyyətli bir addım olmadı, həm də Tlingitlər üçün bir dönüm nöqtəsi oldu. Tlingitlər, bu döyüşdən sonra daha güclü bir müqavimət göstərməyə və ruslarla əlaqələrində daha ehtiyatlı yanaşmağa başladılar. Döyüş, həmçinin Alyaskanın tarixi üçün əhəmiyyətlidir, çünki Rus İmperiyası 19-cu əsrin ortalarına qədər Alyaskada hökmranlıq etdi. Bu dövr, 1867-ci ildə ABŞ tərəfindən Alyaskanın alınmasına qədər davam etdi. Sitka Döyüşü, həm yerli xalqın müqavimətini, həm də Rus İmperiyasının gücünü nümayiş etdirən bir hadisə idi. Bu döyüş, həm Alaskanın tarixində, həm də Rusiyanın dünya səhnəsindəki mövqeyinin daha da möhkəmlənməsində mühüm bir rol oynadı.
https://www.nps.gov/sitk/learn/historyculture/battle1804.htm
https://sitka.com/news/?page_id=42
https://rushrono.ru/bitva_za_sitku002.html
https://www.nativeamericacalling.com/monday-september-30-2024-recalling-the-1804-battle-of-sitka/
https://usrussiarelations.org/2/timeline/first-contact/15
Tarix : 9 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
