Şimali alligator kərtənkələsi (Elgaria coerulea) - Anguidae fəsiləsinə aid olan orta ölçülü bir kərtənkələ növü. Bu növ Şimali Amerikanın qərb sahilində yayılmışdır. Taksonomiya Şimali alligator kərtənkələsi əvvəllər Gerrhonotus coeruleus (Wiegmann, 1828) elmi adı ilə tanınırdı, lakin son zamanlarda Elgaria cinsinə aid edilmişdir. Yarımnövlər Dörd yarımnöv, o cümlədən nominotipik yarımnöv, etibarlı hesab edilir: - E. c. coerulea (Wiegmann, 1828) – San Francisco alligator kərtənkələsi - E. c. palmeri (Stejneger, 1893) – Sierra alligator kərtənkələsi - E. c. principis (Baird & Girard, 1852) – Şimal-qərb alligator kərtənkələsi - E. c. shastensis (Fitch, 1934) – Şasta alligator kərtənkələsi Mötərizədə göstərilən trinomial ad, yarımnövün əvvəlcə Elgaria-dan fərqli bir cinsdə təsvir edildiyini göstərir. E. c. principis yarımnövü Kanadada yaşayan yeddi kərtənkələ növündən biridir. Etimologiya Yarımnövün adı olan "palmeri", Amerikalı zoolog Theodore Sherman Palmerin şərəfinə verilmişdir. Təsvir Şimali alligator kərtənkələsi orta ölçülü və incə bir kərtənkələdir. Yetkin fərdlərin burundan quyruğa qədər uzunluğu (SVL) təxminən 10 sm, ümumi uzunluğu (quyruq daxil olmaqla) isə təxminən 27,5 sm-dir. Hər iki tərəfdə dəri qatı var və bu qat, kəskin tüklü arxa tərəfi hamar qarın tərəfindən ayırır. Dəri rəngi dəyişkəndir, lakin qəhvəyi və ağ, ya yaşıl-sarı və qəhvəyi ola bilər. Arxa tərəfi əsasən qəhvəyi rəngdədir və tez-tez tünd ləkələr və ya zolaqlar görünür. Bəzi gənc fərdlərin boğaz və ağız hissəsi sarı ola bilər. Qarın hissəsi açıq boz rəngdədir. Gözləri tünddür. Qidalanma E. coerulea-nın tipik qidası cırcırama, ilbiz, böcək, hörümçək və güvələrdən ibarətdir. Lakin o, kiçik kərtənkələlər kimi daha böyük ovları da yeyir və hətta fürsət düşərsə kiçik siçan balalarını da yeyə bilər. Çoxalma Şimali alligator kərtənkələsi canlı doğum edir və iyundan sentyabra qədər 15-ə qədər bala (adətən 4–5) dünyaya gətirir. Yaz mövsümündə cütləşmə zamanı erkək kərtənkələ dişinin başını ağzı ilə tutur və dişi cütləşməyə razı olana qədər bu vəziyyətdə qalır. Onlar bu şəkildə saatlarla qala bilər və ətraf mühitdən demək olar ki, xəbərsiz olurlar. Bu davranış, dişinin başqa bir erkəklə cütləşməsinin qarşısını almaqla yanaşı, ehtimal ki, erkəyin gücünü və uyğunluğunu nümayiş etdirir. Yayılması Şimali alligator kərtənkələsi Sakit okean sahilində və Qayalıq dağlarında Britaniya Kolumbiyasının cənubundan Vaşinqton, şimali Idaho və qərbi Montana ilə Oreqon vasitəsilə Kaliforniyanın mərkəzi hissəsindəki Siera Nevada dağlarına qədər yayılmışdır. Xəritədən göründüyü kimi, müxtəlif yarımnövlər fərqli coğrafi ərazilərdə yayılıb. E. c. principis ən geniş yayılmış yarımnövdür, E. c. coerulea isə əsasən San Fransisko ətrafında, həmçinin şimalda Humboldt qraflığına qədər tapılır.
https://wdfw.wa.gov/species-habitats/species/elgaria-coerulea
https://canadianherpetology.ca/species/species_page.html?cname=Northern%20Alligator%20Lizard
https://fieldguide.mt.gov/speciesDetail.aspx?elcode=ARACB01010
https://sierraclub.bc.ca/northern-alligator-lizard/
https://www.burkemuseum.org/collections-and-research/biology/herpetology/amphibians-reptiles-washington/northern-alligator
https://lindsaywildlife.org/animal-ambassador/northern-alligator-lizard/
https://en.wikipedia.org/wiki/Northern_alligator_lizard
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
