Şimal böyük qalaqosu (Otolemur garnettii) - Həmçinin Garnett böyük qalaqosu, Garnett qalaqosu və ya kiçikqulaq böyük qalaqo kimi tanınır, Afrikaya endemik olan gecə həyat tərzi keçirən və ağaclarda yaşayan primat növüdür. Yarımnövləri Otolemur garnettiinin dörd yarımnövü tanınır: - Otolemur garnettii garnettii - Otolemur garnettii lasiotis - Otolemur garnettii kikuyuensis - Otolemur garnettii panganiensis Fiziki xüsusiyyətləri Bu növ digər qalaqolara nisbətən böyük bədən ölçüsünə malikdir. Qulaqları yumru başa nisbətən kiçikdir, burunları qısa və genişdir. Gözləri böyük və binokulyardır. Diş formulu 2:1:3:3-dür. Rənglənmə yarımnövdən asılı olaraq dəyişir: - O. g. garnettii: Yaşıl çalarlı qırmızımtıl-qəhvəyi bel xəzi, sarı qarın hissəsi və quyruğun son yarısı qara rəngdədir. - O. g. lasiotis: O. g. garnettii-dən daha açıq və boz rəngli xəz, ağ qarın hissəsi və quyruğun sonu yalnız bir qədər tünd olub, ucunda ağ ləkə var. - O. g. kikuyuensis: Dəmir-boz rəngli xəz, yaşıl çalarlı bel, yanlar və ətraflar, sarı-ağ qarın hissəsi və quyruğun son dörddə biri qara rəngdədir. - O. g. panganiensis: Qırmızımtıl-qəhvəyi və ya boz rəngli xəz, yaşıl çalarlar olmadan, qarın hissəsi ağ və ya sarı rəngdədir. Quyruğun son dörddə biri tünd qəhvəyi və ya qara rəngdədir. Yayılması və yaşayış mühiti Bu növ Şərqi Afrikanın sahil bölgələrində, Somalidəki Juba çayından Tanzaniyadakı Ruvuma çayına qədər yayılmışdır. Keniyanın yüksək dağlıq ərazilərində, həmçinin Zanzibar və Pemba adalarında da tapılır. Növ sahil və çay meşələri ilə Keniyanın dağ meşələrində məhdudlaşır və savanna meşələrində yaşamır. Hər yarımnövün coğrafi yayılması aşağıdakı kimidir: - O. g. garnettii: Zanzibar və Pemba adalarına məxsusdur. - O. g. lasiotis: Keniya sahilində, Juba çayından Tanzaniyanın Tanga bölgəsinə qədər yayılmışdır. Daxili ərazilərdə Taita təpələri və Kibweziyə qədər uzanır. - O. g. kikuyuensis: Keniyanın yüksək dağlıq ərazilərində tapılır. - O. g. panganiensis: Tanzaniyada Mozambik sərhədindən şimalda Tangaya qədər yayılmışdır. Davranış və qidalanma Şimal böyük qalaqosu gecə həyat tərzi keçirən və əsasən ağaclarda yaşayan primatdır. Gündüzlər tək-tək ağaclarda yatır və gecələr fəallaşır. Qidalanarkən bir neçə gün ərzində yaşayış sahəsinin müəyyən bir hissəsində cəmlənir, sonra isə yeni bir sahəyə keçir. Dördayaqlıdır və ağacdan ağaca qısa məsafələrə tullanmaq qabiliyyətinə malikdir. Böyük qohumları olan qəhvəyi böyük qalaqolardan fərqli olaraq, şimal böyük qalaqoları tullandıqda arxa ayaqları üzərində enə bilirlər. Qidalanması əsasən meyvə və həşəratlardan ibarətdir, təxminən 50/50 nisbətindədir. Mövcud olduqda molyuskları tutmaq və yemək kimi öyrənilmiş davranışlar göstərirlər. Ərazi və sosial davranış Şimal böyük qalaqoları tək-tək yaşayır və sidik və döşündəki qoxu vəziləri ilə işarələnmiş yaşayış sahələrində qidalanırlar. Erkək və dişilər doğulduqları ərazini tərk edirlər, erkəklər daha tez və daha uzaq məsafələrə köçürlər. Erkək və dişilərin yaşayış sahələri eyni cins və yaşda olan fərdlərlə üst-üstə düşmür. Erkəklərin əraziləri bir neçə dişinin ərazisi ilə üst-üstə düşür. Lakin dişilər erkəklərə nisbətən daha dominantdır. Erkəklər dişiləri izləyir, dişilər isə öz ərazilərindən keçən fərdlərə qarşı daha aqressiv davranırlar. Bu növ Otolemur crassicaudatus ilə müqayisədə daha az sosialdır, çünki əsasən meyvə ilə qidalanır. Meyvənin mövcud olduğu ərazilərdə qohum olmayan fərdləri uzaqlaşdırmaq daha sərfəlidir. Bununla belə, bəzi sosial oyunlar nümayiş etdirirlər. Sosyal təmizlənmə əvəzinə qarşılıqlı yalama sosial qarşılıqlı əlaqəni minimuma endirərək təmizlənmə funksiyasını yerinə yetirir.
https://neprimateconservancy.org/garnetts-greater-galago/
https://animalia.bio/northern-greater-galago
https://rigazoo.lv/en/animals/northern-greater-galago/
https://www.inaturalist.org/taxa/43568-Otolemur-garnettii
https://animaldiversity.org/accounts/Otolemur_garnettii/
https://animaldiversity.org/accounts/Otolemur_garnettii/
https://en.wikipedia.org/wiki/Northern_greater_galago
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
