• Wikisun
Layihə çərçivəsində Wikipedia platformasına əlavə olunan məqalə sayı
1
2
5
5
sibir-pisiyi

Sibir pişiyi

Sibir pişiyi - Rusiyada əsrlər boyu mövcud olan təbii bir pişik növü. Tarix Sibir pişikləri Rusiyanın yerli meşə pişikləridir və Sibirin sıx meşələrində uzun müddətdir ki, mövcuddurlar. Ən qədim məlumatlar 1000-ci ilə aiddir. Əvvəllər pişik mütəxəssisləri tərəfindən bu qədim cinsin bütün müasir uzun tüklü pişik cinslərinin uzaq əcdadı olduğu düşünülürdü. Lakin filogenetik tədqiqatlar göstərdi ki, məsələn, "Maine Coon" pişikləri Britaniya pişiklərinin nəsilləridir və onları Puritan köçkünləri Yeni İngiltərəyə gətirmişdilər. Sibir pişiklərinə oxşarlıqları genetik yaxınlıqdan deyil, konvergent evolyusiya nəticəsində yaranıb. Bu cinslər hamısı sərt iqlim şəraitində formalaşıb və təbii seçilim eyni xüsusiyyətləri tələb edib. Bununla belə, Sibir pişikləri genetik olaraq Norveç Meşə Pişikləri və Şimali Avropanın təsadüfi çarpazlaşmış pişik populyasiyaları ilə yaxından əlaqəlidir. Sibir pişiyi Rusiyadan kənarda ilk dəfə 1864-cü ildə nəşr olunan alman kitabı Brehms Tierlebendə qeyd edilmişdir. Burada Brehm uzun tüklü bir pişik cinsini "Sibiriyadan olan qırmızı Tobolsk pişiyi" ("eine rote Tobolsker Katze aus Sibirien") kimi təsvir edir. Daha sonra 1889 və 1892-ci illərdə Sibir pişiyi Harrison Weir tərəfindən yazılmış kitabın iki nəşrində yenidən qeyd edilmişdir. Weir 1871-ci ildə İngiltərədə keçirilən ilk pişik sərgilərini təşkil etmiş və bu barədə yazmışdır. Kitabda Sibir pişiyi köhnə adı olan "Rus Uzun Tüklü Pişiyi" adı ilə təsvir edilmişdir. Rusiyanın milli pişiyi Sibir pişiyi Rusiyanın milli pişiyidir və 1996 və 2020-ci illərdə Rusiya poçt markalarında təsvir edilmişdir. Sibir pişiyinin Qərbə ilk təqdimatı zamanı bu cins hələ də çox vaxt "Rus Uzun Tüklü" adı ilə tanınırdı. Xüsusiyyətləri - Bədən: Sibir pişikləri güclü və əzələli bədən quruluşuna malikdir. Onların tükləri üç qatlıdır və suya davamlıdır. Bu tüklər Sibirin sərt iqlim şəraitində yaşamasına kömək edir. Çəkisi təxminən 6.8-9 kq, uzunluği isə 43-63.5 sm olur. - Tüklər: Sibir pişiklərinin tükləri yaz və qış fəsillərində fərqlənir. Qışda tüklər daha qalın və uzun olur. - Rənglər: Bu cinsdə bütün qərb rəngləri və naxışları mövcuddur. Ən çox yayılmış rəng qara (qəhvəyi) makrel naxışlıdır. - Gözlər: Sibir pişiklərinin gözləri müxtəlif rənglərdə ola bilər, lakin təmiz və parlaq rənglər üstünlük verilir. Xarakter Enerjili Sibir pişikləri oyun və macəra sevən tipləri ilə tanınır, eyni zamanda çox dostcanlı və rahatdırlar. Bu cins öz sədaqəti və sevgi dolu təbiəti ilə it kimi davranış sərgiləməsi ilə məşhurdur. Sibir pişikləri yüksək zəka səviyyəsinə malikdir və asanlıqla öyrənirlər, hətta "it oyunu" olan "fetch" (topu gətirmə) oyununu öyrənmək qabiliyyəti ilə tanınırlar. Onlar çox ictimai xarakter daşıyırlar və evdəki bütün fəaliyyətlərdə iştirak etməyi üstün tuturlar. Sibir pişikləri tez-tez su ilə maraqlanırlar və tüklərinin suya davamlı olması səbəbindən azca islanmaqdan çəkinmirlər. Onların tükləri üç qatlıdır və xarici tükləri (guard hairs) suya davamlıdır, bu da onları sərt iqlim şəraitində qoruyur. Sibir pişiyi səsli bir cinsdir, lakin bu səs yüksək səslilik deyil, tez-tez səs çıxarmaqdır. Onlar müxtəlif səslər çıxara bilirlər, o cümlədən məlodik miyoldamalar və dərin, rezonanslı mırıltılar. Bu xüsusiyyətləri ilə Sibir pişikləri evdə həm əyləncəli, həm də sevgi dolu bir atmosfer yaradırlar. Sağlamlıq Sibir pişiyi qədim təbii şəkildə inkişaf etmiş bir cins olduğu üçün nisbətən sağlam bir pişik növüdür. Əslində, Sibir pişikləri bütün pişik cinsləri arasında ən yüksək heterozigotluq dərəcəsinə (genetik müxtəliflik) malikdir və bu xüsusiyyəti ilə təsadüfi çarpazlaşmış pişiklərlə müqayisə edilə bilər. 18 müxtəlif pişik cinsindən olan təxminən 550.000 pişiyi əhatə edən bir araşdırmada, müxtəlif pişik cinslərinin xəstəlik riskləri 24 diaqnostik kateqoriya əsasında qiymətləndirilmişdir. Sibir pişiklərinin atletik, enerjili və macəra sevən təbiəti nəzərə alındıqda, əsas xəstəlik səbəbinin zədələnmə olması təəccüblü deyil. Sibir pişiyi bütün safqan cinslər arasında zədələnmə riski baxımından ən yüksək göstəriciyə malikdir. Bununla belə, ümumi xəstəlik riski baxımından Sibir pişiyi Raqdol cinsi ilə birlikdə ən aşağı səviyyədədir, bu da onu nisbətən sağlam bir cins edir. Sibir pişikləri 24 diaqnostik kateqoriyadan 11-də digər cinslərlə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə aşağı riskə malikdir, o cümlədən endokrin, qulaq, nevroloji və neoplaziya kimi xəstəliklər. Zədələnmədən başqa, Sibir pişikləri hərəkət sistemi və dişi reproduksiya ilə bağlı şərtlər baxımından digər pişik cinslərinə nisbətən daha yüksək insidens dərəcəsinə malikdir. Allergen səviyyələri Sibir pişikləri digər pişik cinslərinə nisbətən daha az "Fel d 1" allergen istehsal edir. Bu səbəbdən bəzi allergiya xəstələri üçün daha uyğun ola bilər. Lakin heç bir pişik cinsi tamamilə hipoalerjenik deyil və allergiya xəstələri pişik sahibi olmazdan əvvəl müvafiq testlər etdirməlidirlər.


İstinadlar

Tarix : 23 yanvar 2025


Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.