Shoichi Sakata (1911–1970) - Yaponiya əsilli nüvə fizikidir və elementar hissəciklərin tədqiqi sahəsindəki mühüm töhfələri ilə tanınır. O, 1950-ci illərin sonlarından etibarən nüvə fizikası və hissəcik fizikası sahəsindəki işləri ilə məşhurlaşmışdır. Sakata, xüsusən də "Sakata Modeli" adlandırılan nəzəriyyə ilə bağlı tanınır, bu modelin elementar hissəciklərin və onların qarşılıqlı əlaqələrinin anlaşılıb izah edilməsində mühüm rol oynadığı qəbul edilir. Gəncliyi və təhsili Shoichi Sakata, 1911-ci ildə Yaponiyanın Niigata şəhərində doğulmuşdur. O, Tokio Universitetində təhsil almış və burada fizika üzrə dərin araşdırmalar aparmışdır. Sakata, gənc yaşlarından etibarən təbiət elmləri və xüsusən də nüvə fizikası ilə maraqlanmışdır, bu sahədə özünü inkişaf etdirərək dünya səviyyəsində tanınmış bir alim olmuşdur. Elmi nailiyyətləri və kəşfləri 1. Sakata modeli (Sakata'nın Çarpaz Simmetriya Modeli) Shoichi Sakata, 1950-ci illərin sonlarında bir model təklif etmişdir ki, bu model elementar hissəciklərin, xüsusən də, kvarkların qarşılıqlı təsirlərini izah etməyə kömək edir. Sakata modeli, elementar hissəciklərin qarşılıqlı təsirini təhlil etməkdə mühim bir nəzəriyyə oldu. O, əsasən, üç növ kvarkın və onların qarşılıqlı təsirlərinin simmetrik bir struktura uyğun olduğunu irəli sürmüşdür. Bu model, gələcəkdə daha inkişaf etmiş kvark nəzəriyyələrinə, xüsusilə kvarklar və leptons arasındakı əlaqələri izah edən Standart Modelin inkişafına əsas yaratmışdır. 2. Hissəciklərin ailələşməsi və hibrid teoriyası Sakata, 1956-cı ildə hissəciklərin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqələrini açıqlayan bir hibrid nəzəriyyə təqdim etmişdir. Bu nəzəriyyədə o, əsasən elementar hissəciklərin ailəvi təsiri ilə izah edilən qarşılıqlı əlaqələrin mövcudluğuna inanırdı. Bu yanaşma, onun həmçinin mikroskopik aləmdəki müxtəlif hissəcikləri və onların qarşılıqlı təsirlərini təhlil etməyə çalışmasında əhəmiyyətli bir addım oldu. 3. İki və üç cüt Kvark modeli Sakata, hissəciklərin çoxluğunu izah etmək üçün müxtəlif kvark cütləri və üç cüt kvark modelini tətbiq etmişdir. Onun təklif etdiyi modellər, xüsusən də müxtəlif növ hissəciklərin və onların qarşılıqlı təsir formalarının tədqiqi sahəsində böyük bir əhəmiyyət daşımışdır. Bu işlər, gələcəkdə kvark nəzəriyyəsinin inkişafına və Standart Modelin formalaşmasına önəmli təsir etmişdir. 4. Neutronlar və Protonlar arasında əlaqələrin tədqiqi Sakata'nın tədqiqatları, neutronlar və protonlar arasındakı əlaqələr və qarşılıqlı təsirlər mövzusunda da genişləndi. Onun işləri, bu hissəciklərin necə birləşdiyini və daha kompleks sistemlərə necə çevrildiyini başa düşməyə kömək etmişdir. Elmi tanınma və mükafatlar Shoichi Sakata, öz dövründə yüksək tanınma və hörmət qazanmışdır. Onun işləri, xüsusən də elementar hissəciklərin və kvarkların qarşılıqlı təsirlərini açıqlayan nəzəriyyələri, gələcəkdə bu sahələrdəki tədqiqatlara önəmli təkan vermişdir. Sakata'nın elmi nailiyyətləri dünya miqyasında təqdir edilmiş və onun nəzəriyyələri müasir nüvə fizikası və hissəcik fizikası sahələrinin inkişafına böyük təsir göstərmişdir. Son dövrləri və irsi Shoichi Sakata, 1970-ci ildə vəfat etmişdir. Onun elmi irsi, xüsusilə elementar hissəciklərin qarşılıqlı təsirlərinə dair nəzəriyyələri bu gün də hissəcik fizikası sahəsində mühüm rol oynayır. Sakata'nın işləri, çoxsaylı fizika nəzəriyyələrinin inkişafında əsas mərhələlərdən biri olmuş və müasir fizika dünyasında vacib bir yer tutmuşdur.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Shoichi_Sakata

https://www.wikidata.org/wiki/Q1391854

https://pantheon.world/profile/person/Shoichi_Sakata

https://www.encyclopedia.com/science/dictionaries-thesauruses-pictures-and-press-releases/sakata-shoichi

https://pubs.aip.org/physicstoday/online/9272/Shoichi-Sakata

https://www.researchgate.net/publication/43477856_Shoichi_Sakata_His_Life_the_Sakata_Model_and_His_Achievements

https://inspirehep.net/literature/1215931

Tarix : 26 fevral 2025