Şetland qoyunu - Şotlandiyanın Şetland adalarından gələn, kiçik ölçülü və yun istehsal edən bir qoyun cinsi. Hazırda dünyanın bir çox bölgələrində də yetişdirilir. Bu cins Şimali Avropa Qısa Quyruqlu qoyun qrupuna aiddir və artıq nəsli kəsilmiş Şotland Dunface qoyunu ilə yaxından əlaqəlidir. Şetland qoyunları landrace və ya "təkmilləşdirilməmiş" cinslər qrupuna daxildir. Onlar əsasən incə yunları, ətlik keyfiyyətləri və mühafizə məqsədilə otarılması üçün saxlanılır. Tarixi Dəmir dövrünə qədər Britaniya adalarında və Şimali və Qərbi Avropanın digər bölgələrində yaşayan qoyunlar kiçik ölçülü, qısa quyruqlu, yalnız erkəklərində buynuzlu və müxtəlif rənglərdə olurdular. Lakin zamanla qısa quyruqlu qoyunlar uzun quyruqlu cinslər tərəfindən sıxışdırıldı və yalnız əlçatmaz bölgələrdə qalmışdı. Bu cinslərdən biri Şotland Dunface qoyunu idi. XVIII əsrin sonlarına qədər o, Şotlandiyanın dağlıq və ada bölgələrində, o cümlədən Orkney və Şetland adalarında əsas qoyun cinsi idi. XIX əsrin sonlarında Dunface qoyunu Şotlandiya materikində nəsli kəsilmiş, yalnız bəzi adalarda – o cümlədən Şetland adalarında – onun nəslindən olan qoyunlar sağ qalmışdır. Cinsin xüsusiyyətləri Şetland qoyunları çox müxtəlif rənglərdə olur və yetişdiricilər bu rənglərə ənənəvi adlar verirlər. Şetland Britaniyanın ən kiçik qoyun cinslərindən biridir. Dişi qoyunlar adətən buynuzsuz, erkəklər isə buynuzludur, baxmayaraq ki, bəzi hallarda buynuzlu dişi qoyunlar və buynuzsuz erkəklər də rast gəlinir. Cins çox incə və yumşaq yun istehsalı və yüksək keyfiyyətli əti ilə tanınır, lakin kiçik ölçülü olması onun kommersiya məqsədilə ət istehsalında geniş istifadə olunmasına mane olur. Bu qoyunlar kiçik bədən quruluşuna malikdirlər. Üz, burun və ayaqlarda bir qədər yun ola bilər, lakin bu həddindən artıq olmur. Ayaqları orta uzunluqda və incə sümüklüdür. Qulaqları kiçik və dikdir. Şimali Avropa qısa quyruqlu qoyunlarının xarakterik xüsusiyyətlərindən biri də qısa, ensizdən uca doğru daralan, uclu və yunla deyil, tük ilə örtülü olan quyruğudur. Şetland qoyunlarının çoxsaylı rəng və naxış kombinasiyaları var və bu rənglərin əksəriyyətinə ənənəvi adlar verilmişdir. Erkək qoyunlar 41–57 kq, dişi qoyunlar isə 34–45 kq çəkidə olur. Yun Şetland qoyununun yunu tarixən yüksək dəyərə malik bir məhsul olub. Bu cins çox müxtəlif çalarlarda yun istehsal edir, bu da Şetland adalarının yun sənayesi üçün böyük əhəmiyyət daşıyıb. Adalarda yun adətən boyanmadan istifadə olunur. Tvid parça daha kobud Şetland yunundan istehsal olunur, lakin adalar əsasən çoxrəngli toxunmuş geyimlər və toy üzüyündən keçəcək qədər incə olan ənənəvi toxunmuş dantelli şallar ilə tanınır. Şetland qoyununun yun çəkisi adətən 0.9–1.8 kq arasında dəyişir. 2011-ci ilin noyabrında Şetland adalarında istehsal olunan Şetland yunu mühafizə olunan coğrafi status aldı və "Yerli Şetland Yunu" adı ilə mənşəyi qorunan məhsul (PDO) təsnifatına daxil edildi. Bu, Böyük Britaniyada qida məhsulu olmayan ilk məhsul idi ki, belə bir status qazandı.
https://livestockconservancy.org/shetland-sheep/
https://www.shetland-sheep.org.uk/shetland-sheep-breed
https://breeds.okstate.edu/sheep/shetland-sheep.html
https://www.hobbyfarms.com/get-to-know-the-shetland-sheep-breed/
https://lazoo.org/explore-your-zoo/our-animals/mammals/shetland-sheep/
https://theseasonaltable.co.uk/smallholding/shetland-sheep/
https://www.patchworksheep.co.uk/shetland-sheep/
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
