Stokes'in səs azalma qanunu - Səsin bir mühitdə yayılarkən müxtəlif amillər, məsələn, viskozite və səs dalğaları ilə mühitin hissəcikləri arasında sürtünmə nəticəsində intensivliyinin azalmasını izah edən qanun. Mahiyyəti Azalma, səs enerjisinin yayılma zamanı itməsi ilə əlaqəlidir və Stokes'in qanunu, xüsusilə mayelərdə və qazlarda bu prosesi anlamağa kömək edir. Tarix Stokes'in qanunu, 1851-ci ildə britaniyalı alim George Gabriel Stokes tərəfindən formulə edilib. Stokes, mayelərdə sferik cisimlərin hərəkətini tədqiq edərkən, bu cisimlərin viskoz mühitlərdə qarşılaşdıqları müqaviməti ölçən bir qanun ortaya çıxardı. Orijinal olaraq, Stokes'in qanunu, mayelərdən keçən kiçik hissəciklərin sürtünməsini və hərəkətini izah edirdi, lakin bu prinsip səsin maye və qaz mühitlərində yayılmasına da tətbiq oluna bilər. Xüsusiyyətlər Səsin mühitdə yayılmasında Stokes'in qanunu, maye və qazların səs dalğaları ilə qarşılıqlı əlaqəsini və buna bağlı olaraq səs enerjisinin itməsi prosesini təsvir edir. Səs dalğaları, təzyiq dalğaları şəklində mühitə nüfuz edir və bu zaman maye və ya qazın molekulları ilə qarşılıqlı təsirə girərək enerjini itirirlər. Bu proses, səsin yayılmasında azalma (attenuation) olaraq müşahidə edilir. Stokes'in qanunu, ümumiyyətlə aşağı tezlikli səs dalğaları və sadə viskoz mühitlər üçün tətbiq olunur. Yüksək tezlikli səs dalğaları və daha mürəkkəb mühitlər üçün daha kompleks modellər istifadə oluna bilər. Stokes'in qanununun formulu: α= (8πηf^2)/ρc^3 Burada: α — Azalma əmsalı (səs intensivliyinin azalmasının ölçüsü), η — Mayenin dinamik viskozitesi, f — Səs dalğasının tezliyi, ρ — Mayenin sıxlığı, c — Mayedə səs sürəti. Formulun izahı Viskozite (η): Viskozite, maye və ya qaz içərisindəki daxili sürtünməni ölçən bir parametrdir. Yüksək viskozitəyə malik mühitlərdə səs daha çox azalmağa məruz qalır. Tezlik (f): Səsin tezliyi artdıqca, azalma da artır. Yüksək tezlikli səs dalğaları, daha tez və asanlıqla itirildikləri üçün daha çox azalmağa məruz qalır. Sıxlıq (ρ): Mayenin sıxlığı da azalma prosesinə təsir edir. Daha sıx mühitlərdə səs daha çox müqavimətə məruz qalır və daha çox azalır. Səsin sürəti (c): Mayedəki səsin sürəti də azalma ilə əlaqəlidir. Ümumiyyətlə, sıxlığı yüksək və viskozitesi aşağı olan materiallarda səsin sürəti daha yüksəkdir, ancaq bu əlaqə başqa amillərdən də asılıdır. İstifadə Akustik dizayn və mühəndislik, tibbi ultrasəs, ətraf mühit və sualtı akustikası, səsin azaldılması və səs izolyasiyası, atmosferik akustika və digər sahələrdə istifadə edilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Stokes%27s_law_of_sound_attenuation
https://www.chemeurope.com/en/encyclopedia/Stokes%27_law_%28sound_attenuation%29.html
https://physics.stackexchange.com/questions/79715/relationship-between-stokes-law-of-sound-attenuation-and-the-inverse-square-law
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-030-44787-8_14
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.physik.uni-bielefeld.de/~borghini/Teaching/Hydrodynamics15/07_09a.pdf
https://dbpedia.org/page/Stokes's_law_of_sound_attenuation
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://arxiv.org/pdf/2107.08886
https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/sound-attenuation-coefficient
https://en.wikipedia.org/wiki/Acoustic_attenuation
https://handwiki.org/wiki/Physics:Stokes%27s_law_of_sound_attenuation
https://radiologykey.com/principles-of-ultrasound-and-applied-ultrasound-physics-relevant-for-advanced-sonographers/
https://www.cyberphysics.co.uk/topics/medical/Ear/attenuation.htm
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-030-44787-8_14
https://library.fiveable.me/acoustics/unit-8/attenuation-sound-media/study-guide/8jCTUKmHT78wS8Jg
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1081286519847241
Tarix : 14 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
