Şərq tikanquşu (Dasyornis brachypterus) - "Dasyornithidae" fəsiləsinə aid olan və yalnız Avstraliyada yayılmış bir quş növü. Onun təbii yaşayış mühiti mülayim meşələr, mülayim kolluqlar və mülayim çəmənliklərdir. Yaşayış mühitinin itirilməsi səbəbilə təhlükə altındadır. Yayılması və yaşayış mühiti Şərq tikanquşu çox əraziyə bağlıdır və tez-tez öz ərazisini qeyd etmək üçün fərqli, yüksək səslə oxunan melodik bir mahnıdan istifadə edir. Araşdırmalar göstərir ki, bu quş kiçik, lokal populyasiyalarda yaşamağı üstün tutur və yuvalarını sıx, qruplaşmış otluqların içində qurur. Populyasiyalar 1980-ci illərdə Kvinslendin cənub-şərqində yerləşən, Conondale silsiləsində təcrid olunmuş bir koloniya tapılmışdır. 2021-ci ilin sonlarında təxmin edilirdi ki, təbii şəraitdə yalnız təxminən 2,500 şərq tikanquşu qalıb. Bu quşlar şərqi Yeni Cənubi Uels və cənubi Kvinslenddə təcrid olunmuş populyasiyalarda yaşayır. Dörd ayrı populyasiya mövcuddur: biri şimali Yeni Cənubi Uelsdə və cənubi Kvinslenddə, o cümlədən "Border Ranges" Milli Parkı (təxminən 40 quş); biri "Southern Highlands" bölgəsində; biri "Jervis Bay" ərazisində; və biri cənub populyasiyası olaraq Yeni Cənubi Uelsin Viktoriya ilə sərhədində, o cümlədən "Nadgee Nature Reserve" və "Croajingolong" Milli Parkı. Vacib quş sahələri "BirdLife International" tərəfindən şərq tikanquşunun qorunması üçün vacib sayılan sahələr arasında cənubi Kvinslend və şimali Yeni Cənubi Uels arasındakı sərhəddə yerləşən "Scenic Rim", "Budderoo" və "Barren Grounds", "Jervis Bay" və cənub-şərqi Yeni Cənubi Uels ilə şərqi Viktoriya arasındakı sərhəddə yerləşən "Nadgee" və "Mallacoota Inlet" daxildir. Qorunma statusu Şərq tikanquşu Avstraliyanın 1999-cu il "Mühit Mühafizəsi və Biomüxtəliflik Qorunması Aktı"na əsasən nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşən növlər siyahısına daxil edilmişdir. Yeni Cənubi Uelsdə, 1995-ci il "Təhlükə Altında Olan Növlərin Qorunması Aktı"na əsasən nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşən növlər siyahısına daxil edilmişdir. Kvinslenddə, 1992-ci il "Təbiətin Qorunması Aktı"na əsasən nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşən növlər siyahısına daxil edilmişdir. Viktoriyada, 2007-ci il "Təhlükə Altında Olan Onurğalı Fauna Siyahısı"na əsasən nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşən növlər siyahısına daxil edilmişdir. Həmçinin, Viktoriyanın "Flora və Fauna Zəmanət Aktı" (1988) əsasında təhlükə altında olan növlər siyahısına daxil edilmişdir və bu növün bərpası və idarə edilməsi üçün bir Fəaliyyət Planı hazırlanmışdır. Qorunma tədbirləri Şərq tikanquşunun kiçik və təcrid olunmuş populyasiyaları genetik müxtəliflik çatışmazlığı ilə üzləşir, bu da nəslinin kəsilməsinə səbəb ola bilər. Bunun qarşısını almaq üçün 2021-ci ildən etibarən Yeni Cənubi Uelsdə "Növlərimizi Qoruyaq" proqramı çərçivəsində "genetik xilasetmə" texnikası tətbiq edilir. Bu proqram daha böyük populyasiyalardan uğurla çoxalan fərdləri seçərək onları kiçik populyasiyalara əlavə etməkdən ibarətdir. Genetik xilasetmə proqramı ilə yanaşı, Kvinslenddəki "Currumbin Wildlife Sanctuary"də əsir şəraitində çoxaltma proqramı da həyata keçirilir. Seçmə çoxaltma yolu ilə qorunma tədbirləri həyata keçirənlər xəstəliklərə qarşı müqaviməti artırmaq, genetik müxtəlifliyi artırmaq və xüsusilə şimali Yeni Cənubi Uelsdəki ən kiçik populyasiyada məhsuldarlığı artırmaq istəyirlər. Bu proqramda "Currimbin" ilə yanaşı bir neçə təşkilat iştirak edir: "Cesar Australia", Viktoriyanın "Mühit, Torpaq, Su və Planlaşdırma Departamenti" (DELWP), "Kvinslend Universiteti", "Parks Australia" və "Avstraliya Müdafiə Departamenti".
https://en.wikipedia.org/wiki/Eastern_bristlebird
https://xeno-canto.org/species/Dasyornis-brachypterus
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/eastern-bristlebird-dasyornis-brachypterus
https://ebird.org/species/easbri1
https://www.nationalparks.nsw.gov.au/plants-and-animals/eastern-bristlebird
https://birdsoftheworld.org/bow/species/easbri1/cur/introduction
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/eastern-bristlebird-dasyornis-brachypterus
http://www.environment.gov.au/cgi-bin/sprat/public/publicspecies.pl?taxon_id=533
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
