Şərq bağ kərtənkələsi (Calotes versicolor) - Həmçinin Hindistan bağ kərtənkələsi, adi bağ kərtənkələsi, qan soran və ya dəyişkən kərtənkələ kimi tanınan, Indo-Malaya bölgəsində geniş yayılmış bir aqamid kərtənkələ növü. Həmçinin dünyanın bir çox digər bölgəsinə də daxil edilmişdir. Təsvir Calotes versicolor bir həşərat yeyən növdür və erkək fərdlər çoxalma mövsümündə parlaq qırmızı boğaza malik olur. Burundan kloakaya qədər olan uzunluğu 10 sm (3,9 düym) keçir. Quyruq daxil olmaqla ümumi uzunluq 37 sm (14,5 düym) qədər ola bilər. Hər bir qulaq pərdəsinin üstündə bir-birindən ayrılmış iki kiçik tikan qrupu var. Bel qırışığı boyun və bədənin ön hissəsində orta dərəcədə yüksəkdir, böyük fərdlərdə quyruq əsasına qədər uzanır, daha gənc fərdlərdə isə bədənin ortasında tədricən yox olur. Çiyin qabağında qat yoxdur, lakin alt çənə arxasındakı pulcuqlar digərlərindən daha kiçikdir; gular kisə inkişaf etməmişdir. Bədənin ortasında 39-43 sıra pulcuq var. Arxa ayaq (daban dördüncü barmağın ucuna qədər ölçülür) yetkin fərdlərdə başdan çox uzun deyil, gənc fərdlərdə isə xeyli uzundur. Rənglənmə çox dəyişkəndir, bəzən tək rəngli qəhvəyi, boz-zeytun və ya sarımtıl ola bilər. Ümumiyyətlə bel boyunca enli qəhvəyi zolaqlar var və bunlar yan tərəfdən sarı bir zolaqla kəsilir. Gözdən qara xətlər yayılır və bəziləri boğaz boyunca əyri şəkildə davam edir, qarın hissəsi tez-tez boz uzununa zolaqlarla örtülüdür, ən aydın olanı median xətt boyunca olan zolaqdır; gənc və yarımböyümüş nümunələrin gözarası bölgəsində qara kənarlı tünd bir zolaq var. Yayılma Növün yerli yayılma sahəsinə cənub-şərqi İran, Əfqanıstan, Banqladeş, Butan, Kamboca, Hindistan (Andaman adaları daxil olmaqla), İndoneziya (Sumatra), Malayziya (qərb), Maldiv adaları, Mavriki (Reunion, Rodriges), Myanma, Nepal, Pakistan, Filippin, Şri Lanka (Seylon), Tailand, Vyetnam (Pulo Condore adası daxil olmaqla) daxildir. Bruney, Selebes, Oman, Seyşel adaları, Sinqapur və ABŞ-ə daxil edilmişdir. Kərtənkələlər 1980-ci illərdə Malayziya və Tailanddan Sinqapura daxil edilmişdir. Sinqapurda onlar yerli yaşıl kərtənkələ növü üçün təhlükə yaradır. Dəyişkən kərtənkələ nisbətən ümumi bir növdür və geniş yaşayış yerlərində tapılır. Onlar insanlara yaxşı uyğunlaşır və buna görə də təhlükə altında deyillər. Onlar tez-tez otluq ərazilərdə, açıq yaşayış yerlərində və yüksək urbanizasiya olan ərazilərdə tapılır. Lakin Çində insanlar onları zərərverici hesab edərək tez-tez öldürürlər. Qidalanma Dəyişkən kərtənkələlər əsasən kriket, çəyirtkə və qarışqa kimi həşəratlarla, həmçinin gəmiricilər və digər kərtənkələlər (adi ev gekonları və günəş gekonları daxil olmaqla) kimi kiçik onurğalılarla qidalanır. Onların dişləri ovu tutmaq üçün nəzərdə tutulub, yırtmaq üçün deyil, buna görə də ovu sarsıdaraq onu bayıldırır və sonra bütöv udurlar. Bəzən təcrübəsiz gənc kərtənkələlər çox böyük ovu udarkən boğula bilər. Dəyişkən kərtənkələlər bəzən bitki maddələri də yeyirlər. Çoxalma Erkəklər çoxalma mövsümündə yüksək dərəcədə territorial olurlar. Qırmızı başlarını parlaqlaşdıraraq və "şınav çəkərək" daxil olan erkəkləri qovurlar. Hər biri boğazını şişirərək və rəngli başına diqqət çəkərək dişi cəlb etməyə çalışır. Yumurta qoyan növdür; təxminən 10-20 yumurta rütubətli torpağa basdırılır. Yumurtalar uzun, iynə şəkilli və dəri ilə örtülüdür. Təxminən 6-7 həftə sonra çatlayır. Təxminən 1 yaşında çoxalmağa başlayırlar.
https://www.inaturalist.org/taxa/31281-Calotes-versicolor
https://animalia.bio/index.php/oriental-garden-lizard
https://www.agric.wa.gov.au/sites/gateway/files/Oriental%20garden%20lizard%20-%20National%20Resource%20Material.pdf
https://pir.sa.gov.au/biosecurity/introduced_pest_animals/find_a_pest_animal/oriental_garden_lizard
https://karits.eu/index.php/2024/10/26/oriental-garden-lizard-calotes-vesicolor-12/
https://roundglasssustain.com/species/oriental-garden-lizard
https://en.wikipedia.org/wiki/Oriental_garden_lizard
Tarix : 4 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
