Səhra torağayı (Ammomanes deserti) -Mərakeşdən Hindistanın qərbinə qədər olan səhra və yarımsəhra ərazilərində çoxalan quş növü. Taksonomiya və sistematika Əvvəlcə səhra torağayı "Alauda" cinsinə aid edilsə də, sonradan "Ammomanes" cinsinə köçürülüb. Digər adlarına "səhra ispinoz torağayı" və "qum torağayı" daxildir. Yarımnövlər İyirmi iki yarımnöv tanınır: -Cənubi Mərakeş səhra torağayı (A. d. payni): Cənubi Mərakeş və cənub-qərbi Əlcəzairdə tapılır. -Əlcəzair səhra torağayı (A. d. algeriensis): Şimali Əlcəzair, Tunis, şimal-qərbi Liviya və şimal-qərbi Çadda tapılır. -Cənubi Əlcəzair səhra torağayı (A. d. whitakeri): Cənub-şərqi Əlcəzair və cənub-qərbi Liviya. -Mərkəzi Əlcəzair səhra torağayı (A. d. mya): Mərkəzi Əlcəzairdə tapılır. -Damergu səhra torağayı (A. d. geyri): Mavritaniyadan cənubi Əlcəzair və şimal-qərbi Nigerə qədər. -A. d. kollmannspergeri: Şimal-şərqi Çad və qərbi Sudan. -Qırmızı Dəniz səhra torağayı (A. d. deserti): Şərqi Misirdən şimali Sudana qədər. -Xartum səhra torağayı (A. d. erythrochroa): Qərbi Çaddan mərkəzi Sudana qədər. -Yaxın Şərq səhra torağayı (A. d. isabellina): Şimali Misirdən cənubi Türkiyə, Suriya, mərkəzi Ərəbistan, şimali və cənub-qərbi İraqa qədər. -Eritreya səhra torağayı (A. d. samharensis): Şimal-şərqi Sudan, Eritreya və cənubi Ərəbistan. -A. d. taimuri: Şimali Oman və BƏƏ. -Danakil səhra torağayı (A. d. assabensis): Cənubi Eritreya, Efiopiya və şimal-qərbi Somali. -Somali səhra torağayı (A. d. akeleyi): Şimali Somali. -A. d. azizi: Şərq-mərkəzi Ərəbistan. -A. d. saturata: Cənubi Ərəbistan. -A. d. insularis: Bəhreyn. -İordaniya səhra torağayı (A. d. annae): İordaniya və cənubi Suriya. -Şərqi İraq səhra torağayı (A. d. cheesmani): Şərqi İraq və qərbi İran. -A. d. parvirostris: Şimal-şərqi İran və qərbi Türkmənistan. -A. d. orientalis: Şimal-şərqi İran, şimali Əfqanıstan, cənubi Türkmənistan, cənubi Özbəkistan və cənubi Tacikistan. -A. d. iranica: Mərkəzi, cənubi, şərqi İran, cənubi Əfqanıstan və qərbi Pakistan. -Hindistan səhra ispinoz torağayı (A. d. phoenicuroides): Cənub-şərqi Əfqanıstan, şərqi Pakistan və şimal-qərbi Hindistan. Təsvir Səhra torağayı orta ölçülü, iri başlı və uzun dimdiyi olan bir torağay növüdür. Uzunluğu 16-17 sm arasında dəyişir. Erkək və dişi fərdlər oxşar görünsə də, coğrafi dəyişkənlik çoxdur. Rəngi olduqca solğundan tutmuş daha tündə qədər dəyişə bilər. Yarımnövlər arasında lələk rəngi fərqlənir, lakin eyni populyasiya daxilində də fərqlilik ola bilər. Bu növ "quyruqlu torağay"a bənzəyir, lakin ondan bir qədər iridir, daha az qabarıq başı, daha böyük və enli dimdiyi, daha möhkəm ayaqları və daha uzun quyruğu var. Bir çox yarımnövün üst hissələrinin rəngi fərqlidir. Əksəriyyəti açıq boz-qəhvəyi rəngdədir, lakin bəziləri çox solğun, digərləri isə daha tünd rəngdədir. Bəzilərinin qanadlarında və quyruğunda qırmızımtıl rəng ola bilər, lakin alt hissələri açıq çəhrayı-boz rəngdədir və daha çox xətlərə malikdir. Səhra torağayının quyruğunda "quyruqlu torağay"da olduğu kimi aydın qara zolaq yoxdur, lakin bəzən zəif tünd ləkə ola bilər. Rəng dəyişkənliyi əsasən yaşayış mühiti ilə uyğunlaşır: qumlu ərazilərdə qum rəngli, qayalıq ərazilərdə boz, bazalt dominant olan səhralarda isə daha tünd quşlar üstünlük təşkil edir. Səs Səhra torağayının mahnısı "choo-wee-chacha wooee" kimi səslənir və yerə, qaya üzərinə və ya dalğalı uçuş zamanı səslənir. Bu səs "quyruqlu torağay"ın səsindən daha yumşaq və daha az cırıltılıdır. Qaçarkən "churree" və ya "chee-lu" kimi qısa səs çıxarır. Yayılması və yaşayış mühiti Səhra torağayı Mavritaniya, Qərbi Sahara və cənubi Mərakeşdən şərqdə Çad və Somalidən cənub-qərbi Asiyaya qədər, həmçinin Hindistanın qərbinə qədər olan ərazilərdə tapılır. Bu növ köçəri deyil və əsasən quru, daşlıq ərazilərdə lokal hərəkətlər edir. Düz qumlu ərazilərdən qaçınır və həmişə şaquli elementləri olan dağınıq relyefdə tapılır. Davranış və ekologiya Səhra torağayı çox sosial deyil və böyük dəstələr yaratmır. Əsasən kiçik qruplarda və ya tək-tək rast gəlinir. Çoxalma dövründə əraziyə bağlı olur, yuvasını torpaq üzərində, ot və ya daş altında qurur. Yuva bitki materialları ilə örtülür və ətrafında daşlar ola bilər. Yumurta sayı 1-5 arasında dəyişir və yumurtlama dövrü yayılma sahəsindən asılı olaraq fərqlənir (məsələn, cənubda yanvar-fevral, şimalda mart-aprel). Səhra torağayı toxumlar və həşəratlarla qidalanır, xüsusilə çoxalma dövründə həşəratlar əsas qida mənbəyidir.
https://ebird.org/species/deslar1
https://www.birdguides.com/species-guide/ioc/ammomanes-deserti/
https://birdsoftheworld.org/bow/species/deslar1/cur/introduction
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/desert-lark-ammomanes-deserti/summary
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/desert-lark-ammomanes-deserti/climate
https://animalia.bio/desert-lark
https://xeno-canto.org/species/ammomanes-deserti
http://www.arthurgrosset.com/mebirds/desertlark.html
https://dibird.com/species/desert-lark/
https://www.birdingplaces.eu/en/birds/10680
https://www.mahmiyat.ps/en/flora-and-fauna/8220.html
https://www.jungledragon.com/specie/10132/desert_lark.html
https://bubobirding.com/species/desert-lark/
https://animaldiversity.org/accounts/Alaudidae/
https://www.saudibirding.com/post/the-arabian-dunn-s-lark-desert-enigma
https://naturerules1.fandom.com/wiki/Desert_Lark
http://www.arthurgrosset.com/europebirds/desertlark.html
https://uk.inaturalist.org/taxa/7384-Ammomanes-deserti
https://www.featherbase.info/en/species/ammomanes/deserti
https://greenverz.com/desert-lark/
https://www.birdsofsaudiarabia.com/2020/03/desert-larks-judah.html
https://www.birdguides.com/gallery/birds/ammomanes-deserti/1130718/
https://www.birdsofindia.org/ammomanes-deserti
https://www.kuwaitbirds.org/birds/desert-lark
https://www.birdsofsaudiarabia.com/2011/11/desert-lark-eastern-mourning-wheatear.html
https://www.biodat.ru/db/fen/anim.php?type=a&txt=_%C6%C0%C2%CE%D0%CE%CD%CE%CA%20%CF%D3%D1%D2%DB%CD%CD%DB%C9_
https://www.ebirds.ru/article/1099.htm
https://glav-ryba.livejournal.com/542089.html
https://apus.ru/site.xp/050052056051054124052056051054051.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Desert_lark
Tarix : 31 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
