Savanna monitoru kərtənkələsi (Varanus exanthematicus) - Afrikaya məxsus orta ölçülü bir monitor kərtənkələsi növüdür. Bu növ Avropada "Bosc monitoru" kimi tanınır, çünki fransız alim Louis Bosc tərəfindən ilk dəfə təsvir edilmişdir. Polydaedalus yarımcinsinə aiddir. Etimologiya Növün elmi adı olan "exanthematicus", yunanca "exanthem" (ekˈsænθɪm) sözündən götürülmüşdür və dəri üzərində çıxan qabarcıq və ya döküntü mənasını verir. Fransız botanik və zooloq Louis Augustin Guillaume Bosc bu kərtənkələni ilk dəfə "Lacerta exanthematica" adı ilə təsvir etmişdir, bu ad onun boynunun arxasındakı iri oval pulcuqlara istinad edir. Növ əvvəllər "Lacerta exanthematicus" adı ilə tanınırdı. Təsvir Savanna monitorları möhkəm bədən quruluşuna malikdir, nisbətən qısa ətrafları və barmaqları, sərt qabıqlı qidanı əzmək üçün uyğunlaşmış kəllə və diş quruluşu var. Onlar güclü qazma ətrafları, güclü çənələri və küt, mişarşəkilli dişləri olan möhkəm bədənli canlılardır. Maksimum ölçüsü nadir hallarda 100 sm-dən çox olur. Dəri rəngi lokal yaşayış mühitinə uyğun olaraq dəyişir. Bədən pulcuqları iridir, orta bədən ətrafında adətən 100-dən az pulcuq olur, quyruq qismən yan tərəfdən sıxılmış və ikiqat bel dəstəyinə malikdir, burun dəlikləri gözlərlə burun ucu arasında bərabər məsafədə yerləşir. Dişlər təxminən hər 109 gündə bir dəyişir. Savanna monitoru tez-tez ağboğaz monitor (Varanus albigularis) ilə qarışdırılır, lakin ağboğaz monitor 5-6 fut uzunluğa qədər böyüyə bilər. Ümumi görünüş baxımından oxşar olsalar da, bu növ əhəmiyyətli morfoloji və ekoloji fərqlərə malikdir və ayrı bir növ kimi tanınır. Davranış Qidalanma Savanna monitorlarının qidası digər Afrika monitor kərtənkələlərinə nisbətən daha məhduddur. Əsasən ilbizlər, yengəclər, əqrəblər, minayaqlılar, qırxayaqlılar, düzqanadlılar, peyklər, arılar, kəpənəklər, böcəklər və digər onurğasızlar, həmçinin qurbağalarla qidalanırlar. Savanna monitorlarının vəhşi təbiətdə qidalanması ilə bağlı məlumatlar Seneqal və Qanada qeyd edilmişdir. Onlar demək olar ki, yalnız buğumayaqlılar və molyusklarla qidalanır. Seneqalda yetkin fərdlər ən çox Julus növü minayaqlıları yeyir; Qanada isə 2 aydan kiçik olan fərdlər əsasən kiçik cırcıramalarla, 6-7 aylıq olanlar isə düzqanadlılar (xüsusilə Brachytrupes), əqrəblər və amfibiyalarla qidalanır. Çoxsaylı yetkin fərdlər həmçinin çoxlu miqdarda ilbiz yeyir. Tam yetişmiş V. exanthematicus fərdləri ilbizlərin qabığını qıra bilmək üçün küt dişlərə malikdir. Çənə quruluşu ilbiz qabıqlarını əzmək üçün maksimum gücü çənənin arxa hissəsində yığır. Yetkin fərdlər həmçinin leş də yeyə bilər. Vəhşi təbiətdə savanna monitorlarının bəzən kərtənkələ yumurtaları (məsələn, agamidlər və ya öz növünün yumurtaları) yediyi də qeyd edilmişdir.
https://www.thesprucepets.com/savannah-monitors-1239214
https://animalia.bio/savannah-monitor
https://www.zillarules.com/information/care-sheets/savannah-monitor
https://biologydictionary.net/savannah-monitor/
https://animaldiversity.org/accounts/Varanus_exanthematicus/
https://arborviewah.com/wp-content/uploads/2024/03/Savannah-Monitor-1.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Savannah_monitor
Tarix : 9 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
