Sarıdimdik çalağan (Milvus aegyptius) - Afrotropik bölgədə yayılmış və ən çox qara çalağanın (Milvus migrans) alt növü kimi qəbul edilən quş növü. Lakin DNT tədqiqatları göstərir ki, sarıdimdik çalağan Avrasiya qrupundakı qara çalağanlardan əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir və ayrı, allopatrik növ kimi qəbul edilməlidir. Taksonomiya Sarıdimdik çalağan, 1788-ci ildə alman təbiətşünası İohann Fridrix Gmelin tərəfindən Karl Linneyin "Systema Naturae" əsərinin yenilənmiş və genişləndirilmiş nəşrində rəsmi şəkildə təsvir edilmişdir. Gmelin quşun Misirdə tapıldığını qeyd edərək onu qartallar, qızılquşlar və onların qohumları ilə birlikdə "Falco" cinsinə aid etmiş və "Falco aegyptius" binominal adını vermişdir. Qeyri-adi olaraq, Gmelin məlumat üçün heç bir mənbə göstərməmişdir. Sarıdimdik çalağan indi fransız təbiətşünası Bernard Jermen de Laseped tərəfindən 1799-cu ildə təqdim edilmiş "Milvus" cinsinə aid olan üç çalağan növündən biridir. Yarımnövlər -"M. a. parasitus" (Daudin, 1800) – Sahraaltı Afrikasının böyük hissəsində (Madaqaskar daxil olmaqla), Konqo hövzəsi istisna olmaqla yayılmışdır (daxili Afrika miqrasiyaları ilə). -"M. a. aegyptius" (Gmelin, JF, 1788) – Misir, cənub-qərbi Ərəbistan və Afrika Buynuzunda yayılmışdır (çoxalma mövsümündən kənar dövrdə cənuba yayılır). Tarix Sarıdimdik çalağan əvvəllər qara çalağan ("Milvus migrans") ilə eyni növ kimi qəbul edilirdi. 2005-ci ildə nəşr edilmiş molekulyar filogenetik tədqiqat qırmızı, qara və sarıdimdik çalağanların iki mitoxondrial lokusunun DNT ardıcıllığını müqayisə etmişdir. Tədqiqat göstərdi ki, bu üç növ arasında əhəmiyyətli fərqlər var, lakin gözlənilmədən "M. a. aegyptius" və "M. a. parasitus" yarımnövləri monofiletik qrup təşkil etməmişdir. Təsvir Adından da göründüyü kimi, sarıdimdik çalağan tamamilə sarı dimdiyi ilə asanlıqla tanınır (qara çalağanın dimdiyi qara olur və Afrika qitəsində yalnız Şimal Yarımkürəsinin qış aylarında qonaq quş kimi tapılır). Lakin cavan sarıdimdik çalağanlar müvafiq yaşdakı qara çalağanlara bənzəyir. Yaşayış yeri və qidalanma Sarıdimdik çalağan demək olar ki, bütün yaşayış yerlərində, o cümlədən şəhərətrafı parklarda tapılır, lakin quru Namib və Karoo bölgələrində nadirdir. Onlar geniş spektrli kiçik onurğalılar və həşəratlarla qidalanır, qidanın böyük hissəsini leş yeyərək əldə edirlər. Status Sarıdimdik çalağan əsasən Afrika daxili çoxalma miqrantıdır, Cənubi Afrikada iyul-mart aylarında, bəzən may ayına qədər müşahidə edilir. Ümumiyyətlə çoxsaylıdır. "Beynəlxalq Təbiəti Qoruma İttifaqı" (IUCN) tərəfindən bu növ üçün heç bir təhlükə qeyd edilməyib.

İstinadlar

https://ebird.org/species/blkkit3

https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/yellow-billed-kite-milvus-aegyptius/text

https://www.oiseaux.net/birds/yellow-billed.kite.html

https://xeno-canto.org/species/Milvus-aegyptius

https://www.birdguides.com/articles/rare-birds/yellow-billed-kite-wild-or-escape/

https://www.inaturalist.org/taxa/372390-Milvus-migrans-parasitus

https://www.markeisingbirding.com/index/yellow-billed-kite

https://peregrinefund.org/explore-raptors-species/kites/yellow-billed-kite

https://www.featherbase.info/en/species/Milvus/aegyptius

https://animalia.bio/yellow-billed-kite

https://www.birdguides.com/species-guide/ioc/milvus-aegyptius/

https://ingwelala.co.za/archives/fauna-flora/yellow-billed-kite.html

Tarix : 2 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.