Saratoga döyüşü - 1777-ci ildə baş verən və Amerikan İnqilab Müharibəsinin ən mühüm döyüşlərindən biri olaraq Amerikanın müstəqillik mübarizəsində əhəmiyyətli bir mərhələ oldu. Bu döyüş, İngilis və Amerika qüvvələri arasında, xüsusilə də Şimali Amerika koloniyalarının müstəqillik uğrunda mübarizəsinin gedişatını dəyişdi. Döyüşün ətraflı təhlilinə keçməzdən əvvəl, onun tarixi və strateji əhəmiyyətini anlamalıyıq. Səbəbləri Amerika İnqilab Müharibəsi 1775-ci ildə başladı və kolonistlər ABŞ-ın müstəqil bir dövlətə çevrilməsi uğrunda mübarizəyə başladılar. Lakin Britaniya, müstəqil Amerika quruluşuna qarşı olan ən böyük maneə idi. 1777-ci ilin əvvəlində Britaniya, şimal və cənubdan gələn qüvvələri ilə Amerika koloniyalarını birləşdirmək və mübarizəni boğmaq istəyirdi. Britaniya komandirləri, Generallar John Burgoyne, William Howe və Barry St. Leger tərəfindən həyata keçirilən üç cəbhədən hücum planı hazırlanmışdı. Burgoyne, Kanadadan New Yorka doğru irəliləmək üçün bir ordu qurdu. Əsas məqsədindən biri, Hudson çayı boyunca şimal və cənubdan gələn hücumları birləşdirərək koloniyaları tamamilə nəzarət altına almaq idi. İlk hərəkətlər General John Burgoyne, 1777-ci ilin yazında 8,000 nəfərlik bir qoşunla Kanadadan təyin edilmişdi. Onun planı Hudson çayı boyunca qərbə doğru irəliləmək və Saratoga yaxınlığında Amerikalı qüvvələri ilə qarşılaşmaq idi. Bununla, şimal və cənub ordularını birləşdirərək, Amerika qüvvələrini təcrid etməyi və müstəqillik hərəkatını boğmağı hədəfləyirdi. Lakin Burgoyne'nin orduya qarşı irəliləməsi çətinləşdi. Onun qoşunu uzun və çətin təchizat yollarına sahib idi. Yolda, həm Amerikalı milislər, həm də Britaniya ordusunun möhkəm təchizat problemi ilə üzləşdi. Həmçinin, digər Britaniya generalları, Howe və St. Leger, planı həyata keçirməkdə gecikdilər. Amerikalıların müdafiəsi və Saratoga döyüşünün başlanğıcı Amerikalılar, əsasən General Horatio Gates və general Benedict Arnold tərəfindən rəhbər olunurdu. Hər iki şəxs, Britaniya ordusunun qarşısını almaq və onları təslim etməyi hədəfləyirdi. Saratoga yaxınlığında yerləşən Bemis Heights bölgəsində, 19 sentyabr 1777-ci ildə ilk döyüş başladı. Burgoyne'in qoşunu burada böyük bir müqavimətlə qarşılaşdı, amma döyüş heç bir tərəf üçün qəti nəticə vermədi. Bundan sonra, Burgoyne bir neçə dəfə hücum etdi, amma Amerikalılar onun irəliləməsinə mane oldu və öz mövqelərini yaxşılaşdırmağa davam etdilər. İkinci döyüş və Britaniya ordusunun təslim olması Amerikalılar, Burgoyneni daha da sıxışdıraraq onun təchizatlarını kəsdilər. Orduya aid təchizat xətləri kəsildikcə, onun qoşunu aclıq və yetersiz təchizat üzündən çətin vəziyyətə düşdü. 13 oktyabr 1777-ci ildə ikinci böyük döyüş başlandı. Amerikalılar, Burgoyne'in ordusunu məğlub etdilər. Burgoyne son bir müqavimət göstərsə də, vəziyyəti daha da ağırlaşdı və sonunda 17 oktyabr 1777-ci ildə təslim olmaq məcburiyyətində qaldı. O, 5,700 nəfərlik ordusunu təslim etdi və əsgərləri ilə birlikdə Britaniya İmperiyasına geri qayıtma şərti ilə evakuasiya edildilər. Nəticələr Saratoga döyüşünün nəticəsi Amerikanın müstəqillik mübarizəsində dönüş nöqtəsi oldu. Bu döyüşün ən böyük əhəmiyyəti, Fransanın Amerikaya dəstək verməyə qərar verməsidir. Fransızlar, Amerikalıların müstəqilliyini tanıdı və onlara hərbi və maliyyə dəstəyi göstərməyə başladılar. Bu müttəfiqlik, 1783-cü ildə İngiltərənin Amerika ilə sülh müqaviləsi imzalamasına və koloniyaların müstəqil dövlətlərə çevrilməsinə gətirib çıxardı. Saratoga döyüşü, həmçinin Amerika ordusunun öz gücünü nümayiş etdirməsi və əsgərlərinin motivasiyasını artırması baxımından önəmli oldu. Bu döyüş, inqilabın uğurunun və müstəqillik mübarizəsinin müvəffəqiyyətinin əsas daşlarından biri oldu.
https://www.britishbattles.com/war-of-the-revolution-1775-to-1783/battle-of-saratoga/
https://www.storiespreschool.com/battle_saratoga.html
https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Battle_of_Saratoga
https://www.history.com/topics/american-revolution/battle-of-saratoga
https://www.battlefields.org/learn/articles/saratoga
https://www.saratoga.org/battle-of-saratoga/
https://www.worldhistory.org/article/2386/battles-of-saratoga/
https://www.mountvernon.org/library/digitalhistory/digital-encyclopedia/article/battle-of-saratoga
https://www.battlefields.org/learn/revolutionary-war/battles/saratoga
https://www.britannica.com/event/Battles-of-Saratoga
Tarix : 8 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
