Sanhe döyüşü (1858) – Taiping Üsyanı zamanı, 7-18 noyabr tarixlərində baş vermiş mühüm bir qarşıdurmadır. Bu döyüş, Qing sülaləsi ilə Taiping üsyançıları arasında Çin Xalq Respublikasının Anhui əyalətində, Sanhe qəsəbəsində keçirilmişdir. Döyüş Taiping üsyançılarının qələbəsi ilə nəticələndi. Döyüşün konteksti və səbəbləri Taiping Üsyanı (1850-1864) Qing sülaləsinə qarşı ən böyük üsyanlardan biri idi və onun əsas məqsədi Çində yeni bir xristian əsaslı dövlət qurmaq idi. Taiping qüvvələri 1853-cü ildə Nanjing şəhərini ələ keçirərək, buranı "Cənnət Krallığının" paytaxtı elan etdilər. Daha sonra onlar Çinin digər bölgələrinə doğru irəliləməyə başladılar. 1858-ci ilin avqust ayında Taiping ordusu Luzhou (müasir Hefei) şəhərini ələ keçirdi. Bu Qing sülaləsi üçün strateji baxımdan təhlükəli idi, çünki Luzhou, Nanjingə gedən əsas yolların üzərində yerləşirdi. Qing hökuməti üsyançıları dayandırmaq üçün Hunan və Guangdong qubernatoru Guanwenə əmr verdi ki, o, generallar Li Xubin və Duxing ilə birlikdə Anhui bölgəsində əks-hücum təşkil etsin. Döyüşə hazırlıq Qing qüvvələri: Komandirlər: Li Xubin, Zeng Guohua və Duxing Qoşun sayı: Təxminən 8,000 əsgər Mövqe: Sanhe qəsəbəsinə yaxın bir ərazidə mövqe tutmuşdular Taiping qüvvələri: Komandirlər: Chen Yucheng və Li Xiucheng Qoşun sayı: Təxminən 100,000 əsgər + 40,000 nəfərlik Nien üsyançıları Mövqe: Sanhe qəsəbəsində güclü istehkamlar və möhkəmləndirilmiş müdafiə xətləri Sanhe qəsəbəsi Chao gölünün qərb sahilində yerləşirdi və həm Luzhou, həm də Nanjing üçün mühüm nəqliyyat qovşağı sayılırdı. Bu səbəbdən, Qing generalları Sanhe'yi ələ keçirməyi hədəflədi. Döyüşün gedişi 1. İlkin hücumlar (7-10 Noyabr 1858) Li Xubin'in komandanlığı altında olan Qing qüvvələri Taiping istehkamlarına qarşı ilk hücumu başlatdı. Taiping ordusunun güclü müdafiə mövqelərinə baxmayaraq, Qing qüvvələri şəhərə yaxınlaşmağa nail oldu. Bununla belə, Taiping üsyançıları üstün qüvvə ilə Qing ordusuna qarşı əks-hücum təşkil etdilər və onların irəliləyişini dayandırdılar. 2. Qing ordusunun geri çəkilməsi (11-15 Noyabr 1858) Taiping komandirləri Chen Yucheng və Li Xiucheng birlikdə 140,000 nəfərlik bir ordu ilə Qing qüvvələrini əhatəyə almağa çalışdılar. Qing generalları Li Xubin və Zeng Guohua geri çəkilməyə məcbur oldular. Döyüşün bu mərhələsində Qing qüvvələri ciddi itkilər verdi və onların təchizat xətləri kəsildi. 3. Qing generallarının ölümü və Taiping qələbəsi (16-18 Noyabr 1858) Sanhe qəsəbəsində şiddətli küçə döyüşləri baş verdi. Qing generalı Li Xubin ağır yaralandı və qısa müddət sonra öldü. Onun ölümündən sonra Qing qüvvələri tamamilə məğlub oldu və geri çəkildi. Taiping ordusu böyük bir qələbə qazandı və Luzhou şəhərinin müdafiəsini möhkəmləndirdi. Döyüşün nəticələri və təsiri Sanhe döyüşündə qələbə qazanan Taiping qüvvələri Anhui bölgəsində mövqelərini gücləndirdilər və bu, Qing sülaləsi üçün ciddi problem yaratdı. Bu qələbə Taiping üsyançılarının öz hakimiyyətini daha da genişləndirməsinə səbəb oldu. Qing ordusunun ciddi itkiləri General Li Xubin və Zeng Guohua öldürüldü. Qing qüvvələri 10,000-dən çox əsgərini itirdi. Döyüşdən sonra Qing ordusunun döyüş qabiliyyəti zəiflədi və regionda nəzarəti bərpa etmək çətinləşdi. Qing hökumətinin zəifləməsi Sanhe döyüşündəki məğlubiyyət, Qing sülaləsinin üsyanı yatırmaq gücünə dair ciddi şübhələr yaratdı. Taiping ordusu bu qələbədən sonra Anqing bölgəsinə hücum etmək üçün daha əlverişli vəziyyətə keçdi. Nəticə Sanhe döyüşü (1858), Taiping Üsyanı zamanı Qing sülaləsi üçün ağır məğlubiyyətlərdən biri oldu. Bu döyüş Taiping qüvvələrinin mərkəzi Çində təsir dairəsini artırmasına imkan verdi və Qing ordusunun bölgədəki vəziyyətini daha da çətinləşdirdi. Daha sonra Qing hökuməti Taiping üsyanına qarşı yeni hərbi strategiyalar hazırlamağa başladı. Bu döyüş, eyni zamanda, Çin tarixində üsyançı qüvvələrin dövlət ordusuna qarşı uğurlu müqavimət göstərə biləcəyinin bariz nümunələrindən biri kimi qəbul edilir.
https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Sanhe
https://www.britannica.com/event/Third-Battle-of-Nanjing
https://www.wilsoncenter.org/sites/default/files/media/documents/publication/cwihp_wp_85_hyer_china_boundary_negotiatons_1960s.pdf
https://www.thechinastory.org/yearbooks/yearbook-2021-contradiction/focus-labour/the-sanhe-gods/
https://www.iberlibro.com/9781156209929/Battles-Taiping-Rebellion-Third-Battle-1156209927/plp
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
