San Gaudenzio Bazilikası - İtaliyanın Novara şəhərində yerləşən bir kilsədir. Şəhərin ən yüksək nöqtəsində yerləşir və şəhərin ilk xristian yepiskopu olan Novaralı Gaudentiusa həsr olunmuşdur. Tarix Müqəddəsə həsr olunmuş ilk kilsə, indiki Via XX Settemenbre küçəsinin sonuna yaxın, indiki yerindən təxminən 500 metr şərqdə 841-ci ildə mövcud idi. Daha sonra 1298-ci ildə yenidən qurulmuş və təqdis edilmişdir. 1552-1554-cü illərdə V Karlın əmri ilə Novara qalalarla möhkəmləndirildi və şəhər divarlarından kənarda yerləşən bütün strukturlar, o cümlədən orijinal Bazilika, dağıdıldı. Lakin imperator tez bir zamanda şəhər daxilində kilsəni yenidən qurmaq məqsədi ilə bir kərpic zavodu açdı. Novara 1576-cı il ikinci vəba pandemiyasından möcüzəvi şəkildə xilas oldu və şəhərin qorunmasına minnətdarlıq olaraq, şəhərin ən yüksək təbii nöqtəsində yeni bazilikanın tikintisi üçün yer seçildi. Bu yerdə artıq Roman üslubunda olan San Vincenzo Martire kilsəsi var idi, lakin yeni bina üçün əsasən dağıdıldı. Bununla belə, San Vincenzo Martire kilsəsinin üç şapeli, o cümlədən Müqəddəs Georgi şapeli, orijinal bazilikanın dağıdılmasından sonra Gaudentiusun relikvilərinin saxlandığı yer, müasir binada qorunub saxlanılmışdır. Kilsənin dizaynı Pellegrino Tibaldi tərəfindən hazırlandı və təməl daşı 1577-ci ilin may ayında qoyuldu. Kilsə 13 dekabr 1590-cı ildə yepiskop Cesare Speciano tərəfindən təqdis edildi; bu zaman transept və presviteriyanın tikintisi hələ başlamamışdı. Novaranın iqtisadi vəziyyətinin pisləşməsi, müxtəlif vəba və müharibələrlə daha da ağırlaşdı və tikinti 1626-cı ilə qədər dayandırıldı. Struktur işləri əsasən 1656-cı ilə qədər tamamlandı. 11 iyun 1711-ci ildə kilsə rəsmi olaraq tamamlandı və Müqəddəs Gaudenzionun relikviləri 1552-ci ildən bəri Müqəddəs Georgi şapelində saxlanılan relikvaryaya təntənəli şəkildə yerləşdirildi. Zəng qülləsi və Günbəz Bazilikanın zəng qülləsi 1753-1786-cı illərdə Benedetto Alfieri tərəfindən tikilmişdir və 75 metr hündürlüyə qalxır. Bazilikanın ən diqqətçəkən xüsusiyyəti olan böyük günbəzinin planlaşdırılması, vergilərin artırılması ilə kifayət qədər vəsait toplandıqdan sonra 50 il sonra başladı. Alessandro Antonelli günbəzin dizaynını hazırlamaq üçün tapşırıq aldı. İlk dizayn 1841-ci ildə təqdim edildi və işlər üç il sonra başladı. Günbəzin proqnozlaşdırılan çəkisini daşımaq üçün kəsişmə ətrafındakı daxili strukturların çoxu yenidən qurulmalı idi və Birinci İtaliya Müstəqillik Müharibəsi səbəbi ilə işlər dayandırıldıqda layihənin hündürlük baxımından heç bir nəticəsi yox idi. 1855-ci ildə Antonelli orijinal planından daha iddialı bir plan təqdim etdi və günbəzin proqnozlaşdırılan hündürlüyünü 65 metrdən 75 metrə qədər artırdı. 1858-ci ilə qədər işləri davam etdirmək üçün kifayət qədər vəsait toplandı. Bununla belə, Antonellinin memarlıq müdaxilələri xərcləri qəbuledilməz dərəcədə artırdı və Antonelli 1861-ci ildə daha ucuz bir plan təqdim etməyə məcbur oldu. Bu zaman günbəzin böyük hissəsi artıq tamamlanmışdı, lakin xərclərlə bağlı mübahisələr günbəzin tikintisinə mane oldu və Antonelli növbəti on ilin çoxunu Turindəki Mole Antonelliana üzərində işləyərək keçirdi. 1873-cü ildə layihəyə qayıtdıqda, təqdir edilən və yaşlı bir memar kimi, günbəzi tamamlamaq üçün tam sərbəstlik verildi. Günbəz 1887-ci ildə tamamlandı və 16 may 1887-ci ildə Xilaskar İsa heykəli günbəzin zirvəsinə qaldırıldı. Sonrakı illərdə kilsə günbəzin çəkisi altında struktur uğursuzluq əlamətləri göstərməyə başladı, bu əlamətlər tikintinin ilkin mərhələlərində də müşahidə edilirdi. 1881-ci ildən başlayaraq Antonelli günbəzin əsasında yerləşən dörd daşıyıcı sütunun möhkəmləndirilməsinə və təməllərin genişləndirilməsinə özünü həsr etdi. İşlər 1887-ci ilin əvvəlində, patron müqəddəsinin bayramından (22 yanvar) qabaq tamamlandı. İllər boyu günbəzin uçma ehtimalı ilə bağlı tez-tez narahatlıqlar yaranırdı və 1937-ci ildə baş verən böyük bir həyəcan nəticəsində abidə təxminən 10 il müddətinə bağlandı. Bu dövrdə memar Arturo Danusso tərəfində günbəzin şəhərə yıxılmasının qarşısını almaq üçün möhkəmləndirilmiş betonla möhkəmləndirmə işləri aparıldı; lakin bu işlərin sonrakı təhlili göstərdi ki, bu möhkəmləndirmə lazımsız idi. Struktur uğursuzluğu halında günbəz şəhərə yıxılmaq əvəzinə öz üzərinə uçardı. Son illərdə binada çökmə, çatlar və titrəmələrlə bağlı hər hansı təhlükəni izləmək üçün bir sıra mürəkkəb siqnal sistemləri quraşdırılmışdır. Novaranın simvolu və ikonasına çevrilən bina ümumi hündürlüyü 121 metrə çatır.
https://www.illagomaggiore.com/en_US/26207,Poi.html#:~:text=The%20Neoclassical%20Basilica%20of%20San,of%20the%20church%20in%201888.
https://www.turismonovara.it/en/ArtandHistoryDetail?Id=125
https://visit-lakemaggiore.com/en/san-gaudenzio-novara/
https://www.onverticality.com/blog/basilica-of-san-gaudenzio
https://www.visitacity.com/en/novara/attractions/basilica-of-san-gaudenzio
https://catholicshrinebasilica.com/basilica-of-san-gaudenzio-in-novara-italy/
https://mirandalovestravelling.com/basilica-of-san-gaudenzio/
https://mirandalovestravelling.com/basilica-of-san-gaudenzio/
https://en.wikipedia.org/wiki/Basilica_of_San_Gaudenzio
Tarix : 13 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
