Samir Əmin (3 sentyabr 1931 – 12 avqust 2018) - Misirli-fransız iqtisadçı və asılılıq nəzəriyyəsi ilə qlobal siyasi iqtisadiyyat sahəsində aparıcı düşüncə adamlarından biri olmuşdur. O, kapitalizmin inkişaf etməkdə olan ölkələrə təsirini tənqid etməsi və qlobal kapitalist sistemindən uzaqlaşaraq sosialist əsaslı alternativ iqtisadi modelin qurulmasını müdafiə etməsi ilə tanınmışdır. Erkən həyat və təhsil Samir Əmin Misirin Qahirə şəhərində misirli ata və fransız ananın ailəsində anadan olmuşdur. O, Fransada təhsil almış, əvvəlcə Parisdə yerləşən Henri-IV Liseyində oxumuş, daha sonra Parisin Siyasi Araşdırmalar İnstitutunda (Sciences Po) və Paris Universitetində təhsil alaraq iqtisadiyyat üzrə doktorluq dərəcəsi almışdır. Həm Misir, həm də Fransız intellektual ənənələrinin təsiri altında böyüməsi, onun qlobal iqtisadi sistemlərə qarşı tənqidi yanaşmasını formalaşdırmışdır. Karyera Əmin peşəkar fəaliyyətinə Afrika ölkələrində – Mali, Seneqal və Qvineyada iqtisadi planlaşdırma və siyasət formalaşdırma sahəsində başlamışdır. Bu ölkələrdəki təcrübələri onun qlobal iqtisadi sistemin inkişaf etməkdə olan ölkələri istismar etdiyini iddia edən fikirlərini daha da möhkəmləndirmişdir. Onun ən mühüm töhfələrindən biri "asılılıq nəzəriyyəsi"nin inkişaf etdirilməsi olmuşdur. Bu nəzəriyyəyə əsasən, inkişaf etməmiş ölkələrin iqtisadi geriliyi, onların zəngin Qərb ölkələrinin üstünlük təşkil etdiyi qlobal kapitalist sistemə inteqrasiyası ilə bağlıdır. Əmin bu ölkələrin iqtisadi asılılığını azaltmaq üçün "uzaqlaşma" (delinking) strategiyasını irəli sürmüş, onların Qərb bazarlarından asılılıqlarını azaldaraq öz daxili iqtisadiyyatlarını inkişaf etdirmələrinin vacibliyini vurğulamışdır O, həmçinin Üçüncü Dünya Forumunun direktoru olmuş, burada inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün alternativ iqtisadi modellərin tədqiqi və təşviqi ilə məşğul olmuşdur. Əsas əsərləri arasında Dünya miqyasında yığım (1970), Avrosentrizm (1988) və Liberal Virus (2003) kimi əsərlər yer alır. İrs və mirası Samir Əminin əsərləri qloballaşma, inkişaf iqtisadiyyatı və marksist nəzəriyyəsi sahələrində dərin iz buraxmışdır. Onun çoxqütblü dünya düzəni və Qərb iqtisadi hegemoniyasına qarşı tənqidi yanaşması iqtisadçılar, politoloqlar və aktivistlər tərəfindən bu gün də müzakirə olunur. Əmin ömrünün sonuna qədər neoliberalizm siyasətlərinin sərt tənqidçisi olaraq qalmışdır.
https://roape.net/2021/03/18/samir-amin-a-marxist-with-blood-in-his-veins/
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/03056244.2021.1896262
https://newsocialist.org.uk/samir-amin-obituary/
https://codesria.org/pr-samir-amin-1973-1975/
https://roape.net/2018/08/21/a-rebel-in-the-marxist-citadel-tributes-to-samir-amin/
https://mst.org.br/2024/09/12/samir-amin-93-years-of-a-global-south-voice/
https://en.wikipedia.org/wiki/Samir_Amin
Tarix : 11 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
