Saluki - Əsasən görmə qabiliyyətindən istifadə edərək ov edən it cinsi. Köçəri tayfalar tərəfindən ov heyvanlarını tutmaq üçün istifadə edilirdi. Bu it cinsi ilkin olaraq Hilal bölgəsində yetişdirilmişdir. Saluki ən çox "Əfqan iti" ilə yaxından əlaqəlidir və müasir cinslərin yaranmasından əvvəlki dövrə aiddir. Adın mənşəyi Saluki adının mənşəyi tam aydın deyil. Bu cins "qəzal iti", "ərəb iti" və "fars qreyhaundu" kimi də tanınır. Bəzi mənbələrdə adın qədim Şumer dilindəki salu-ki sözündən gəldiyi deyilir ki, bu da "yerə dalan" mənasını verə bilər. Digər ehtimallara görə, ad Saluqiyyah şəhəri və ya Yəməndəki qədim Saluq şəhəri ilə əlaqələndirilir. Xüsusiyyətləri Bu cinsin boyu 58–71 sm, çəkisi isə 16–32 kq arasında dəyişir. Dişilər erkəklərdən bir qədər kiçik olur. Uzun başlı, böyük gözlü və sallanan qulaqları olan bu cinsin quyruğu uzun və əyilmişdir. Salukilərin dərisi ipək kimi yumşaq, xəzləri isə ya hamar, ya da tüklü olur. Xəzlərinin rəngi ağ, krem, sarımtıl-qəhvəyi, qırmızı, boz qəhvəyi, qara qəhvəyi və üçrəngli (ağ, qara və qəhvəyi) ola bilər. Saluki itlərinin ümumi görünüşü zəriflik və simmetriya ilə seçilir. Hər iki növdə tüklər ipək kimi incədir və digər cinslərlə müqayisədə daha az tökülür. Orta Şərqdə yetişdirilən Saluki itlərinin çoxunda xəz qısa olur. Saluki uzun məsafələrdə olduqca sürətlidir və 68.8 km/saat sürətə çata bilir. Ayaqlarının pəncələri onların yüksək dözümlülük göstərməsini təmin edir. Tarixən köçəri tayfalar bu itlərdən tülkü, dovşan və çaqqal ovunda istifadə edirdilər. "Çöl Salukisi" və ya "Sinay Salukisi" və ya "Hicazi Salukisi" adlanan növ, birbaşa cinsin ilkin mənşə bölgəsindən gətirilən qan xəttindən törəmişdir. Bu növ bütün Orta Şərq regionunda mövcuddur, lakin mənşəyi Ərəbistan yarımadasının qərb hissəsi ilə əlaqələndirilir. İsraildə bu növ "Negev Salukisi" adı ilə tanınır. Çöl Salukisi qərb xəttlərinin təsirinə məruz qalmayıb və daha primitiv görünüşə malikdir. Onların kəllə quruluşu daha enli, ağız quruluşu daha qısa, bədənləri daha qısa və yığcam, sinələri daha geniş, bədən bucaqları daha düz və quyruqları daha qısa olur. Davranış Salukilər yad insanlara qarşı ehtiyatlıdır. Təlimləri çətin ola bilər və özbaşına buraxıldıqda geri qayıtmayacaqları ehtimalı yüksəkdir. Yumşaq və səbirli təlim üsulları məsləhətdir. Sağlamlıq Ümumiyyətlə sağlam cinsdir və orta ömür müddətləri 13.3 ildir. Əsas sağlamlıq problemləri arasında xərçəng və ürək xəstəlikləri qeyd olunur. Bud-çanaq displaziyası isə bu cinsdə nadir rast gəlinən problemdir. Tarix Saluki itlərinin mənşəyi Hilal bölgəsinə gedib çıxır və qədim Susa şəhərində eramızdan əvvəl 6000-ci illərə aid təsvirlərdə bu itlərə rast gəlinir. İrandan olan belə itlər Xaqaninin (1121–1190) poeziyasında xatırlanır, ustad Kəmaləddin Behzadın (1450–1535) atlı oxçularla ov səhnələrini təsvir edən miniatür rəsmlərində, Əbd əl-Vəhhab ibn Əbd əl-Fəttah ibn Əlinin (1516) kitab illüstrasiyalarında əks olunmuşdur. Saluki tipli itlərə bənzəyən nümunələr Çin rəssamları tərəfindən də çəkilmişdir. Min sülaləsinin (1368–1644) beşinci imperatoru kimi tanınan Zhu Zhanji belə itləri təsvir etmişdir. Saluki itləri ilk dəfə 1840-cı ildə İngiltərəyə gətirilmişdir. XX əsrin əvvəllərində cins populyarlaşmağa başlamış və 1923-cü ildə Kennel Klub tərəfindən rəsmi olaraq tanınmışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Saluki
https://a-z-animals.com/animals/saluki/
https://www.britannica.com/animal/Saluki
https://www.purina.co.uk/find-a-pet/dog-breeds/saluki
https://www.thekennelclub.org.uk/search/breeds-a-to-z/breeds/hound/saluki/
https://www.hillspet.com/dog-care/dog-breeds/saluki
https://www.akc.org/expert-advice/lifestyle/10-facts-about-the-saluki/
https://wagwalking.com/breed/saluki
https://www.webmd.com/pets/dogs/what-to-know-salukis
https://www.dogster.com/dog-breeds/saluki
https://www.rover.com/blog/breeds/saluki/
https://www.sighthound.net/salukigb.htm
Tarix : 5 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
