Sacsayhuaman - Perunun Cuzco şəhərinə yaxın yerləşən və İnka İmperatorluğunun ən möhtəşəm abidələrindən biri olan bir arxeoloji kompleksdir. Bu qədim qala, həm memarlıq həm də mühəndislik baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. İnka mədəniyyətinin zəkasını və gücünü təcəssüm etdirən Sacsayhuamán, yalnız Cənubi Amerikada deyil, dünya tarixində də mühüm bir yerə malikdir. Şəhər, İnka İmparatorluğunun mərkəzi olan Cuzco şəhərinin müdafiəsi üçün inşa edilmişdir və bu kompleksin inşasında istifadə olunan böyük daşlar və tikinti üsulları bu günə qədər həddindən artıq möhtəşəm sayılır. Tarixi və tikintisi Sacsayhuamanın tikintisi, təxminən 15-ci əsrin sonlarına, İnka İmparatoru Pachacutinin dövrünə gedib çıxır. İnka İmperatorluğu dövründə Sacsayhuamán, yalnız hərbi bir qala olmaqla qalmır, eyni zamanda dini və mədəni bir əhəmiyyət daşıyırdı. Şəhər kompleksinin inşasında, İnka mühəndisləri və işçiləri böyük daşları çox yüksək dəqiqliklə yerləşdirmişlər. Bu daşlar, 100 tondan çox çəkiyə malik olan və heç bir yapışqan maddə istifadə edilmədən, sadəcə daşların forma və ağırlığı ilə yerində sıx yerləşdirilən strukturlardır. Sacsayhuamanın daşları, təbii ki, çox möhkəm və böyük ölçülərdədir. Onların yerli ərazilərdə tapılmadığı və başqa yerlərdən gətirildiyi deyilir. Bu tikilinin inşasında istifadə edilən texnologiya, İnka mədəniyyətinin mühəndislik sahəsindəki irəliləyişlərini göstərir. Daşların bir-birinə necə sıx yerləşdirildiyi və heç bir boşluq qalmadığı, bu abidənin inşasının nə qədər əhəmiyyətli olduğunu ortaya qoyur. Memarlıq və strukturlar Sacsayhuaman, xüsusilə daşların həndəsi düzülüşü və forması ilə diqqət çəkir. Kompleksin əsas elementlərindən biri, üçqat böyük daş divarlardan ibarət olan qala duvarlarıdır. Hər bir divar, çox böyük və ağır daş bloklardan düzəldilmişdir və bunlar, təbii ki, heç bir kipləşdirici materialla birləşdirilməmişdir. Bu daşlar, zamanla baş verən yeraltı hərəkətlərə və təbii şəraitə qarşı olduqca davamlıdır. Ən məşhur xüsusiyyətlərdən biri, daşların incə və mürəkkəb şəkildə birləşdirilməsidir. Hər bir daş o qədər dəqiqliklə kəsilmiş və yerləşdirilmişdir ki, onların arasında heç bir boşluq yaranmamışdır. Bu daşların bu qədər düzgün və sabit olmasının səbəbi, İnka mühəndislərinin qeyri-adi incə işçilik və texniki bacarıqlarına əsaslanır. Dini və mədəni əhəmiyyət Sacsayhuaman, sadəcə bir hərbi kompleks deyil, həm də İnka mədəniyyəti üçün dini və mədəni bir mərkəz idi. Burada müxtəlif dini mərasimlər və festivallar keçirilirdi. İnka xalqı, Sacsayhuamanı tanrıların və atalarının ruhlarına həsr edilmiş müqəddəs bir yer olaraq qəbul edirdi. Bununla yanaşı, Sacsayhuaman, İnka İmperatorluğunun gücünün və birliyinin simvolu idi və şəhərin başçılarının və hökmdarlarının burada toplanaraq ölkəni idarə etdikləri bilinirdi. Hər ilin müəyyən dövrlərində, Sacsayhuamandakı daş divarlarının arasına atılan böyük daşlar ilə həyata keçirilən mərasimlər, İnka xalqının həyatında mühüm yer tuturdu. Bu mərasimlər, həm də şəhərin cəmiyyətindəki birliyi və harmoniyanı simvollaşdırırdı. İstifadə edilən tikinti texnologiyaları və gizli məlumatlar Sacsayhuamanın inşasında istifadə edilən texnologiya, bir çox müasir arxeoloq və mühəndisin təəccübünə səbəb olmuşdur. İnka xalqının, daha əvvəl istifadə etdikləri daşlardan istifadə etməklə belə möhtəşəm bir abidəni inşa etmələri, onların yüksək mühəndislik biliklərini göstərir. Həm də bu daşların təkrar-təkrar təkrarlanmış geometrik formaları, memarlıqda yüksək estetik qiymətə malikdir. Bu tikilinin maraqlı tərəflərindən biri də, İnka mühəndislərinin dağların formasını və təbiətini diqqətlə nəzərə alaraq tikinti edərək, tikililərin hərəkət etməyinə imkan vermələridir. Məsələn, bu dağların hərəkət etməsi nəticəsində daşların sıxılığı və möhkəmliyi dəyişmir və bu tikilinin təhlükəsizliyini təmin edir. Şəhərin düşməsi və bugünkü əhəmiyyəti Sacsayhuaman, şübhəsiz ki, İnka İmparatorluğunun ən böyük memarlıq müvəffəqiyyətlərindən biridir, lakin İspaniyalı fəthçilərin Cuzco'yu 1533-cü ildə fəth etməsindən sonra bu əhəmiyyətli kompleks çox hissədə dağıldı. Bugün, Sacsayhuamán, Cuzco şəhərinin ən böyük turistik cazibələrindən biridir və UNESCO tərəfindən Dünya İrsi Siyahısına daxil edilmişdir. Sacsayhuaman, yalnız İnka mədəniyyətinin böyük bir yadigarı olmaqla qalmır, həm də Cənubi Amerika tarixinin ən möhtəşəm daş abidələrindən biri olaraq, gələcək nəsillərə böyük bir əhəmiyyət daşır. Sacsayhuaman, yalnız bir arxeoloji tapıntı deyil, eyni zamanda bir zamanlar çox böyük bir mədəniyyətin izlərini daşıyan bir abidədir. Onun möhtəşəm memarlığı və mühəndislik bacarıqları, İnka xalqının nə qədər inkişaf etmiş bir cəmiyyət olduğunu sübut edir. Bu qədim qala, yalnız Cuzco şəhərinin müdafiəsi üçün inşa edilməmiş, həm də İnka mədəniyyətinin gücünü və mədəniyyətini əks etdirən bir simvol olaraq qalır. Sacsayhuamán’ın sirri və gözəlliyi, hələ də dünyanın ən maraqlı arxeoloji obyektlərindən biri olaraq qalır.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Sacsayhuam%C3%A1n

https://www.britannica.com/place/Sacsayhuaman

https://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Review-g294314-d311726-Reviews-Sacsayhuaman-Cusco_Cusco_Region.html

https://www.machutravelperu.com/blog/sacsayhuaman

https://www.ticketmachupicchu.com/fortress-sacsayhuaman/

https://www.cuscoperu.com/en/travel/cusco/archaeological-centers/sacsayhuaman/

Tarix : 10 fevral 2025