Şabalıdı fitçalan (Anas castanea) - Avstraliyada tapılan bir ördək növü. Bu növ 1974-cü il "Milli Parklar və Vəhşi Təbiət Qanunu" ilə qorunur. Taksonomiya Şabalıdı fitçalan 1838-ci ildə ingilis təbiətşünası Tomas Kempbell Eyton tərəfindən "Mareca castanea" binominal adı ilə təsvir edilmişdir. Növün xüsusi epiteti olan "castanea" latın dilində "şabalıdı rəngli" və ya "şabalıdı-qəhvəyi" mənasını verən "castaneus" sözündən götürülmüşdür. Ağacdələnlər, qazlar və qu quşlarını özündə cəmləşdirən "Anatidae" fəsiləsinə aid mitoxondrial DNT ardıcıllıqlarını müqayisə edən geniş molekulyar filogenetik tədqiqat göstərdi ki, şabalıdı fitçalan İndoneziyaya endemik olan Sunda fitçalanı (Anas gibberifrons) ilə qohum növdür. Təsvir Şabalıdı fitçalan boz fitçalandan daha tünd və bir qədər böyük ölçüdədir. Erkək fərdlərin başı fərqli yaşıl rəngdədir və bədəni xallı qəhvəyi rəngdədir. Dişi fərdlərin başı qəhvəyi, bədəni isə xallı qəhvəyi rəngdədir. Dişi fərdlər görünüş etibarilə boz fitçalana demək olar ki, bənzəyir. Dişi şabalıdı fitçalan yüksək səslə, tez-tez təkrarlanan "gülüş" kimi səslənən 9 və ya daha çox "vak-vak" səsi çıxarır. Yayılması və yaşayış yeri Şabalıdı fitçalan əsasən Avstraliyanın cənub-şərq və cənub-qərb hissələrində yayılmışdır, lakin səyyah fərdlər digər ərazilərdə də tapıla bilər. Tasmaniya və cənubi Viktoriya bu növün əsas yaşayış yerləridir, səyyah fərdlər isə şimalda Yeni Qvineya və Lord Hau adasına, cənubda isə Yeni Zelandiyaya qədər tapılmışdır. Şabalıdı fitçalan sahil estuariyalarını və bataqlıqları üstün tutur və duzluluğa qarşı həssas deyil. Bu quş həm bitki, həm də heyvan mənşəli qidalarla qidalanır. Çoxalma Şabalıdı fitçalanlar monoqam cütlüklər əmələ gətirir və çoxalma mövsümündən kənarda da birgə qalırlar. Yuva yerini qoruyur və balalar çıxdıqdan sonra onlara qayğı göstərirlər. Yuvalar adətən su üzərində, təxminən 6-10 metr yüksəklikdə ağac oyuqlarında yerləşir. Bəzən yuvalar su yaxınlığındakı ot dəstələri arasında yerdə də qurula bilər. Balalar bir gün ərzində yumurtadan çıxır və üzməyə və yeriməyə hazır olur. Qorunma Bu növ 1974-cü il "Milli Parklar və Vəhşi Təbiət Qanunu" ilə qorunur.
https://ebird.org/species/chetea1
https://en.wikipedia.org/wiki/Chestnut_teal
https://www.birdsinbackyards.net/species/Anas-castanea
https://australian.museum/learn/animals/birds/chestnut-teal/
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/chestnut-teal-anas-castanea
https://www.nzbirdsonline.org.nz/species/chestnut-teal
https://www.waterfowl.org.uk/wildfowl/true-ducks/chestnut-teal/
https://birdsoftheworld.org/bow/species/chetea1/cur/introduction
https://www.inaturalist.org/taxa/6958-Anas-castanea
https://birdssa.asn.au/birddirectory/chestnut-teal/
Tarix : 21 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
