Roke Antonio Dalton Qarsiya (14 may 1935 – 10 may 1975) - Salvadorlu şair, esseist, jurnalist, kommunist fəal və ziyalı. O, Latın Amerikasının ən təsirli şairlərindən biri hesab olunur. Onun əsərləri həyat, ölüm, sevgi və siyasət mövzularını emosional güclü, bəzən isə sarkastik və zəngin təsvirlərlə işləyirdi. O, Çili Universitetində və Salvador Universitetində (hüquq təhsili aldığı) təhsil almış, lakin akademik dərəcə almamışdı. O, həmçinin Meksikanın Milli Muxtar Universitetini də ziyarət etmişdi. Çilidə olarkən marksizmi öyrənməyə başladı. Salvadora qayıtdıqdan sonra yerli siyasətdə məşhur bir şəxsə çevrildi. Universitet Ədəbiyyat Dairəsini yaratmaqda kömək etdikdən sonra şeir yazmağa başladı. Salvador Kommunist Partiyasına qoşuldu. 1959 və 1960-cı illərdə üsyana təhrik etdiyinə görə həbs edildi. Erkən həyatı və təhsili Dalton, Vinnall Dalton və Mariya Qarsiya Medranonun oğlu idi. Vinnall Dalton Meksikaya köçmüş və 1920-ci illərin əvvəllərində Salvadora gəlmişdi. Vinnall Dalton Aida Ulloa ilə evləndi və həyat yoldaşının böyük fermasını idarə edərək ömrünü kənd təsərrüfatına həsr etdi. O, sui-qəsd cəhdindən sağ çıxdı. Vinnall Daltonu Salvador xəstəxanasında qayğı ilə baxan tibb bacısı, Mariya Qarsiya Medrano, sonradan Roke Daltonu dünyaya gətirdi. Onun çox çalışması və uğurlu şərait uşaqlarına yüksək keyfiyyətli təhsil verməyə imkan yaratdı. Yazı və siyasi karyera 1961-ci ildə o, Havanaya səfər etdi və burada bir çox mühacir Latın Amerikalı solçu yazıçıların toplandığı "Casa de las Americas" tərəfindən qarşılandı. Dalton 1965-ci ildə gizli şəkildə Salvadora qayıtdı, lakin tezliklə tutuldu və həbs olundu. Cojutepequedə edamını gözləyirdi, lakin möcüzəvi şəkildə xilas oldu. Zəlzələ baş verdi və həbsxanasının divarı uçdu. Dalton bundan istifadə edib qaçdı. Keçən dini bir yürüşə qarışaraq inqilabçı yoldaşları ilə görüşdü və onların köməyi ilə yenidən Kubaya qaçdı. Daha sonra "The International Review: Problems for Peace and Socialism" (Beynəlxalq Rəy: Sülh və Sosializm Problemləri) jurnalının müxbiri kimi Praqaya göndərildi. Praqada olarkən beynəlxalq səviyyədə tanınan "Taberna y Otros Lugares" (Taverna və Digər Yerlər) əsərini yazdı. Həmçinin, 1932-ci il Salvador kəndli üsyanında iştirak etmiş və Praqada sürgündə yaşayan məşhur Salvadorlu kommunist Miqel Marmolun bioqrafiyasını yazdı. Miras Daltonun yaradıcılığına təxminən 15 şeir toplusu, bir roman, bir şəxsi şahidlik, bir pyes, həmçinin qısa hekayələr, tənqidi yazılar və ədəbiyyat və siyasət mövzularında esselər daxildir. Onun bəzi şeirləri ingilis, fransız, çex, rus və italyan dillərinə tərcümə olunmuşdur. Luis Melqar Brisuelanın fikrincə, onun ən böyük təsiri 1967-ci ildən 1992-ci ildə Salvador Vətəndaş Müharibəsinin sonuna qədər olan dövrdə olmuşdur. Bu, xüsusilə solçu ədəbi və intellektual qruplar, o cümlədən "La Masacuata" və "Xibalba" kimi ədəbi qruplar, həmçinin José Simeon Canas Mərkəzi Amerika Universiteti tərəfindən nəşr olunan "Abra" və "Taller de Letras" jurnallarının, "Diario Co Latino" qəzetinin "Ədəbiyyat Əlavəsi 3000", "Amate" və "La Universidad" kimi nəşrlərin məzmununda öz əksini tapmışdır. Şeirlər Mía junto a los pajaros, San Salvador, 1957 La ventana en el rostro, Meksika, 1961 El mar, Havana, 1962 El turno del ofendido, Havana, 1962 Los testimonios, Havana, 1964 Poemas. Antología, San Salvador, 1968 Taberna y otros lugares, Casa de las Americas Mükafatı, Havana, 1969 Los pequenos infiernos, Barselona, 1970 Esselər "Cesar Vallejo", Havana, 1963 "El intelectual y la sociedad", 1969 "Un libro rojo para Lenin", Havana, 1970 "Miguel Marmol y los sucesos de 1932 en El Salvador", 1972 "Las historias prohibidas del Pulgarcito", Meksika, 1974 "El Salvador (monografia)", UCA Editores.
https://poets.org/poet/roque-dalton
https://www.goodreads.com/author/show/130632.Roque_Dalton
https://www.uhmc.sunysb.edu/surgery/dalton.html
https://www.liberationschool.org/roque-dalton-garcia-salvadorian-poet-internationalist-and-revolutionary/
https://bombmagazine.org/articles/1984/04/01/five-poems-15/
https://poets.org/poem/you-1
https://estuarypress.com/ns-blog-post/poet-roque-dalton/
Tarix : 6 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
