Rolf Landauer (1927–1999) - Alman-amerikalı fizikdir və informatika və termoinformasiya fizikasına verdiyi töhfələrlə tanınır. Onun ən məşhur ideyalarından biri, informatikanın termodinamik cəhətdən əhəmiyyətini izah edən Landauerın prinsipidir. Bu prinsip, informatikanın və məlumatın fiziki proseslərdəki rolu barədə əhəmiyyətli nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. Landauerın işləri, xüsusilə informasiya nəzəriyyəsi və məlumat işləmə proseslərinin enerjiyə təsiri ilə bağlı elmi dünyada mühüm təsir yaratmışdır. Həyatı və təhsili Rolf Landauer 1927-ci ildə Almaniyada anadan olub. O, Munxen Universitetində təhsil almış və Niels Bohr İnstitutunda işləyərək öz elmi karyerasına başlamışdır. Landauer, daha sonra Almanya və ABŞ-da müxtəlif aparıcı elm mərkəzlərində fəaliyyət göstərmiş və Harvard və Kolumbiya Universitetlərində müxtəlif mövzularda dərslər keçmişdir. Elmi nailiyyətləri və kəşfləri Landauerin ən əhəmiyyətli töhfələrindən biri informasiya fizikasının termodinamik əsaslarını formalaşdırmaqdır. O, məlumat işləmə proseslərinin enerjiyə təsirini termodinamik prinsipələrlə əlaqələndirərək Landauerın prinsipini irəli sürmüşdür. Bu prinsip, məlumatın silinməsi və ya yerini dəyişdirməsi ilə əlaqədar olaraq enerji sərfini tələb etdiyini göstərir. Əsas nailiyyətləri Landauerın prinsipi (1961) 1961-ci ildə Landauer, informasiya işlənməsi və enerji istifadəsi arasındakı əlaqəni açıqlayaraq Landauerın prinsipini irəli sürdü. Bu prinsipə görə, informasiya silinməsi (məsələn, bir bit məlumatın atılması) enerji sərf etməyə səbəb olur və bu, termal entropiya yaradır. Bu kəşf, informatika və kompüter elmləri sahələrində yeni bir dövr açdı və informatikanın termodinamik cəhətləri ilə bağlı müzakirələrə yol açdı. Enerji və məlumatın əlaqəsi Landauerın fikrincə, informasiya da fiziki bir varlıqdır və məlumat işləmə prosesi sistemdəki enerjinin dəyişməsinə gətirib çıxarır. Bu yanaşma, computational physics və termodinamikada yeni anlayışların yaranmasına səbəb olmuşdur. O, məlumatın fiziki təbiətinin başa düşülməsinin məlumat texnologiyalarının inkişafında mühüm olduğunu vurğulamışdır. Kompyuterlərin enerji istifadəsi və limitləri Landauer həmçinin kompüterlərin və məlumat emalı sistemlərinin enerji səmərəliliyi ilə bağlı nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. O, kompüterlərin işləməsi və məlumatın manipulyasiyası ilə bağlı enerji sərfi limitlərini təyin etməyə çalışmışdır. Bu, superkompüterlər və nanokompyuter texnologiyaları üçün nəzəri əsaslar təmin etdi. Sonrakı karyerası və mirası Rolf Landauer, çox uzun müddət IBM-ın Tədqiqat Mərkəzində çalışmış və burada informatika fizikasının inkişafına böyük töhfələr vermişdir. O, beynəlxalq konfranslarda və elmi icmalarda fəal iştirak edərək informatikanın fiziki tərəflərini müzakirə etmişdir. Landauer həmçinin məlumat nəzəriyyəsi və enerjinin istifadəsi ilə bağlı bir çox mühüm məqalələr yazmışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Rolf_Landauer
https://www.ibm.com/history/rolf-landauer
https://www.informationphilosopher.com/solutions/scientists/landauer/
https://pubs.aip.org/physicstoday/online/4517/Rolf-Landauer
https://www.nae.edu/29042/Dr-Rolf-W-Landauer
https://www.nature.com/articles/23376
https://www.nytimes.com/1999/04/30/nyregion/rolf-landauer-pioneer-in-computer-theory-dies-at-72.html
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
