Robbert Deykqraf— Hollandiyalı nəzəri fizik, riyaziyyatçı və elm kommunikasiyaçısı. O, simli nəzəriyyə və kvant qravitasiyası sahələrindəki tədqiqatları ilə tanınır, eyni zamanda elmin geniş ictimaiyyətə çatdırılmasında mühüm rol oynayır. Hal-hazırda Prinston Universitetində Yüksək Tədqiqatlar İnstitutunun (IAS) direktorudur. Həyatı Robbert Deykqraf 1960-cı il yanvarın 24-də Hollandiyanın Ridderkerk şəhərində anadan olmuşdur. O, Utrecht Universitetində fizika və riyaziyyat təhsili almış və 1982-ci ildə bakalavr dərəcəsi qazanmışdır. Daha sonra eyni universitetdə məşhur fizik Qerard ’t Hooftun rəhbərliyi ilə doktorluq təhsilinə başlamış və 1986-cı ildə Ph.D. dərəcəsini almışdır. Karyerasının əvvəlində Deykqraf Prinston Universitetində və Harvard Universitetində tədqiqatçı kimi çalışmışdır. 1992-ci ildə Amsterdam Universitetində professor təyin edilmiş və burada uzun illər simli nəzəriyyə üzrə tədqiqatlar aparmışdır. 2003-2012-ci illərdə Hollandiya Kral Elmlər Akademiyasının prezidenti olmuşdur. 2012-ci ildən bəri Prinston Yüksək Tədqiqatlar İnstitutunun direktoru vəzifəsini icra edir. Elmi töhfələri Deykqraf simli nəzəriyyə və topoloji sahə nəzəriyyələri sahəsində mühüm işlər görmüşdür. Onun ən tanınmış töhfələrindən biri Deykqraf-Verlinde-Verlinde düsturudur. 1990-cı illərdə Herman və Erik Verlinde qardaşları ilə birgə işləyərək iki ölçülü topoloji sahə nəzəriyyələrindəki simmetriyaları təsvir edən bu düsturu kəşf etmişdir. Bu iş kvant qravitasiyası və simli nəzəriyyənin riyazi əsaslarını dərinləşdirmişdir. O, həmçinin qara dəliklərin termodinamikası və kvant informasiyası ilə bağlı tədqiqatlar aparmışdır. Deykqrafın işləri riyaziyyatla fizika arasındakı əlaqələri gücləndirmiş, xüsusilə həndəsə və kvant mexanikasını birləşdirən yeni yanaşmalar təklif etmişdir. Onun tədqiqatları simli nəzəriyyənin kainatın fundamental quruluşunu izah etmək potensialını artırmışdır. Deykqraf elm kommunikasiyasında da fərqlənir. O, elmi məsələləri sadə və başa düşülən dildə izah etmək bacarığı ilə məşhurdur. Hollandiyada televiziya proqramlarında çıxış etmiş, “The Usefulness of Useless Knowledge” (Faydasız Biliklərin Faydalılığı) kimi kitablar yazmış və geniş auditoriyaya elmin gözəlliyini çatdırmışdır. Şəxsi həyatı və mirası Robbert Deykqraf Pia de Yonq ilə evlidir və cütlüyün üç övladı var. Həyat yoldaşı tanınmış hollandiyalı yazıçı və illüstratorudur. Deykqraf elmə yanaşı sənətə də maraq göstərir və gənclik illərində rəssam olmağı düşünmüşdür. Onun rəngarəng şəxsiyyəti elmi tədqiqatları ilə yaradıcılığı birləşdirməsinə imkan vermişdir. Deykqraf 1996-cı ildə Spinoz mükafatı (Hollandiyanın ən prestijli elm mükafatı), 2022-ci ildə isə İsak Nyuton medalı ilə təltif edilmişdir. 2025-ci ilə qədər o, Prinston Yüksək Tədqiqatlar İnstitutunda direktor kimi fəaliyyətini davam etdirir və qlobal elm icmasında lider fiqurlardan biri olaraq qalır. Deykqrafın elmi mirası simli nəzəriyyə və kvant fizikasının inkişafında dərin iz qoymuşdur. Onun kommunikasiya səyləri isə elmi biliklərin cəmiyyətə yayılmasında böyük rol oynayır. Adı müasir fizikanın ən mühüm şəxsiyyətləri arasında yer alır.
https://www.ias.edu/scholars/dijkgraaf
http://www.robbertdijkgraaf.com/html/EN-B1.html
https://council.science/profile/robbert-dijkgraaf/
http://www.robbertdijkgraaf.com/html/EN-H.html
https://www.weforum.org/people/robbert-dijkgraaf/
https://www.vub.be/en/person/robbert-dijkgraaf
https://en.wikipedia.org/wiki/Robbert_Dijkgraaf
Tarix : 16 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
