Randall Jarrell (6 May 1914 – 14 October 1965) - Amerikalı şair, ədəbiyyat tənqidçisi, uşaq yazıçısı, esseist və romançıdır. O, 11-ci Şeir Məsləhətçisi olaraq Kitabxana Kengişində fəaliyyət göstərib — bu vəzifə hal-hazırda ABŞ Şairi Laureat titulunu daşıyır. Jarrell, həmçinin bir çox digər mükafatlara layiq görülüb: 1947–48-ci illərdə Guggenheim Təqaüdü, 1951-ci ildə Milli Sənət və Ədəbiyyat İnstitutunun təqaüdü və 1961-ci ildə Şeir üzrə Milli Kitab Mükafatı. Gənclik və təhsil Jarrell, Tennessi ştatının Nashville şəhərində anadan olub. Hume-Fogg Orta Məktəbində oxuyarkən "tennis oynayırdı, bəzi məktəb tamaşalarında rol alırdı və məktəb jurnalında satirik esse yazmaqla tənqidçilik karyerasına başlamışdı." 1935-ci ildə Vanderbilt Universitetində bakalavr dərəcəsi alıb. Vanderbiltdə oxuyarkən, tələbə komik jurnalını olan The Masquerader-i redaktə edib, tennis komandasında kapitan olub, Phi Beta Kappa fəxri dərəcəsini alıb və magna cum laude ilə məzun olub. Orada Robert Penn Warrenin rəhbərliyi altında dərs alıb, məhz Warren Jarrellin tənqidi yazılarını ilk dəfə çap edib; Allen Tate isə Jarrellin şeirlərini ilk dəfə nəşr edib; John Crowe Ransom isə ona Kenyon Kollecində (Gambier, Ohio) İlk Kurs tərkibində yazı müəllimi olaraq ilk tədris işini verib. Bu Vanderbilt müəllimlərinin hamısı cənubçu kəndli hərəkatı ilə əlaqəli olsalar da, Jarrell özünü Agrarianlara dəstək verməyən biri kimi göstərib. Stephanie Burtun dediyinə görə, "Jarrell — Marks və Audenin pərəstişkarı — müəllimlərinin ədəbi mövqelərini qəbul etsə də, onların siyasətini rədd edib." O, 1937-ci ildə Vanderbiltdə İngilis dili üzrə magistr dərəcəsini bitirib və A. E. Housman haqqında dissertasiya yazmağa başlayıb (dissertasiyasını 1939-cu ildə tamamlayıb). Karyera Jarrell 1939-1942-ci illər arasında Texas Universitetində Austin şəhərində dərs deyib, burada tənqidçilik yazılarına başlamış və ilk həyat yoldaşı Mackie Langham ilə tanış olub. 1942-ci ildə universiteti tərk edərək ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə qatılıb. Onun obituarilərinə görə, "ilk olaraq uçuş cadeti kimi başladığı, sonra isə göyün istiqamətini müəyyən etmə qülləsinin operatoru olduğu, bu vəzifənin Hərbi Hava Qüvvələrində ən şeirli iş adlandırdığı" qeyd edilib. Onun erkən şeirləri, xüsusilə "Topçu Qülləsinin Ölümü," əsasən Hərbi Hava Qüvvələrindəki müharibə təcrübələrinə aid olacaq. Depressiya və ölüm Həyatının sonlarına yaxın, 1963-cü ildə Stephanie Burt qeyd edir ki: "Randallın davranışları dəyişməyə başladı. Əlli yaşına yaxınlaşarkən, o, yaşlanması barədə dərin narahatlıq hiss etməyə başlamışdı... Prezident Kennedinin vurulmasından sonra, Randall bir neçə gün televiziyanın qarşısında ağlayaraq vaxt keçirirdi. Həddindən artıq kədərli və hərəkətsiz olan Randall, Cincinnatidəki bir psixiatrdan kömək aldı, və o, ona Elavil adlı antidepresan dərmanını təyin etdi." Bu dərman onun manic vəziyyətə girməsinə səbəb oldu və 1965-ci ildə o, xəstəxanaya yerləşdirilərək Elavildən uzaqlaşdırıldı. Bu vaxt artıq manik vəziyyətdə deyildi, amma yenidən depressiyaya düşdü. Burt həmçinin qeyd edir ki, aprel ayında The New York Times jurnalında Joseph Bennett tərəfindən Jarrellin ən son şeir kitabı The Lost World haqqında "acınacaqlı dərəcədə alçaldıcı" bir rəylə yazılmışdı və kitabın "tamamilə köhnəlmiş olduğunu, həddindən artıq duyarlı və sentimental bir anaçıqlıqla ruhlandırılmış olduğunu; üstün xüsusiyyətinin isə saxta uşaqlaqlar olduğunu" qeyd etmişdi. Yaxın vaxtlarda Jarrell əlini kəsib yenidən xəstəxanaya yerləşdi. Xəstəxanadan çıxdıqdan sonra, o, həmin yay həyat yoldaşının qayğısı ilə evdə qaldı və payızda Şimali Karolina Universitetindəki dərslərinə qayıtdı. Sonra, 14 oktyabr 1965-ci ildə, N.C.-nin Chapel Hill yaxınlığında U.S. 15-501 şosesi boyunca gedərkən, tibbi müalicə almaq üçün oraya gedən Jarrell, bir avtomobilin vurması nəticəsində həyatını itirdi. Ölüm səbəbini müəyyən etməyə çalışarkən, "[Jarrellin həyat yoldaşı] Mary, polis, meyit müayinəsi mütəxəssisi və nəticədə Şimali Karolina ştatı onun ölümünü təsadüfi hadisə olaraq qiymətləndirdi. Bu qərar, onun sağlamlığında nəzərə çarpan yaxşılaşmalar və zərbə hadisəsinin qəribə, yan tərəfdən baş verməsi ilə inandırıcı oldu; tibb mütəxəssisləri, zədələrin qəza ilə uyğun olduğunu və intihar ilə əlaqəli olmadığını qiymətləndirdilər." Bununla belə, Jarrellin son zamanlarda ruhi xəstəliklə müalicə edildiyi və əvvəlki intihar cəhdi olduğu üçün ona yaxın olan bəzi insanlar onun ölümünün təsadüfi olmadığına, öz həyatına son qoymuş olmasına şübhə edirdilər.
https://www.poetryfoundation.org/poets/randall-jarrell
https://www.goodreads.com/author/quotes/46110.Randall_Jarrell
https://poets.org/poet/randall-jarrell
https://headbutler.com/reviews/complete-poems/
https://www.britannica.com/biography/Randall-Jarrell
https://nclhof.org/inductees/1996-2/randall-jarrell/
https://mypoeticside.com/poets/randall-jarrell-poems
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
