Quy de Şoliak — Orta əsrlərin ən görkəmli cərrahlarından biri, Fransalı həkim və “cərrahiyyənin atası” kimi tanınan şəxsiyyət. O, “Chirurgia Magna” (Böyük Cərrahiyyə) adlı əsəri ilə Avropa tibbinə böyük təsir göstərmiş və cərrahiyyəni sistemli bir elmə çevirmişdir. Həyatı Quy de Şoliak 1300-cü ildə Fransanın Auvergne bölgəsindəki Şoliak kəndində anadan olmuşdur. Dəqiq doğum tarixi məlum deyil, lakin kasıb bir kəndli ailəsində böyüdüyü bilinir. Yerli kilsənin dəstəyi ilə təhsil almağa başlamış və Toulousedə tibb öyrənmişdir. Daha sonra Bolonya Universitetində cərrahiyyə və anotomiya üzrə təhsil almış, Parisdə isə əlavə biliklər qazanmışdır. O dövrdə Bolonya Avropanın ən qabaqcıl tibb mərkəzlərindən biri idi. Şoliak 1325-ci ildən etibarən həkim kimi fəaliyyətə başlamış və 1342-ci ildə Avinyonda Papa VI Klementin şəxsi həkimi təyin edilmişdir. O, sonradan Papa XII İnnokenti və Papa VI Urbanın da həkimi olmuşdur. Avinyonda yaşadığı dövrdə Qara Ölüm (taun) pandemiyası ilə üzləşmiş və bu xəstəliyin yayılmasını müşahidə edərək müalicə üsulları təklif etmişdir. Şoliak 1368-ci il iyulun 25-də Avinyonda vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur. Elmi töhfələri Quy de Şoliakın ən böyük töhfəsi 1363-cü ildə Latın dilində yazdığı “Chirurgia Magna” adlı əsəridir. Bu kitab yeddi cilddən ibarətdir və cərrahiyyənin anatomiya, yaraların müalicəsi, sınıqlar, xəstəliklər və cərrahi alətlər kimi müxtəlif aspektlərini əhatə edir. Əsər Orta əsrlərdə cərrahiyyənin əsas mənbəyi hesab olunmuş və 17-ci əsrə qədər Avropa universitetlərində dərslik kimi istifadə edilmişdir. Şəxsi həyatı və mirası Quy de Şoliakın şəxsi həyatı haqqında çox məlumat yoxdur. O, evlənməmiş və övladı olmamışdır, həyatını tibbə və xidmətə həsr etmişdir. Avinyonda Papa sarayında yaşadığı üçün maddi cəhətdən sabit bir həyat sürmüşdür. Şoliakın mirası Orta əsrlərdən müasir dövrə keçid dövründə cərrahiyyənin inkişafına verdiyi töhfələrdir. “Chirurgia Magna” əsəri 1478-ci ildə ilk dəfə çap olunmuş və bir çox dillərə tərcümə edilmişdir. Onun praktik və elmi yanaşması cərrahiyyəni peşəkar bir sənətə çevirmiş və gələcək nəsillərə yol açmışdır. Şoliak həmçinin tibb tarixində etik və peşəkar standartların əhəmiyyətini vurğulayan ilk alimlərdən biri kimi yadda qalmışdır.

İstinadlar

https://www.britannica.com/biography/Guy-de-Chauliac

https://dental.nyu.edu/aboutus/rare-book-collection/18-c/guy-de-chauliac.html

https://www.facs.org/about-acs/governance/board-of-governors/resources/facts-de-chauliac/

https://cssh.northeastern.edu/pandemic-teaching-initiative/wp-content/uploads/sites/43/2020/10/guy-de-chauliac-1.pdf

https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/654716

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7384400/

https://en.wikipedia.org/wiki/Guy_de_Chauliac

Tarix : 16 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.