Ququqquşu toxucusu ("Anomalospiza imberbis") - Həmçinin parazit toxucu və ya ququ toxucusu kimi tanınan, kiçik bir sərçəkimidir və indi "Viduidae" fəsiləsinə daxil edilir. Ümumi məlumat Bu fəsiləyə "indigobirds" (indigo quşları) və "whydah"lar da, daxildir. Bu quş, Səhra çölünün cənubundakı Afrika çöllərində yaşayır. Erkəklər əsasən sarı və yaşıl, dişilər isə tünd zolaqlı bej rəngdə olur. Onlar yumurtalarını digər quşların yuvalarına qoyurlar. Taksonomiya Bu növ ilk dəfə 1868-ci ildə alman ornitoloq Jan Kabanis tərəfindən Şərqi Afrikadan, ehtimal ki, Zanzibarın qarşı sahilindən gətirilən nümunə əsasında təsvir edilmişdir. Əvvəlcə "Crithagra" cinsinə daxil edilsə də, sonradan öz cinsi olan "Anomalospiza"-ya köçürülmüşdür. Cinsin adı "anomal sərçə" mənasını verir, "spiza" isə yunanca "sərçə" deməkdir. Növün adı olan "imberbis" latıncadan gəlir və "saqqalsız" mənasını daşıyır. Onun ən yaxın qohumlarının "Vidua" cinsinə aid indigobirds və whydahlar olduğu düşünülür. Bu quşlar indi adətən "Viduidae" fəsiləsi kimi qəbul edilir. Əvvəllər onlar ya "Estrildidae" sərçə fəsiləsinin, ya da "Ploceidae" toxucu fəsiləsinin bir alt fəsiləsi ("Viduinae") kimi qiymətləndirilirdi. Təsvir Ququqquşu toxucusu kiçik, sərçəyə bənzər bir quşdur, uzunluğu təxminən 11–13 sm-dir. Qısa quyruğu, böyük ayaqları və güclü, dərin, konusvari dimdiyi var. Yetkin erkəklərin qara dimdiyi, sarı başı və qarın hissəsi var. Üst hissələri zeytun-yaşıl rəngdə olub, qara zolaqlarla örtülüdür. Çoxalma mövsümündən əvvəl sarı hissələr getdikcə daha parlaq olur, çünki lələklər köhnəlir. Yetkin dişilər isə bej rəngdə olub, üst hissələrində qalın qara zolaqlar, yanlarında isə yüngül zolaqlar var. Üzü əsasən sadə bej, boğazı isə bej-ağ rəngdədir. Müxtəlif cırıltılı çağırışları var. Çoxalma dövründə erkəklərin burundan gələn bir mahnısı olur. Yayılması və yaşayış mühiti Ququqquşu toxucusu, Səhra çölünün cənubundakı Afrika ərazisində dağınıq şəkildə yayılıb. Açıq və ya az ağaclı çöllərdə, xüsusilə rütubətli ərazilərin yaxınlığında yaşayır. Qərbi Afrikada Qvineya, Syerra-Leone, Fil Dişi Sahili, Qana, Toqo, Benin, şərqi Nigeriya və şimal-qərb Kamerunda yayılıb, həmçinin Qambiya və Malidən də qeydə alınıb. Daha şərqdə isə Cənubi Sudan, Efiopiya, Uqanda, Keniya, Tanzaniya, Ruanda, Burundi, Konqo Demokratik Respublikasının cənub və şərq hissələrində və yerli olaraq Konqo Respublikasında tapılır. Cənubi Afrikada isə Malavi, Zambiya, cənub və şərq Anqola, şimal-şərq Namibiya, şimal və şərq Botsvana, Zimbabve, Mozambik, şərqi Cənubi Afrika və Esvatini ərazilərində yayılıb. Geniş yayılma sahəsinə və sabit populyasiyaya malik olduğu üçün "BirdLife International" tərəfindən "az riskli" kateqoriyasında qiymətləndirilir. Davranış Ququqquşu toxucusu adətən çoxalma mövsümündə cüt-cüt və ya kiçik sürülərlə, çoxalma mövsümündən kənarda isə daha böyük sürülərlə görünür. O, yerdə və ya otların və bitkilərin çiçək başlarında qidalanır. Əsasən ot toxumları ilə qidalanır. Bu növ məcburi yuva parazitidir, yumurtalarını "cisticola" və "prinia" quşlarının yuvalarına qoyur. Yumurtaları ağ, açıq mavi və ya çəhrayı rəngdə olub, qəhvəyi, qırmızı və ya bənövşəyi işarələrlə örtülüdür. Yumurtaların uzunluğu 17–17,3 mm, eni isə 12,5–13 mm-dir. Yumurtalar 14 gün müddətində qızdırılır. Balalar 18 gün sonra yuvadan uçur və daha 10–40 gün ərzində ev sahibi quşlardan asılı olur. Ev sahibi quşun balaları adətən yox olur, baxmayaraq ki, bəzi hallarda ev sahibi balaların ququqquşu toxucusu balaları ilə birlikdə sağ qaldığı qeydə alınıb. Bəzən eyni yuvada iki ququqquşu toxucusu balası tapılıb.
https://en.wikipedia.org/wiki/Cuckoo-finch
https://www.inaturalist.org/taxa/14121-Anomalospiza-imberbis
https://ebird.org/species/parwea1
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/cuckoo-finch-anomalospiza-imberbis
https://animalia.bio/cuckoo-finch
https://www.africancuckoos.com/study-systems/cuckoo-finches/
https://xeno-canto.org/species/anomalospiza-imberbis
https://www.oiseaux.net/birds/cuckoo-finch.html
https://app.birda.org/species-guide/33232/Cuckoo-finch
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
