Qonur ulduz kolibri ("Coeligena orina") - Həmçinin "parıldayan ulduz kolibri" kimi də tanınan, "Lesbiinae" yarımfəsiləsinin "Heliantheini" tayfasına aid, "parlaq kolibrilər" qrupuna daxil olan "Təhlükədə Olan" bir kolibri növü. Taksonomiya və sistematika Qonur ulduz kolibri ilk dəfə 1951-ci ildə toplanmış bir muzey nümunəsi ilə tanınmış və 1953-cü ildə ayrı bir növ kimi təsvir edilmişdir. 1988-ci ildə onun statusu "qızılqarın ulduz kolibri"nin ("Coeligena bonapartei") yarımnövü kimi yenidən qiymətləndirilmişdir. 2004-cü ildə, indiki "Colibri del Sol Quş Qoruğu"nda yenidən kəşf edilmiş və əlavə nümunələr onun ayrı bir növ olduğunu təsdiqləmişdir. Bu növ və "sarıqanad ulduz kolibri" ("C. lutetiae") qardaş növlərdir və həmçinin qızılqarın, bənövşəyi-boğaz ("C. violifer") və mavi-boğaz ("C. helianthea") ulduz kolibriləri ilə yaxından qohumdur. Qonur ulduz kolibri monotipik bir növdür. Təsvir Qonur ulduz kolibri təxminən 14 sm uzunluğundadır. Erkəklərin çəkisi 6,9–7,2 qram, dişilərin çəkisi isə 6,7–7 qramdır. Erkək fərdin parlaq mavi-yaşıl və ya qızılı yaşıl alnı və kadifəli qara tacı, üzü və beli var. Beli yaşıl rəngdədir və qara çalarlara malikdir, sağrısı və quyruqüstü örtükləri parlaq qızılı yaşıl, quyruğu isə daha açıq yaşıl rəngdədir. Boğazı və döşü tünd yaşıl rəngdədir, beli kimi qara çalarlıdır və boğazın alt hissəsində böyük kobalt-mavi ləkə var. Qarın və quyruqaltı örtükləri sağrı ilə eyni qızılı yaşıl rəngdədir. Dişi fərdin tacı, üzü və üst beli yaşıl rəngdədir və lələklərinin ucları qaradır, bu da pulcuq effekti yaradır. Sağrısı, quyruqüstü örtükləri və quyruğu erkəklərə bənzəyir, lakin daha az parıltıya malikdir. Boğazı parlaq darçın rəngdədir və yan tərəflərində yaşıl ləkələr var, qarın hissəsi parlaq qızılı yaşıl rəngdədir və tünd çalarlıdır, quyruqaltı örtükləri isə solğun qızılı yaşıl rəngdədir və sarımtıl kənarlara malikdir. Qonur ulduz kolibrinin bir ispan adı "Colibrí del Sol"dur, bu da "Günəş kolibrisi" mənasını verir. Yayılması və yaşayış yeri Qonur ulduz kolibri yalnız Kolumbiyanın Qərbi And dağlarının bir neçə kiçik ərazisində təxminən bir ocaqda tapılır. 1951-ci ildə toplanmış orijinal nümunə və 2004-cü ildə toplanmış bəzi nümunələr Antioquia departamentindəki Páramo de Frontinodan toplanmışdır. Digərləri 2004-cü ildə yaxınlıqdakı Las Orquídeas Milli Təbiət Parkında, Antioquia/Chocó sərhədindəki Farallones del Citarada toplanmışdır. Digər müşahidələr Antioquiadakı Jardín və Risaralda departamentindəki Cerro Montezuma'dan qeydə alınmışdır. Qonur ulduz kolibrinin nümunələri və müşahidə qeydləri hündür rütubətli meşələrdən, elfin meşələrindən və meşə ilə paramo arasındakı ekotondan toplanmışdır. Əksər müşahidələr təxminən 3100–3500 metr yüksəklikdə qeydə alınmışdır, lakin 2500 metr yüksəklikdən bir qeyd var. Hərəkət Qonur ulduz kolibrinin hərəkətləri dəqiq məlum deyil, lakin 2500 metr yüksəklikdəki müşahidə bəzi hərəkətlərin baş verdiyini göstərə bilər. Qidalanma Qonur ulduz kolibri "Aetanthus", "Bejaria", "Bomarea", "Cavendishia" və "Centropogon" cinslərinə aid bitkilərdən nektar ilə qidalandığı müşahidə edilmişdir. Nümunələrin mədələrindən hörümçək, arı, milçək və psokopteran olduğu güman edilən qalıqlar aşkar edilmişdir. Çoxalma Qonur ulduz kolibrinin çoxalma fenologiyası haqqında çox az məlumat var. İki yuva məlumdur, hər ikisi Tatamá Milli Təbiət Parkındandır. Onlar yer səviyyəsindən təxminən 3 metr yüksəklikdəki qaya üzərindəki incə köklərlə tutulmuşdu. Hər yuvada iki yumurta var idi. Cavan quşlar həm yanvar, həm də avqust aylarında qeydə alınmışdır. Səs və çağırışlar Qonur ulduz kolibrinin bir neçə səs ifadəsi təsvir edilmişdir: "yüksək tonlu telə bənzər səs, sona doğru trill kimi olan 'tseeririrrr', tək 'tsee' və daha aşağı tonlu sərt 'tsip'." Status "IUCN" ilk dəfə 2004-cü ildə qonur ulduz kolibrini "Narahatçılıq doğurmayan" kateqoriyasında qiymətləndirmiş, lakin 2007-ci ildə statusunu "Kritik Təhlükədə Olan" kimi yeniləmişdir. 2020-ci ildə statusu yenidən "Təhlükədə Olan" kimi dəyişdirilmişdir. Onun populyasiyası 250–2500 yetkin fərd arasında qiymətləndirilir və azalma tendensiyası göstərir. Hətta milli parklarda da meşələrin dağıdılması (ağac, kənd təsərrüfatı və yaşayış məqsədləri üçün) təhlükə yaradır. "Páramo de Frontino"da qızıl, sink və mis mədənçiliyi ehtimalı əlavə təhlükədir.
https://ebird.org/species/dussta1
https://birdsoftheworld.org/bow/species/dussta1/cur/introduction
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=A6DBD3C6AF8920A8
https://en.wikipedia.org/wiki/Dusky_starfrontlet
https://xeno-canto.org/species/Coeligena-orina
https://animalia.bio/dusky-starfrontlet
https://www.oiseaux.net/maps/dusky.starfrontlet.html
https://www.inaturalist.org/taxa/72748-Coeligena-orina
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
