Qızılıalın ağacdələni ("Melanerpes aurifrons")- Ağacdələnlər fəsiləsinin, "Picinae" yarımfəsiləsinə aid olan bir quş növü. Taksonomiya və sistematika Qızılıalın ağacdələninin taksonomiyası hələ də müəyyən edilməyib. "Amerika Ornitoloji Cəmiyyəti", "Clements" taksonomiyası və "BirdLife International"-ın "Dünya Quşlarının Təlimat Kitabı" (HBW) ona 12 yarımnöv təyin edir. "Beynəlxalq Ornitoloji Komitə" (IOC) isə onu monotipik bir növ kimi qəbul edir və digər 11 yarımnövü "Velasquez ağacdələni" ("Melanerpes santacruzi") kimi təsnif edir. Təsvir Qızılıalın ağacdələni 22-26 sm (8.7-10 inç) uzunluğunda və 65-102 qram (2.3-3.6 uns) ağırlığındadır. Erkək və dişi fərdlərin başları xaricində lələk örtüyü eynidir. Yetkin erkəklərin qırmızı tacı və qızılı-narıncıdan sarıya çalan ensəsi var, bu hissələr arasında boşluq var; dişilərin isə boz tacı və daha solğun sarı ensəsi var. Hər iki cinsin yetkin fərdlərinin qalan baş hissəsi müxtəlif çalarlı boz rəngdədir. Üst hissələri əsasən qara və ağ zolaqlıdır, ağ quyruq üstü örtükləri bir neçə qara ləkə ilə örtülüdür. Uçuş lələkləri qara rəngdədir, birinci dərəcəli lələklərində dəyişən miqdarda ağ rəng var. Quyruğu əsasən qara rəngdədir, ən xarici üç cüt lələyində dəyişən miqdarda ağ rəng var. Alt hissələri tüstü bozundan solğun boz rəngdədir, yan tərəflərində və quyruq altı örtüklərində açıq qara zolaqlar, qarın hissəsində isə sarı ləkə var. Gözləri tünd qırmızı və ya qırmızı-qəhvəyi rəngdədir, dimdiyi qara və ya boz-qara, ayaqları isə boz-yaşıl və ya yaşıl-boz rəngdədir. Cavan fərdlər yetkinlərdən daha solğundur, ensəsində az və ya heç narıncı rəng yoxdur, üst hissələrində zolaqlar daha az müəyyəndir və alt hissələrində incə tünd zolaqlar var. Erkəklərin kiçik qırmızı tac ləkəsi var, dişilərdə isə yalnız bir neçə qırmızı lələk var. Yayılması və yaşayış yeri Qızılıalın ağacdələni cənub-qərbi Oklahoma və mərkəzi Texasdan Meksika yaylasına qədər, Jalisco, San Luis Potosí və Hidalgo ərazilərində tapılır. Yeni Meksiko və Şərqi Texasda təsadüfi qonaq kimi müşahidə edilir, həmçinin bir dəfə Miçiqan və Floridada qeydə alınıb. Həm nəmli, həm də quru mənzərələrdə yaşayır. Xüsusilə quru əraziləri, o cümlədən meskit kolluqlarını və çay yaxınlığındakı meşəlikləri üstün tutur. Həmçinin şəhər parklarında və məhəlli yaşayış sahələrində tez-tez rast gəlinir. Hərəkət Qızılıalın ağacdələni bütün yaşayış sahəsi boyunca il boyu qalıcıdır. Qidalanma Qızılıalın ağacdələninin qidası yetkin və sürfə həşəratlar, bəzi uçan həşəratlar, çoxlu meyvə və qoz, həmçinin qarğıdalıdır. Digər quşların yumurtalarını yediyi müşahidə edilmişdir. Bu növ əsasən ağaclarda, xüsusilə əsas budaqlarda və adətən 6 metr (20 fut) hündürlükdə qidalanır. Həmçinin açıq və ya otlu ərazilərdə qidalanır, lakin kolluqların altında nadir hallarda rast gəlinir. Qidasını yığmaq, dəlicə döymək, sondaqlamaq və ən az tez-tez uçuş zamanı tutmaqla toplayır. Çoxalma Qızılıalın ağacdələni adətən il boyu cütləşir və yuva qurma mövsümündən kənarda da ərazi müdafiəsi edir. Texasda mart-iyul ayları arasında çoxalır və tez-tez ildə iki dəfə bala çıxarır. Hər iki cins yuva dəliyini ağacın gövdəsində və ya budağında, həm canlı, həm də ölü ağaclarda qazır. Bəzən elektrik dirəklərindən, hasar dirəklərindən və yuva qutularından da istifadə edir. Yuva adətən yer səviyyəsindən 2-9 metr (7-30 fut) yüksəklikdə yerləşir. Əksər yuvalarda dörd və ya beş yumurta olur və hər iki cins kürt yatır. Kürt yatma müddəti 12-14 gün, balalar isə təxminən 30 gün sonra uçmağa başlayır. Status "IUCN" "HBW" taksonomiyasını izləyir və buna görə də qızılıalın ağacdələnini "Velasquez ağacdələni"ndən ayrıca qiymətləndirməyib.
https://www.allaboutbirds.org/guide/Golden-fronted_Woodpecker/id
https://ebird.org/species/gofwoo
https://en.wikipedia.org/wiki/Golden-fronted_woodpecker
https://www.allaboutbirds.org/guide/Golden-fronted_Woodpecker/overview
https://birdsoftheworld.org/bow/species/gofwoo/cur/introduction
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/golden-fronted-woodpecker-melanerpes-aurifrons
https://www.audubon.org/field-guide/bird/golden-fronted-woodpecker
https://animaldiversity.org/accounts/Melanerpes_aurifrons/
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
