Qızılı bağquşu ("Prionodura newtoniana")-"Ptilonorhynchidae" fəsiləsinə aid olan bağquşu növü. Yayılması Qızılı bağquşu şimal-şərqi Kvinslenddə parça-parça yayılmışdır. Onun yayılma sahəsi məhduddur və növün populyasiyasının son üç nəsil ərzində 60% azaldığı düşünülür. "IUCN Qırmızı Siyahısı"na görə bu quş "təhlükəyə yaxın" statusuna malikdir və əsas təhlükə iqlim dəyişikliyidir. Bu quş 350 metr (1,100 fut) yüksəkliyində olan yağış meşələrində yaşayır və bəzi yaşayış yerləri insan fəaliyyətləri, məsələn, meşə qırılması nəticəsində zədələnmişdir. Təsvir Erkək qızılı bağquşunun başı və qanadları qəhvəyi rəngdədir, qanadların alt hissəsi, quyruq, kəkili və boynun arxası parlaq sarı-qızılı rəngdədir. Dişi fərdlər isə zeytuni-qəhvəyi rəngdə olub, alt hissələri boz rəngdədir. Cavan fərdlər dişilərə bənzəyir, lakin onların gözləri qəhvəyi rəngdədir. Bu növ bağquşların ən kiçik növüdür. Yaşayış yeri Qızılı bağquşu 350 ilə 1530 metr yüksəklikdə yerləşən yüksək dağlıq yağış meşələrində yaşayır. Ənənəvi bağquşu yaşayış yerlərinə yumşaq yamaclar, təpə zirvələrini əhatə edən silsilələr və dik yamacların altında yerləşən düzənliklər daxildir; meşə örtüyü adətən 70%-dən çox olur. Bu quşlar təpə zirvələrində və ya zədələnmiş meşələrdə yaşamır. Həyat tarixi Digər bağquşlar kimi, erkək fərdlər də bir neçə il ərzində bağça (bower) inşa edir və qoruyur. Erkəklər ən azı beş-altı il ərzində yetkin lələk rənglərinə çatmır və bu müddət ərzində gəzərək, yetkin erkəklərin sosial iyerarxiyasını öyrənir və bağça bənzəri strukturlar qurmaq üzrə təcrübə toplayır. Yetkinlik yaşına çatdıqdan sonra erkək öz bağça yerini seçir, strukturu qurur və onu bəzəmək üçün çox vaxt sərf edir. O, qonşularının bəzək əşyalarını oğurlaya bilər və öz əşyalarını digər erkəklərdən qoruyur. Çoxalma mövsümü, adətən avqustdan dekabra qədər davam edir və erkək fərd bağçasında oturaraq müxtəlif səslər çıxarır ki, bu da dişiləri cəlb edir. Dişi fərdlər yuvalarını adətən ağac gövdələrində olan qabşəkilli yarıqlarda qurur. Hər dəfə bir və ya iki yumurta qoyulur. Balalar meyvə və həşəratlarla qidalanır və ən çox yanvar ayında uçmağa başlayır. Bu quşların ömrü 6 ilə 30 il arasında dəyişir. Qidalanma və yem axtarışı Qızılı bağquşu əsasən meyvələrlə qidalanır, bəzən həşərat və hörümçəkləri də yeyir. Xüsusilə üzüm kimi meyvələr, həmçinin çiçəklər, tumurcuqlar və buğumayaqlılar da qida mənbəyidir. Balalar əsasən meyvə və bir neçə həşəratla, xüsusilə sisəklərlə ("Cicadidae") qidalanır və yaşları böyüdükcə meyvə porsiyası artır. Uçmağa başlayan balalar da meyvə və həşəratlarla qidalanır. Paluma silsiləsində erkəklər bağça ətrafındakı yarıqlarda, xüsusilə vəhşi bibər ("Piper") dəstələrini saxlayır və sonradan istifadə üçün qoruyur; bir dəfə yuva quran dişi fərdin saxlanmış meyvəni götürdüyü müşahidə edilmişdir. Qızılı bağquşu əsasən tək qidalanır, lakin bəzən 3-4 (tez-tez cavan) fərd digər quş növləri, o cümlədən digər bağquşlarla birlikdə eyni meyvəli ağacda qidalanır. Qorunma statusu Qızılı bağquşunun populyasiyası son zamanlar yaşayış yerlərindən keçən siklonlar nəticəsində 20-29% azalmışdır. Bu siklonlar və iqlim dəyişikliyi, o cümlədən quşlar üçün resursların azalmasına səbəb olan isti dalğalar, qızılı bağquşunun populyasiyasını təhdid edir. Quşların yayılma sahəsi əsasən qorunan ərazilər daxilində olduğu üçün onlar bir çox insan fəaliyyətlərindən qorunur. Hazırda iqlim dəyişikliyinin quşlara təsirini araşdırmaq və bu təsirləri azaltmaq üçün əlavə tədqiqatlar aparılması təklif olunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Golden_bowerbird
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/golden-bowerbird-prionodura-newtoniana
https://ebird.org/species/golbow1
https://www.inaturalist.org/taxa/144704-Amblyornis-newtoniana
https://www.britannica.com/animal/golden-bowerbird
https://birdsoftheworld.org/bow/species/golbow1/cur/introduction
https://animalia.bio/golden-bowerbird#google_vignette
https://xeno-canto.org/species/Prionodura-newtoniana
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
