Qızıl mantella qurbağası (Mantella aurantiaca) - Madaqaskara endemik olan kiçik, quruda yaşayan bir qurbağa növü. Onun yayılma sahəsi Moramanga şəhəri ətrafında üç müxtəlif ərazidə məhduddur: Beparasy və Ambohibary Kommunaları, Andasibenin şimal-qərbindəki Torotorofotsy bataqlığı və Ambakoana ərazisi. Mantella aurantiaca, Madaqaskarın ən təhlükə altında olan amfibi növlərindən biridir, çünki onun məhdud yayılma sahəsi insan təsiri altında olan bir ərazidə yerləşir. Həmçinin, ev heyvanı ticarəti üçün həddindən artıq toplanması da növ üçün təhlükə yarada bilər. Təsvir Qızıl mantella vahid şəkildə sarı, narıncı və ya qırmızı rəngdə olan 20–26 mm ölçülü bir qurbağadır. Daxili ayaqlarda qırmızı "flash" işarələri var. Timpan (qulaq pərdəsi) görünür, lakin kiçikdir. Parlaq rəngli dəri yırtıcılara qurbağanın zəhərli olduğunu xəbərdar edir. Qızıl mantellanın nümayiş etdirdiyi parlaq rənglərin aposematizm nümunəsi olduğu düşünülür, yəni yırtıcıları qurbağanın zəhərli təbiəti barədə xəbərdar edir. Ekologiya və davranış Qızıl mantella davranış baxımından yüksək dərəcədə mövsümi xarakter daşıyır və may-oktyabr ayları arasında qış aylarında əsasən hərəkətsiz qalır. Yay aylarında qızıl mantella adətən gündüz fəal olur. Onlar adətən dişilərdən iki qat daha çox erkək olan qruplarda yaşayır. Yağışlar başlayıb temperatur qalxdıqda, qurbağalar gizləndikləri yerlərdən çıxır və kiçik lenti su hövzələrindən çoxalma üçün istifadə edir. Erkəklər tez-tez su mənbəyi yaxınlığında gizlədilmiş yerlərdən səs çıxarır. Səsləri olduqca xoşagəlimli, təkrarlanan klik səsləridir. Qurbağalar tipik amplexus (cütləşmə zamanı erkəyin dişini qucaqlamaq) həyata keçirmir, əvəzində erkək dişinin üzərinə yalnız virtual amplexus şəklində çıxır. Yumurtalar quruya, su yaxınlığındakı nəm yarpaq tullantılarına qoyulur və yağışlar başlayanda kürülər qurudan suya yuyulur. Taksonomiya Etimologiya Növ 1900-cü ildə fransız herpetoloq François Mocquard tərəfindən 21,2 mm uzunluğunda bir erkək fərd əsasında təsvir edilmişdir. Növün tip nümunəsi Beforana və Moramanga arasındakı meşəlik ərazidə tapılmışdır. Növün adı latınca "aurantiacus" (qızıl) sözündən gəlir. Tanınmayan bir takson olan M. a. rubra adı da var ki, bu da qızıl mantella üçün sinonim kimi tanınır və latınca "rubra" (qırmızı) mənasını verir. Konvergent evolyusiya Konvergent evolyusiya, müxtəlif mühitlərdə yaşayan bir çox növün oxşar şəkildə təkamül etməsidir. Qızıl mantella Madaqaskarda təkamül etsə də, Mərkəzi və Cənubi Amerikada yaşayan Dendrobatidae fəsiləsinə aid zəhərli qurbağalarla bir çox oxşar uyğunlaşma xüsusiyyətləri bölüşür. Məsələn, Qızıl mantella və Dendrobatidae fəsiləsinə aid zəhərli qurbağalar "ovdan alınan zəhərli dəri alkaloidlərinin saxlanması, aposematik rənglənmə və oxşar çoxalma davranışları" kimi oxşar xüsusiyyətlərə malikdirlər. Qızıl mantella və Dendrobatidae fəsiləsinə aid zəhərli qurbağalar oxşar mühitlərə uyğunlaşmaq üçün demək olar ki, eyni xüsusiyyətlər inkişaf etdirmişdir.
https://nationalzoo.si.edu/animals/golden-mantella-frog
https://www.aquariumofpacific.org/onlinelearningcenter/species/golden_mantella_frog
https://www.chesterzoo.org/animals/golden-mantella-frog
https://www.calacademy.org/explore-science/golden-mantella
https://www.amphibians.org/amazing-amphibians/golden-mantella-frog/
https://www.amphibianark.org/golden-mantella/
https://en.wikipedia.org/wiki/Golden_mantella
Tarix : 6 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
