Qida intoleransı - Müəyyən qidaların istehlak edilməsi nəticəsində orqanizmdə müxtəlif fiziki əlamətlər və narahatlıqların yaranması ilə müşahidə olunan bir vəziyyət. Qida intoleransı, qida allergiyası ilə qarışdırılmamalıdır, çünki qida allergiyasında immun sisteminin müdaxiləsi mövcuddur, halbuki qida intoleransı qeyri-immunoloji səbəblərlə baş verir. Qida intoleransının müxtəlif növləri mövcuddur və bu növlər fərqli qidalara qarşı inkişaf edə bilər. Ən yayılmış intolerans növləri laktoz intoleransı, qluten intoleransı və fruktoz intoleransıdır. Əlamətlər və simptomlar - Qarın ağrısı və şişkinlik - İshal və ya sabit bağırsaq hərəkətləri - Qaz yığılması və ürək bulanması - Dərinin qızarması və qaşınması - Baş ağrısı və yorğunluq - Duyğusal vəziyyətin dəyişməsi, xüsusilə narahatlıq və depressiya Qida intoleransının diaqnozu mütəxəssis həkim tərəfindən qoyulur və bunun üçün müxtəlif testlərdən istifadə edilir. Müalicə və idarəetmə planı simptomları azaltmağa yönəlir. Növləri Laktoz intoleransı Süd və süd məhsullarında olan laktoz adlı şəkərin düzgün şəkildə həzm edilməməsi nəticəsində yaranır. Bu, bədənin lazımi miqdarda laktoz fermentini istehsal etməməsi səbəbindən baş verir. Bu vəziyyət, laktozun bədəndə əmələ gələn qazlar və digər mədə-bağırsaq problemləri ilə nəticələnir. Laktoz intoleransı, yetkinlərdə daha çox rastlanan bir vəziyyətdir. Qluten intoleransı Qluten, buğda, çovdar və arpadan əldə edilən bir zülaldır. Qluten intoleransı olan şəxslər, bu qidanı qəbul etdikdə mədə-bağırsaq sistemində problemlər yaşaya bilərlər. Əlamətlər arasında qarın ağrısı, şişkinlik və ishal yer alır. Qluten intoleransı olan şəxslər qlutenli qidalardan uzaq durmalıdır. Bu, qlutenə qarşı həssaslıqdan qaynaqlanır və qluten allergiyası ilə qarışdırılmamalıdır. Fruktoz intoleransı Fruktoz, meyvələrdə və balda təbii olaraq mövcud olan bir şəkər növüdür. Fruktoz intoleransı olan şəxslər, bu şəkəri istehlak etdikdə mədə-bağırsaq problemləri yaşaya bilərlər. Bu, fruktozu düzgün şəkildə həzm etməmə səbəbindən yaranır. Əlamətlər arasında qarın ağrısı, şişkinlik və ishal yer alır. Fruktoz intoleransının müalicəsi üçün qidaların düzgün seçilməsi vacibdir. Histamin intoleransı Histamin, orqanizmdə təbii olaraq mövcud olan bir maddədir və müxtəlif bioloji funksiyaları vardır. Lakin bəzi insanlar histamini düzgün şəkildə parçalaya bilmir. Histamin intoleransı olan şəxslər, yüksək histamin tərkibli qidalardan (məsələn, pendir, şərab, duzlu qidalar) uzaq durmalıdır. Əlamətlər arasında baş ağrısı, dəri reaksiyaları və mədə-bağırsaq problemləri yer alır. Müalicə və proflaktika Qida seçiminin dəyişdirilməsi: Qida intoleransı olan şəxslər, bədənlərinin qəbul edə bilmədiyi qidalardan uzaq durmalıdır. Məsələn, laktoz intoleransı olanlar üçün laktozsuz süd məhsulları mövcuddur. Eyni şəkildə, qluten intoleransı olanlar qlutensiz qidalar seçməlidir. Ferment əlavələri: Bəzi qida intoleransı növləri üçün, bədənin qida maddələrini düzgün şəkildə həzm etməsinə kömək edəcək fermentlərdən istifadə edilə bilər. Məsələn, laktoz intoleransı olanlar üçün laktoz fermentləri mövcuddur. Simptomları azaldan dərmanlar: Bəzi hallarda, qida intoleransından yaranan narahatlıqları azaltmaq üçün dərmanlardan istifadə edilə bilər. Məsələn, ishal və qaz yığılmasını azaltmaq üçün prebiyotiklər təyin edilə bilər. Bədənin təmizlənməsi: Bəzi insanlar, qida intoleransını müalicə etmək üçün detox dietlərindən istifadə edirlər. Bu, bədənin təbii şəkildə təmizlənməsinə kömək edə bilər.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25316115/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6682924/
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/apt.12984
https://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/s12302-021-00570-3
Tarix : 12 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
