Qərb yaşıl mambası (Dendroaspis viridis) - Mamba cinsinə aid uzun, incə və yüksək dərəcədə zəhərli bir ilan növü. Taksonomiya Qərb yaşıl mambası ilk dəfə 1844-cü ildə amerikalı herpetoloq və həkim Edward Hallowell tərəfindən Liberiyada toplanmış bir nümunə əsasında Leptophis viridis kimi təsvir edilmişdir. Növün xüsusi adı olan viridis, latınca "yaşıl" mənasını verən sifətdir. 1852-ci ildə Hallowell, Liberiyada toplanmış iki qərb yaşıl mambası nümunəsini Dinophis hammondii adı ilə təsvir etmiş və onu Cənubi Karolinadan olan dostu Ogden Hammondun şərəfinə adlandırmışdır. Bu nümunələr daha sonra Belçika-Britaniya zooloqu George Albert Boulenger tərəfindən eyni növ kimi tanınmışdır. Yayılması və yaşayış yeri Qərb yaşıl mambası Qərbi Afrikada Qambiya və cənubi Seneqaldan Beninqədək olan ərazilərdə, o cümlədən Qvineya-Bisau, Qvineya, Syerra-Leone, Liberiya, Kot-d’İvuar (Fil Dişi Sahili), Qana və Toqo kimi ölkələrdə yayılmışdır. Toqoda bu növ Alédjo Vəhşi Təbiət Qoruğu qədər şimalda tapılsa da, Kara bölgəsindəki Sarakava və Djamdə meşələrində də rast gəlmək mümkündür. Nigeriyadan olan qeydlər şübhəli, Mərkəzi Afrika Respublikasından olan hesabatlar isə daha çox Jameson mambasının səhv tanınması ilə əlaqədardır. Qorunma statusu Bu növ, IUCN-in Təhlükədə Olan Növlərin Qırmızı Siyahısında (2011, versiya 3.1) "Az Riskli" (LC) kimi təsnif edilmişdir. Növün qorunma statusu 2012-ci ilin iyul ayında qiymətləndirilmiş və 2013-cü ildə dərc edilmişdir. Geniş yayılması, kifayət qədər ümumi yaşayış tərzi, sabit populyasiya və əsas təhdidlərin olmaması səbəbindən bu status verilmişdir. Lakin onun yaşayış yeri və populyasiyası yüksək dərəcədə parçalanmışdır. Qərb yaşıl mambası, CITES (Nəsli Kəsilməkdə Olan Vəhşi Fauna və Flora Növlərinin Beynəlxalq Ticarəti Konvensiyası) siyahısında yer almasa da, beynəlxalq miqyasda toplanır və satılır və Afrika ilan növləri arasında daha bahalılarındandır. Davranış və ekologiya Qərb yaşıl mambası əsasən gündüz fəal olur və vaxtının çoxunu meşə təbəqəsində, bəzən xeyli hündürlükdə keçirir, lakin bəzən yerə də enir. Yatmaq istədikdə sıx örtük təqdim edən ağac budaqlarını seçir. Ümumiyyətlə, qarşılaşdıqda geri çəkilir. Qeydə alınmış ən qoca qərb yaşıl mambası 18,7 il yaşamış bir tutsaq nümunəsi olmuşdur. Çoxalma Növ hər dəfə 6-14 yumurta qoyur. Qidalanma və yırtıcılar Qərb yaşıl mambası əsasən ağaclarda ovlanır, lakin yerdə də ovlaya bilər. Quşlar və kiçik məməlilər, o cümlədən gəmiricilər və sincablarla qidalanır. Zəhər Qərb yaşıl mambası, Dünya Sağlamlıq Təşkilatı tərəfindən Qərbi Afrika üçün tibbi əhəmiyyətli bir ilan növü kimi təsnif edilmişdir, lakin bu növ tərəfindən dişlənmə halları nadirdir, çünki tez-tez rast gəlinmir. Dişlənmə halında simptomlar tez bir zamanda, adətən ilk 15 dəqiqə ərzində özünü göstərir. Zəhərin toxumalar vasitəsilə sürətlə yayılması və həyatı təhdid edən simptomların tez bir zamanda ortaya çıxması, mambalar üçün unikal bir xüsusiyyətdir. Qərb yaşıl mambası tərəfindən dişlənmənin ümumi simptomları arasında yerli ağrı və şişkinlik, ataksiya, baş ağrısı, yuxululuq, tənəffüs çətinliyi, başgicəllənmə, hipotansiya (aşağı qan təzyiqi), ishal, başgicəllənmə və iflic daxildir. Müalicə edilmədikdə, yeni və daha şiddətli simptomlar sürətlə inkişaf edir. Bütün simptomlar pisləşir və qurban nəticədə tənəffüs əzələlərinin iflici nəticəsində boğularaq ölür. Zəhərlənmə ilə dişlənmələr 30 dəqiqə ərzində ölümcül ola bilər.
https://www.inaturalist.org/taxa/30407-Dendroaspis-viridis
https://www.africansnakebiteinstitute.com/snake/west-african-green-mamba/?srsltid=AfmBOoqRGLFikXZ1kw00UhiecXx42TnkxQbO6LCqSsw6p_XMI0yqrL3X
https://en.citizendium.org/wiki/Western_green_mamba
https://www.centralfloridazoo.org/animals/west-african-green-mamba/
https://www.jungledragon.com/specie/1418/western_green_mamba.html
https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/eastern-green-mamba
Tarix : 8 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
