Qəhvəyi-başlı inəkquşu (Molothrus ater) - Şimali Amerikanın mülayim və subtropik bölgələrinə aid olan kiçik, məcburi parazitlik (başqa quşların yuvalarına yumurta qoyan) bir quş növü. Taksonomiya Qəhvəyi-başlı inəkquşu, 1775-ci ildə fransız alimi Jorj-Lui Leklerk, Buffon qrafı tərəfindən "Histoire Naturelle des Oiseaux" əsərində Karolinada toplanmış nümunə əsasında təsvir edilmişdir. Quş həmçinin Edm-Lui Daubentonun rəhbərliyi altında Buffonun mətninə müşayiət edən "Planches Enluminées D'Histoire Naturelle" əsərində Fransua-Nikola Martinet tərəfindən oyulmuş əl ilə rənglənmiş bir lövhədə təsvir edilmişdir. Nə lövhə yazısı, nə də Buffonun təsviri elmi ad daxil etmirdi, lakin 1783-cü ildə holland təbiətşünası Piter Boddaert "Planches Enluminées" kataloqunda "Oriolus ater" binominal adını təqdim etdi. Qəhvəyi-başlı inəkquşu indi 1832-ci ildə ingilis təbiətşünası Uilyam Svainson tərəfindən təqdim edilən "Molothrus" cinsinə daxildir və tip növ kimi qəbul edilir. Cins adı qədim yunan dilində "mübarizə" və ya "döyüş" mənasını verən "mōlos" və "doğmaq" və ya "dölləmək" mənasını verən "thrōskō" sözlərindən ibarətdir. Xüsusi ad olan "ater" latın dilində "tünd qara" deməkdir. İngilis dilindəki "inekquşu" adı ilk dəfə 1839-cu ildə qeydə alınmışdır və bu növün tez-tez mal-qara yaxınlığında görülməsinə istinad edir. Bu növün üç yarımnövü tanınır: -"M. a. artemisiae" (Qrinnell, 1909) – qərbi Kanada və qərbi ABŞ. -"M. a. obscurus" (Gmelin, JF, 1789) – Alyaska sahilləri, Kanada, ABŞ və şimal-qərbi Meksika. -"M. a. ater" (Boddaert, 1783) – cənub-şərqi Kanada, şərqi və mərkəzi ABŞ və şimal-şərqi Meksika. Təsvir Qəhvəyi-başlı inəkquşu ümumi görünüş etibarilə tipik bir "ikterid" quşudur, lakin sərçəyə bənzər başı və dimdiyi, həmçinin kiçik ölçüsü ilə fərqlənir. Yetkin erkək fərd parlaq qara rəngdədir və qəhvəyi başı var. Yetkin dişi fərd bir qədər kiçikdir və solğun boz rəngdədir, açıq boğazı və çox incə zolaqlı alt hissələri var. Ümumi uzunluğu 16-22 sm, orta qanad aralığı isə 36 sm-dir. Çəkisi 30-60 qram arasında dəyişir, dişilərin orta çəkisi 38,8 qram, erkəklərin isə 49 qramdır. Yayılması və yaşayış mühiti Bu növ açıq və ya yarıaçıq ərazilərdə yaşayır və tez-tez sürülər halında hərəkət edir, bəzən qırmızıqanadlı qarğalarla (xüsusilə yazda) və bobolinklərlə (xüsusilə payızda), həmçinin adi qarğalarla və ya Avropa sığırçınları ilə qarışıq sürülər əmələ gətirir. Bu quşlar əsasən yerdə qidalanır və tez-tez mal-qara kimi otlaq heyvanlarını izləyərək onların tərpənişi ilə hərəkətə gətirdiyi həşəratları tuturlar. Əsasən toxum, həşərat və nadir hallarda giləmeyvə ilə qidalanırlar. Avropalıların Şimali Amerikada məskunlaşmasından əvvəl, qəhvəyi-başlı inəkquşları bizon sürülərini izləyərək çöllərdə hərəkət edirdi. Onların populyasiyası meşəlik ərazilərin təmizlənməsi və yeni otlaq heyvanlarının tətbiqi ilə genişləndi. İndi onlar tez-tez şəhərətrafı quş yemləyicilərində görülür. 2012-ci ildə Kaliforniyanın şimal-qərb Riverside bölgəsində qəhvəyi-başlı inəkquşlarında Qərbi Nil virusu aşkar edilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Brown-headed_cowbird
https://www.allaboutbirds.org/guide/Brown-headed_Cowbird/overview
https://birdsoftheworld.org/bow/species/bnhcow/cur/introduction
https://www.audubon.org/field-guide/bird/brown-headed-cowbird
https://maineaudubon.org/news/backyard-bird-of-the-month-for-april-brown-headed-cowbird/
https://nestwatch.org/learn/general-bird-nest-info/brown-headed-cowbirds/
https://txtbba.tamu.edu/species-accounts/862-2/
https://nhaudubon.org/bird-of-the-month-brown-headed-cowbird/
https://celebrateurbanbirds.org/learn/birds/focal-species/brown-headed-cowbird/
https://www.massaudubon.org/nature-wildlife/birds/brown-headed-cowbirds
Tarix : 18 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
