Qarayan milçəkqapan ("Muscicapa sibirica") - "Köhnə Dünya" milçəkqapanları fəsiləsinə aid, "Muscicapa" cinsinə daxil olan kiçik bir sərçəkimi. Ümumi məlumat Şərqi Palearktikada geniş çoxalma sahəsinə malikdir və şimalda yaşayan quşlar qış üçün cənuba miqrasiya edir. Həmçinin Sibir milçəkqapanı və ya qara milçəkqapan kimi də tanınır, lakin sonuncu ad Afrika qara milçəkqapanı ("M. infuscata") üçün də istifadə olunur. Taksonomiya Qarayan milçəkqapan ilk dəfə 1789-cu ildə alman təbiətşünası İohann Fridrix Gmelin tərəfindən Karl Linneyin "Systema Naturae" əsərinin genişləndirilmiş nəşrində təsvir edilmişdir. O, bu növü "Muscicapa" cinsinə daxil edərək "Muscicapa sibirica" binominal adını vermişdir. Gmelin təsvirini 1783-cü ildə ingilis ornitoloq Con Latham tərəfindən "A General Synopsis of Birds" əsərində təsvir edilmiş "Dunn milçəkqapanı" əsasında yazmışdır. Latham bu quşun Sibirin cənubundakı Baykal gölü ətrafında tapıldığını qeyd etmişdir. Dörd yarımnöv tanınır: -"M. s. sibirica" (Gmelin, JF, 1789) – Sibirin mərkəzi və cənubundan Koreya və Yaponiyaya qədər. -"M. s. gulmergi" (Baker, ECS, 1923) – şimal-şərq Əfqanıstan və şimal-qərb Himalay. -"M. s. cacabata"(Penard, TE, 1919) – mərkəzi Himalaydan cənub Tibet və şimal-şərq Hindistana qədər. -"M. s. rothschildi" (Baker, ECS, 1923) – Çinin mərkəzi və cənubundan şimal Myanmara və şimal-qərb Vyetnama qədər. Təsvir Qarayan milçəkqapan 13–14 sm uzunluğundadır. Üst hissələri tünd boz-qəhvəyi rəngdədir və yalnız açıq qanad zolağı və tüklərin açıq kənarları ilə fərqlənir. Sinə və yanlarında dəyişən miqdarda tünd boz-qəhvəyi zolaqlar var. Ağ boğaz və yarım boyunluq, açıq alt çənə zolağı və tünd malar zolağı ilə xarakterizə olunur. Aşağı sinə və qarın hissəsinin mərkəzi ağ, quyruqaltı örtükləri isə ağ rəngdədir və lələklərin mərkəzi tünddür. Dimdiyi qısa və tünd, ayaqları qara rəngdədir. Gözləri böyükdür və ətrafında ağ halqa var. Həm erkək, həm də dişilər eyni görünüşə malikdir, lakin cavan fərdlərin üst hissələrində açıq ləkələr, xallı sinə və qanad örtüklərinin sarımtıl ucları var. Qarayan milçəkqapan, oxşar Asiya qəhvəyi milçəkqapanından ("Muscicapa dauurica") fərqlənir, çünki onun alt hissələri daha açıq rəngdədir. Boz zolaqlı milçəkqapan ("Muscicapa griseisticta") isə ağ alt hissə və aydın boz zolaqlarla fərqlənir. Qarayan milçəkqapanın qanadlarının əsas lələkləri Asiya qəhvəyi milçəkqapanından daha uzundur. Mahnısı incə, yüksək tonlu notlardan, trillərdən və fit səslərdən ibarətdir. Çağırışı metalik cingiltili bir səsdən ibarətdir. Yayılması "M. s. sibirica" yarımnövü cənub-şərq Sibirdə, Baykal gölündən qərbdə, həmçinin Monqolustan, şimal-şərq Çin, Şimali Koreya və Yaponiyada (Hokkaydo və şimal Honşu) çoxalır. "M. s. rothschildi" Çinin qərbində və Myanmarda çoxalır. "M. s. gulmergi" Əfqanıstandan Kəşmirə qədər, "M. s. cacabata" isə şərq Himalaydan cənub-şərq Tibetə və bəlkə də Myanmara qədər yayılıb. Qışlama sahəsi şimal-şərq Hindistan, Banqladeş, cənub Çin, Tayvan və Cənub-Şərqi Asiyanı, həmçinin Sumatra, Yava, Borneo və Filippinləri (Palavan və Kulion) əhatə edir. Səyyah quşlar Alyaskada, İslandiyada və Bermudada qeydə alınıb. İynəyarpaqlı və qarışıq meşələrdə yaşayır və bəzən plantasiyalarda, parklarda və bağlarda görünür. Adətən dağlıq ərazilərdə tapılır və bəzi yerlərdə dəniz səviyyəsindən 4000 metr yüksəkliyə qədər çıxır. Davranış Digər milçəkqapanlar kimi, onun qidalanma üsulu açıq bir budaqda oturaraq gözləməkdir. Bir həşərat yanından keçəndə quş onu tutmaq üçün sürətlə hərəkət edir. Dişi fərd ağacın budağında və ya bəzən bir deşikdə, yer səviyyəsindən 8 metr yüksəklikdə fincan şəkilli yuva qurur. Üç-dörd yumurta qoyulur. Yumurtaları dişi qızdırır və erkək fərd onu qidalandırır.
https://ebird.org/species/dasfly
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=BCB683C21DCFC71C
https://en.wikipedia.org/wiki/Dark-sided_flycatcher
https://xeno-canto.org/species/muscicapa-sibirica
https://birdsoftheworld.org/bow/species/dasfly/cur/introduction
https://singaporebirds.com/species/dark-sided-flycatcher/
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/dark-sided-flycatcher-muscicapa-sibirica
https://app.birda.org/species-guide/30482/Dark-sided_Flycatcher
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
